Beykozlu
New member
* Doç. Dr. Murat Batı
25 Aralık 2021 Cumartesi günü yayımlanan Resmi Gazete’de yer alan 01.01.2022’de yürürlüğe girecek olan “Gelir Vergisi Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile tüm fiyatlarda taban fiyata isabet eden kısmı hem gelir vergisinden birebir vakitte damga vergisinden istisna edildi. Ayrıyeten minimum geçim indirimi de uygulamadan kaldırıldı. Mevzunun fiyatlara yansımasını aşağıda yazdım
SGK matrahı mı Brüt Fiyat mi?
Minimum Fiyat Yönetmeliği’nin 4/d unsuru taban fiyatı; “Emekçilere olağan bir çalışma günü karşılığı ödenen ve personelin besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım ve kültür üzere zarurî gereksinimlerini günün fiyatları üzerinden minimum seviyede karşılamaya yetecek fiyatı..” olarak tanımlamıştır.
Husus kararına göre taban fiyat aylık ya da yıllık değil günlük ödenen bir bedeldir. halbuki hesaplamalarda ne günlük nede aylık olarak hesaplanmaktadır. Yapılan hesaplamalara bakıldığında her ay 30 gün alınarak hesaplamalar yapılmaktadır. Zira 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 88’inci unsuru uyarınca her ay 30 gün olarak hesaplanmaktadır. Yani SGK matrahı ile brüt fiyatı birebir düşünüp uygulamada tıpkı kusura devam edilmekte. Buna nazaran bir yıl 365 gün değil 360 gün olarak hesaplanmakta ve minimum ücretliye 2022 yılı için de 5 gün eksik ödeme yapılacaktır.
Buna nazaran aylık brüt taban fiyat fiyatı 5.004 TL olarak belirtildi fakat dediğim üzere bu fiyat SGK matrahıdır. Bunu 365 gün üzerinden düzenlersek aylık brüt fiyatın 5.073,5 TL olması gerekmektedir.
Zira bugün yayımlanan “Gelir Vergisi Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” m.2 “…aylık brüt tutarından…” ve m.4 “…brüt taban fiyata isabet eden kısım için..” sözlerinden de görüldüğü üzere istisna edilecek fiyat “brüt minimum fiyata” isabet eden meblağdır, “SGK matrahına” isabet eden fiyat değildir.
Gelir Vergisi ve Damga Vergisi İstisnası getirildi
Bugün yayımlanan 01.01.2022’de yürürlüğe girecek olan “Gelir Vergisi Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile tüm fiyatların minimum fiyata isabet eden kısmı hem gelir vergisinden tıpkı vakitte damga vergisinden istisna edildi. Buna nazaran brüt minimum fiyata isabet eden fiyatlardan ne gelir vergisi ne de damga vergisi alınacak.
Aylık çıkarı yalnızca taban fiyattan ibaret olan bir çalışanın maaş bordrosu aşağıda yer alan Tablo 1’deki üzere olacak
Tablo 1: Aylık yararı yalnızca taban fiyattan ibaret olan bir çalışanın maaş bordrosu (yeni düzenleme kapsamında)
Buna bakılırsa brüt 5.004 TL aylık taban fiyat alan bir kişi ne gelir vergisi ne de damga vergisi verecek lakin SGK emekçi hissesini (%14) ve İşsizlik sigortası hissesini (%1) ödeyecek.
Aylık 10 bin TL brüt fiyat alanın 1 Ocak 2022’den itibaren maaş ve vergi bordrosu ise Tablo 2’de gösterilmiştir.
Tablo 2; Aylık brüt 10 bin TL fiyat alanın maaş ve vergi bordrosu (yeni düzenleme kapsamında)
Ayrıyeten bu meblağ daha sonraki aylarda GVK m.103’de yer alan artan oranlı dediğimiz tarifede istisna hariç fiyat üzerinden kıymetlendirilerek vergilendirilecektir. Yani vergi dilimine temel alınacak fiyat istisna hariç fiyat olmayacaktır.
Şayet bugün düzenlenen gelir ve damga vergisi istisnası yapılması 10 bin TL maaş alan, eşi çalışmayan ve üç çocuklu biri için maaş ve vergi bordrosu ise aşağıda Tablo 3’de yer almaktadır.
Tablo 3; Gelir ve damga vergisi istisnası olmasaydı 10 bin TL maaş alan, eşi çalışmayan ve üç çocuklu biri için maaş ve vergi bordrosu (eski düzenleme kapsamında)
Buna nazaran 10 bin TL brüt fiyat alan bir kişi 1 Ocak 2022’den itibaren eline net 7 bin 937 TL geçecek lakin istisna edilmemiş olsaydı eline net 7.787 TL geçecekti. Yani eşi çalışmayan üç çocuklu 10 bin TL brüt fiyat alan bir çalışanın eline yeni düzenlemeyle 150 TL fazla fiyat geçecek.
Hazine’ye vergi hasılatı açısından nasıl yansıyacak?
