Beykozlu
New member
* Doç. Dr. Murat Batı
Yalnızca 250 civarında malın üretim ve ithalinden alınan ÖTV, 2021 Ocak-Eylül periyodunda yaklaşık 150 milyar TL hasılatı ile toplam vergi gelirleri ortasında ortalama %19’luk hissesi ile en değerli vergilerimizden biridir. Bu vergiyi üretici firma ya da ithalatçı firma öder fakat malın fiyatına ekleyerek tüketiciye yansıtır. Daha da değerlisi ÖTV’nin eklendiği fiyattan ayrıyeten KDV de alınmaktadır.
Araba üzere motorlu araçlarda ÖTV hesaplaması “sınıf metodu artan oranlı tarife” dediğimiz bir teknikle yapılmaktadır.
ÖTV Kanuna göre 1600 cm3’ü aşmayan arabalara bugün itibariyle uygulanacak ÖTV oranları (tarifesi)
formundadır, kimi araçlarda bu oran %220’ye kadar uygulanmaktadır.
ÖTV matrahı yani aracın vergisiz bedeli, üstteki tarifenin hangi aralığına isabet ediyorsa matrahın tamamına TEK bir oran uygulanmakta ve bu hesaplanan ÖTV de aracın vergisiz fiyatına eklenip toplam meblağ üzerinden %18 KDV hesaplanmaktadır. Yani aracın vergisiz fiyatı + ÖTV üzerinden ayrıyeten %18 KDV de hesaplanmaktadır. Verginin vergisi alındığından bu uygulama fiyatları direkt ve katmerli bir biçimde artırmaktadır.
Vergisiz fiyatı 92.000 TL olan bir arabanın (tarifedeki birinci basamak) dövizden vs kaynaklı yalnızca 1 TL fiyatı artarsa %45 yerine tamamına %50 oran uygulanacağından arabanın fiyatı da 5.428 TL artacaktır. Yani 1 TL’lik ÖTV matrahı artışı arabanın fiyatını KDV ile bir arada 5.428 TL artırmaktadır. Bunun sebebi tarifenin uygulanma biçimidir.
var iseyalım piyasa fiyatı 400.000 TL olan 1600 cm3’ün altında bir araç için 150,659 TL ÖTV, 61.017 TL KDV ve toplamda 211.676 TL vergi ödeniyor.
Durum aşağıdaki tabloda daha açık bir biçimde gösterildi
biçimindedir.
Bunu düzeltmenin bir yolu var; “tarife değişikliği”
Vergi sistemimizde bir tarife tarzı var ki buna “dilim adabı artan oranlı tarife” ismi verilir. Bu uygulamada matrah arttıkça, dilimin artan kısmına farklı oran uygulanmaktadır. Örneğin üstteki örnekte aracın satış fiyatı 400.000 TL iken bunun ÖTV matrahı yani aracın vergisiz bedeli 188.324 TL’dir. Bu meblağ 150.000 TL’yi aştığından şu anki uygulamada 188.324 TL’nin tamamına %80 uygulanmaktadır. halbuki tıpkı fiyatlara, ticari hasılatlara, kira gelirlerine uygulandığı üzere dilim adabı bir artan oranlı sistem uygulanırsa vatandaş lehine direkt bir sonuç doğuracaktır.
Örneğin şu anki 1600 cm3’ü aşmayan arabalar için aracın vergisiz fiyatına (matrahına);
92 bin TL’ye kadar olan kısmı için %45,
92 bin TL’yi aşan ancak 150 bin TL’ye kadar olan kısmına %50 ve
150 bin TL’yi aşan kısmına ise %80
uygulanırsa sonuç fazlaca daha adil olacaktır.
Önerdiğim sistem uygulanırsa, bu defa birebir araç için 101.059 TL ÖTV, 52.089 TL KDV ve toplamda 153.148 TL vergi ödenecektir. Satış fiyatı 400 bin TL olan aracın fiyatı da otomatikman 341.472 TL’ye inecektir.
Sorunu daha düzgün anlamak ismine iki sistemi de tabloyla göstermeye çalışayım;
Tabloda da görüldüğü üzere orta sütun mevcut uygulamayı son sütun ise önerdiğim sistemi göstermektedir. Şayet son sütundaki sistem uygulanırsa aracın fiyatında önemli bir düşüş oluşacaktır.