1 Ocak 2022 tarihinden itibaren uygulanacak olan 5.004 TL brüt aylık taban fiyat uygulaması ve gelir ile damga vergisi istisnası kararında şayet taban geçim indirimi sonlanmasaydı üç çocuklu bir çalışanın devlete ödeyeceği gelir vergisi “sıfır” TL olacaktı aslına bakarsan. Bu manada eşi çalışmayan ve üç çocuklu bir çalışan için damga vergisi hariç pek bir değişiklik olmamış oldu.
Fakat brüt maaşı 10 bin TL olan bir çalışan yeni düzenleme ile Ocak ayı için 524,4 TL gelir vergisi, brüt taban fiyatı aşan fiyat geliri için ise 38 TL damga vergisi ödeyecek. Bu kapsamda 10 bin TL brüt aylık maaş alan bir çalışanın devlete ödeyeceği toplam vergi (524,4+38) 562,4 TL olacaktır. Lakin gelir ve damga vergisi istisnası uygulanmasaydı bu kişinin 2022 Ocak ayında ödeyeceği toplam vergi ise 712,8 TL olacaktı.
Yani bu yeni düzenleme ile 10 bin TL aylık brüt maaştan Hazine’nin aylık vazgeçeceği fiyat (712,8-562,4) 150,4 TL olacak. Bu meblağ GVK m.103 kapsamında artan oranlı tarife ötürüsıyla ay bazında değişiklik gösterecektir.
* Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ali Fuad Başgil Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Kısım Lideri
[email protected]
25 Aralık 2021 Cumartesi günü yayımlanan Resmi Gazete’de yer alan 01.01.2022’de yürürlüğe girecek olan “Gelir Vergisi Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile tüm fiyatlarda taban fiyata isabet eden kısmı hem gelir vergisinden birebir vakitte damga vergisinden istisna edildi. Ayrıyeten minimum geçim indirimi de uygulamadan kaldırıldı. Mevzunun fiyatlara yansımasını aşağıda yazdım
SGK matrahı mı Brüt Fiyat mi?
Minimum Fiyat Yönetmeliği’nin 4/d unsuru taban fiyatı; “Emekçilere olağan bir çalışma günü karşılığı ödenen ve personelin besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım ve kültür üzere zarurî gereksinimlerini günün fiyatları üzerinden minimum seviyede karşılamaya yetecek fiyatı..” olarak tanımlamıştır.
Husus kararına göre taban fiyat aylık ya da yıllık değil günlük ödenen bir bedeldir. halbuki hesaplamalarda ne günlük nede aylık olarak hesaplanmaktadır. Yapılan hesaplamalara bakıldığında her ay 30 gün alınarak hesaplamalar yapılmaktadır. Zira 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 88’inci unsuru uyarınca her ay 30 gün olarak hesaplanmaktadır. Yani SGK matrahı ile brüt fiyatı birebir düşünüp uygulamada tıpkı kusura devam edilmekte. Buna nazaran bir yıl 365 gün değil 360 gün olarak hesaplanmakta ve minimum ücretliye 2022 yılı için de 5 gün eksik ödeme yapılacaktır.
Buna nazaran aylık brüt taban fiyat fiyatı 5.004 TL olarak belirtildi fakat dediğim üzere bu fiyat SGK matrahıdır. Bunu 365 gün üzerinden düzenlersek aylık brüt fiyatın 5.073,5 TL olması gerekmektedir.
Zira bugün yayımlanan “Gelir Vergisi Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” m.2 “…aylık brüt tutarından…” ve m.4 “…brüt taban fiyata isabet eden kısım için..” sözlerinden de görüldüğü üzere istisna edilecek fiyat “brüt minimum fiyata” isabet eden meblağdır, “SGK matrahına” isabet eden fiyat değildir.
Gelir Vergisi ve Damga Vergisi İstisnası getirildi
Bugün yayımlanan 01.01.2022’de yürürlüğe girecek olan “Gelir Vergisi Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile tüm fiyatların minimum fiyata isabet eden kısmı hem gelir vergisinden tıpkı vakitte damga vergisinden istisna edildi. Buna nazaran brüt minimum fiyata isabet eden fiyatlardan ne gelir vergisi ne de damga vergisi alınacak.
Aylık çıkarı yalnızca taban fiyattan ibaret olan bir çalışanın maaş bordrosu aşağıda yer alan Tablo 1’deki üzere olacak
Tablo 1: Aylık yararı yalnızca taban fiyattan ibaret olan bir çalışanın maaş bordrosu (yeni düzenleme kapsamında)
| | | 2022 (TL) |
| a | Brüt Fiyat | 5.004 |
| b | Sigorta Primi Emekçi Hissesi (%14) | 700,5 |
| c | İşsizlik Sigortası Primi Emekçi Hissesi (%1) | 50,04 |
| d | Gelir Vergisi Matrahı | 4.253 |
| e | Gelir Vergisi | YOK |
| f | Damga Vergisi | YOK |
| g | Kesintiler Toplamı (b+c+e+f) | 750,54 |
| h | Taban Geçim İndirimi (AGİ) (Bekâr ve Çocuksuz) | YOK |
| k | Ele geçen Fiyat | 4.253 |
Buna bakılırsa brüt 5.004 TL aylık taban fiyat alan bir kişi ne gelir vergisi ne de damga vergisi verecek lakin SGK emekçi hissesini (%14) ve İşsizlik sigortası hissesini (%1) ödeyecek.