Bu durumda iki sistem içinde neredeyse 59 bin TL bir fark bulunmaktadır. Arabanın ÖTV matrahı 150.000 TL’yi aştığı durumda vergisiz aracın fiyatından daha fazla vergi verilmektedir. Yüksek fiyatlı araçlarda tüketici aleyhine bu makas daha da açılacaktır. Önerdiğim sisteme geçilmesi durumunda hem tüketici hem üretici tıpkı vakitte devlet kazanmış olacaktır. Bu yordam, vergi mevzuatımızda Gelir Vergisi Kanunu ile Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nda uygulanmaktadır. Bu tarzda tüketicinin maruz kaldığı vergi yükü de kısmen azalmaktadır.
Motorlu araçların ÖTV tarifesinde dilim metodu yolunun uygulanması bilhassa otomotiv bölümünü canlandırmanın yanı sıra Hazine’nin vergi gelirini de artıracaktır. Her ne kadar birinci etapta “daha az bir vergi tahsilatı” üzere görünse de sıfır araç piyasası hareketleneceğinden bu düzenleme otomotiv bölümüne ve yan kesimlerine can suyu olacaktır. Hazine’nin vergi kaybı için bu türlü bir indirim araç satış ölçüsünü artırtacak ve ötürüsıyla da Hazine, tıpkı tahminen de daha fazla bir vergi geliri elde edecektir. Buna ilaveten vergisel manada kayıt altına alınmakta zorlanılan ikinci el piyasasının ateşi de düşecektir.
Bilhassa önerdiğim bu sistem değişikliği bir vergi indirimi olmayıp Anayasal manada denkleştirici adalet kapsamında da değerlendirilip bir tıp toplumsal gelir adaletsizliğini de azaltacaktır.
Bir an evvel düzelmesi dileğiyle..
Hürmetlerimle..
* Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ali Fuad Başgil Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Kısım Lideri
[email protected]
Yalnızca 250 civarında malın üretim ve ithalinden alınan ÖTV, 2021 Ocak-Eylül periyodunda yaklaşık 150 milyar TL hasılatı ile toplam vergi gelirleri ortasında ortalama %19’luk hissesi ile en değerli vergilerimizden biridir. Bu vergiyi üretici firma ya da ithalatçı firma öder fakat malın fiyatına ekleyerek tüketiciye yansıtır. Daha da değerlisi ÖTV’nin eklendiği fiyattan ayrıyeten KDV de alınmaktadır.
Araba üzere motorlu araçlarda ÖTV hesaplaması “sınıf metodu artan oranlı tarife” dediğimiz bir teknikle yapılmaktadır.
ÖTV Kanuna göre 1600 cm3’ü aşmayan arabalara bugün itibariyle uygulanacak ÖTV oranları (tarifesi)
| 92 bin TL ve altında olan araçlar için | 45% |
| 92 bin TL’yi aşıp 150 bin TL’ye kadar olan araçlar için | 50% |
| ve 150 bin TL üstü için ise | 80% |
formundadır, kimi araçlarda bu oran %220’ye kadar uygulanmaktadır.
ÖTV matrahı yani aracın vergisiz bedeli, üstteki tarifenin hangi aralığına isabet ediyorsa matrahın tamamına TEK bir oran uygulanmakta ve bu hesaplanan ÖTV de aracın vergisiz fiyatına eklenip toplam meblağ üzerinden %18 KDV hesaplanmaktadır. Yani aracın vergisiz fiyatı + ÖTV üzerinden ayrıyeten %18 KDV de hesaplanmaktadır. Verginin vergisi alındığından bu uygulama fiyatları direkt ve katmerli bir biçimde artırmaktadır.
Vergisiz fiyatı 92.000 TL olan bir arabanın (tarifedeki birinci basamak) dövizden vs kaynaklı yalnızca 1 TL fiyatı artarsa %45 yerine tamamına %50 oran uygulanacağından arabanın fiyatı da 5.428 TL artacaktır. Yani 1 TL’lik ÖTV matrahı artışı arabanın fiyatını KDV ile bir arada 5.428 TL artırmaktadır. Bunun sebebi tarifenin uygulanma biçimidir.
var iseyalım piyasa fiyatı 400.000 TL olan 1600 cm3’ün altında bir araç için 150,659 TL ÖTV, 61.017 TL KDV ve toplamda 211.676 TL vergi ödeniyor.
Durum aşağıdaki tabloda daha açık bir biçimde gösterildi
| a | 1600 cm3’ün altında bir aracın satış fiyatı | 400 bin TL | var iseyalım |
| b | Aracın Vergisiz Bedeli | 188.324 TL | |
| c | ÖTV oranı | 80% | Vergisiz bedel 150 bin TL’yi aştığı için |
| d | ÖTV Fiyatı | 150.659 TL | (bxc) |
| e | KDV oranı | 18% | |
| f | KDV Meblağı | 61.017 TL | (b+d)xe |
| g | Vergiler Toplamı | 211.676 | (d+f) |
biçimindedir.
Bunu düzeltmenin bir yolu var; “tarife değişikliği”
Vergi sistemimizde bir tarife tarzı var ki buna “dilim adabı artan oranlı tarife” ismi verilir. Bu uygulamada matrah arttıkça, dilimin artan kısmına farklı oran uygulanmaktadır. Örneğin üstteki örnekte aracın satış fiyatı 400.000 TL iken bunun ÖTV matrahı yani aracın vergisiz bedeli 188.324 TL’dir. Bu meblağ 150.000 TL’yi aştığından şu anki uygulamada 188.324 TL’nin tamamına %80 uygulanmaktadır. halbuki tıpkı fiyatlara, ticari hasılatlara, kira gelirlerine uygulandığı üzere dilim adabı bir artan oranlı sistem uygulanırsa vatandaş lehine direkt bir sonuç doğuracaktır.
Örneğin şu anki 1600 cm3’ü aşmayan arabalar için aracın vergisiz fiyatına (matrahına);
92 bin TL’ye kadar olan kısmı için %45,
92 bin TL’yi aşan ancak 150 bin TL’ye kadar olan kısmına %50 ve
150 bin TL’yi aşan kısmına ise %80
uygulanırsa sonuç fazlaca daha adil olacaktır.
Önerdiğim sistem uygulanırsa, bu defa birebir araç için 101.059 TL ÖTV, 52.089 TL KDV ve toplamda 153.148 TL vergi ödenecektir. Satış fiyatı 400 bin TL olan aracın fiyatı da otomatikman 341.472 TL’ye inecektir.
Sorunu daha düzgün anlamak ismine iki sistemi de tabloyla göstermeye çalışayım;
| | Şu anki uygulamaya bakılırsa (Sınıf adabı tarife) | | Önerilen uygulamaya bakılırsa (Dilim tarzı tarife) |
| ÖTV Matrahı (Aracın Vergisiz Bedeli) | 188.324 TL | 188.324 TL | |
| ÖTV oranı | 80% | %45, %50 ve %80 | |
| ÖTV Meblağı TL | 150.659 TL | 101.059 TL | |
| KDV TL | 61.017 TL | 52.089 TL | |
| Toplam Vergi | 211.676 TL | 153.148 TL | |
| Aracın satış Fiyatı | 400.000 TL | 341.472 TL |
Tabloda da görüldüğü üzere orta sütun mevcut uygulamayı son sütun ise önerdiğim sistemi göstermektedir. Şayet son sütundaki sistem uygulanırsa aracın fiyatında önemli bir düşüş oluşacaktır.
Bu durumda iki sistem içinde neredeyse 59 bin TL bir fark bulunmaktadır. Arabanın ÖTV matrahı 150.000 TL’yi aştığı durumda vergisiz aracın fiyatından daha fazla vergi verilmektedir. Yüksek fiyatlı araçlarda tüketici aleyhine bu makas daha da açılacaktır. Önerdiğim sisteme geçilmesi durumunda hem tüketici hem üretici tıpkı vakitte devlet kazanmış olacaktır. Bu yordam, vergi mevzuatımızda Gelir Vergisi Kanunu ile Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nda uygulanmaktadır. Bu tarzda tüketicinin maruz kaldığı vergi yükü de kısmen azalmaktadır.
Motorlu araçların ÖTV tarifesinde dilim metodu yolunun uygulanması bilhassa otomotiv bölümünü canlandırmanın yanı sıra Hazine’nin vergi gelirini de artıracaktır. Her ne kadar birinci etapta “daha az bir vergi tahsilatı” üzere görünse de sıfır araç piyasası hareketleneceğinden bu düzenleme otomotiv bölümüne ve yan kesimlerine can suyu olacaktır. Hazine’nin vergi kaybı için bu türlü bir indirim araç satış ölçüsünü artırtacak ve ötürüsıyla da Hazine, tıpkı tahminen de daha fazla bir vergi geliri elde edecektir. Buna ilaveten vergisel manada kayıt altına alınmakta zorlanılan ikinci el piyasasının ateşi de düşecektir.
Bilhassa önerdiğim bu sistem değişikliği bir vergi indirimi olmayıp Anayasal manada denkleştirici adalet kapsamında da değerlendirilip bir tıp toplumsal gelir adaletsizliğini de azaltacaktır.
Bir an evvel düzelmesi dileğiyle..
Hürmetlerimle..
* Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ali Fuad Başgil Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Kısım Lideri
[email protected]