Aylık 10 bin TL brüt fiyat alanın 1 Ocak 2022’den itibaren maaş ve vergi bordrosu ise Tablo 2’de gösterilmiştir.
Tablo 2; Aylık brüt 10 bin TL fiyat alanın maaş ve vergi bordrosu (yeni düzenleme kapsamında)
| | | 2022 (TL) |
| a | Brüt Fiyat | 10.000 TL |
| b | Sigorta Primi Personel Hissesi (%14) | 1.400 TL |
| c | İşsizlik Sigortası Primi Emekçi Hissesi (%1) | 100 TL |
| d | İstisna edilecek Gelir Vergisi meblağı | 5.004 TL |
| e | Gelir Vergisi Matrahı (a-(b+c+d)) | 3.496 TL |
| f | Hesaplanan Gelir Vergisi | 524,4 TL |
| g | Damga Vergisi | 38 TL |
| k | Kesintiler Toplamı (b+c+f+g) | 2.062,4 TL |
| l | Ele geçen net fiyat (a-k) | 7.937,6 TL |
Ayrıyeten bu meblağ daha sonraki aylarda GVK m.103’de yer alan artan oranlı dediğimiz tarifede istisna hariç fiyat üzerinden kıymetlendirilerek vergilendirilecektir. Yani vergi dilimine temel alınacak fiyat istisna hariç fiyat olmayacaktır.
Şayet bugün düzenlenen gelir ve damga vergisi istisnası yapılması 10 bin TL maaş alan, eşi çalışmayan ve üç çocuklu biri için maaş ve vergi bordrosu ise aşağıda Tablo 3’de yer almaktadır.
Tablo 3; Gelir ve damga vergisi istisnası olmasaydı 10 bin TL maaş alan, eşi çalışmayan ve üç çocuklu biri için maaş ve vergi bordrosu (eski düzenleme kapsamında)
| | | 2022 (TL) |
| a | Brüt Fiyat | 10.000 TL |
| b | Sigorta Primi Personel Payı(%14) | 1.400 TL |
| c | İşsizlik Sigortası Primi Personel Hissesi (%1) | 100 TL |
| d | Gelir Vergisi Matrahı (a-(b+c)) | 8.500 TL |
| e | Hesaplanan Gelir Vergisi | 1.275 TL |
| f | Damga Vergisi (% 0,759) | 75,90 TL |
| g | AGİ hariç ödenecek Fiyat (d-(e+f)) | 7.149,1 TL |
| h | Kesintiler Toplamı (b+c+e+f) | 2.851 TL |
| k | Taban Geçim İndirimi (AGİ) (Bekâr ve Çocuksuz) | 638,1 TL |
| l | Ödenecek gelir vergisi (e-k) | 636,9 |
| m | Ele geçen Fiyat (Asgari Ücret+AGİ dahil) | 7,787,2 TL |
Buna nazaran 10 bin TL brüt fiyat alan bir kişi 1 Ocak 2022’den itibaren eline net 7 bin 937 TL geçecek lakin istisna edilmemiş olsaydı eline net 7.787 TL geçecekti. Yani eşi çalışmayan üç çocuklu 10 bin TL brüt fiyat alan bir çalışanın eline yeni düzenlemeyle 150 TL fazla fiyat geçecek.
Hazine’ye vergi hasılatı açısından nasıl yansıyacak?
1 Ocak 2022 tarihinden itibaren uygulanacak olan 5.004 TL brüt aylık taban fiyat uygulaması ve gelir ile damga vergisi istisnası kararında şayet taban geçim indirimi sonlanmasaydı üç çocuklu bir çalışanın devlete ödeyeceği gelir vergisi “sıfır” TL olacaktı aslına bakarsan. Bu manada eşi çalışmayan ve üç çocuklu bir çalışan için damga vergisi hariç pek bir değişiklik olmamış oldu.
Fakat brüt maaşı 10 bin TL olan bir çalışan yeni düzenleme ile Ocak ayı için 524,4 TL gelir vergisi, brüt taban fiyatı aşan fiyat geliri için ise 38 TL damga vergisi ödeyecek. Bu kapsamda 10 bin TL brüt aylık maaş alan bir çalışanın devlete ödeyeceği toplam vergi (524,4+38) 562,4 TL olacaktır. Lakin gelir ve damga vergisi istisnası uygulanmasaydı bu kişinin 2022 Ocak ayında ödeyeceği toplam vergi ise 712,8 TL olacaktı.
Yani bu yeni düzenleme ile 10 bin TL aylık brüt maaştan Hazine’nin aylık vazgeçeceği fiyat (712,8-562,4) 150,4 TL olacak. Bu meblağ GVK m.103 kapsamında artan oranlı tarife ötürüsıyla ay bazında değişiklik gösterecektir.
* Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ali Fuad Başgil Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Kısım Lideri
[email protected]