Beykozlu
New member
Reuters
2021’in başında Çin’in en büyük gayrimenkul şirketlerinden Evergrande’nin ortasında bulunduğu mali kriz ve yabancı yatırımcılarına olan yaklaşık 300 milyar dolarlık borcu dünyaca dikkat çekmeye başladı.
Evergrande, yurtdışı yatırımcılarına ve bono sahiplerine olan borcunun tamamını ödeyemeyeceğini bildirdikten daha sonra Çin hükümeti ile borçları bir daha yapılandırma sürecine girdi. Bu süreçte şirket kurucusunun şahsi varlıklarının birtakımı satılabileceği de bildirildi.
Finansal araştırma şirketi İpek Yolu Araştırma’nın yöneticisi Vinesh Motwani, “Mevcut durum şeffaf olmasa da Çin’deki ilişkilerimizle konuştuğumuzda kimse şaşırmıyor” diyor.
Kimileri Evergrande’nin durumunu 2008 yılında global mali krize yol açan Lehman Brothers’ın iflasına benzetti.
Lakin son birkaç aydır Pekin idaresinin durumu Washington’dan fazlaca farklı bir biçimde yönetim ettiği ortaya çıktı.
Yavaşca yaklaşan tehdit
2008’de devrinde ABD’de araştırmacı olarak çalışan Motwani, Lehman Brothers’dan farklı olarak Evergrande krizinin herkes farkında olduğu ve öngördüğünü anlattı.
Yaklaşık bir yıl evvel Çin hükümeti birtakım gayrimenkul şirketlerinin borç almasını sınırlayacak ‘üç kırmızı çizgi’ isimli bir borç eşiği siyaseti başlattı.
‘Üç kırmızı çizgi’ siyaseti gayrimenkul bölümünde yıllardır devam eden ve Çin Merkez Bankası’nın “sorumsuzluk” olarak tanımladığı denetimsiz borçlanmayı denetlemek için oluşturuldu.
Evergrande’nin denetimsiz borçlanma konusunda en büyük hatalılardan bir tanesi olduğu biliniyordu, ötürüsıyla uzmanlar bu biçimde bir krizin uzun vakittir yaklaştığını da kestirim ediyordu.
Danışmanlık şirketi TS Lombard’da Çin ve Asya Bölgesi Araştırma Lideri Rory Green, Evergrande krizini yavaşça ancak apaçık bir biçimde yaklaşan bir tehdit olarak tanımladı.
Green, “Evergrande hakkındaki ihtarlar uzun vakittir konuşuluyordu, bono sahipleri şirketin temerrüde düşmesine şaşırmamalı” dedi.
Bu kriz Lehman Brothers‘ın iflasından niye farklı?
Evergrande krizi ve Lehman Brothers iflası içindeki en büyük farklardan bir tanesi, ABD hükümetinin 2008 devrinde duruma müdahale etmek için özel bir yasa tasarısı hazırlamak zorunda olmasıydı. Çin hükümetinin ise bu biçimde bir sorunu yok ve her an müdahale edebilir.
Çin hükümeti, ülkenin gayrimenkul piyasasının denetimini devlet bankalarına vererek hangi şirketlerin yükümlülüğünü yerine getiremeyeceğini takip edebiliyor. ABD hükümetinin 2008 krizi devrinde bu biçimde bir öngörüsü yoktu.
Çin hükümeti bununla birlikte finansal olarak zorlanan şirketlere vereceği dayanak konusunda epey daha ABD’den epeyce daha seçici davranıyor. ABD hükümeti 2008 devrinde dünyanın en büyük bankalarını mali dayanakla iflastan kurtarmıştı.
Natixis isimli yatırım bankasında Asya Pasifik Bölgesi Baş Ekonomist Alicia Garcia Herrero, Çin hükümetini “Tümör üzerinde ameliyat yapan ve neyi kurtarması gerektiğini hesaplayan bir doktora” benzetti.
Çin hükümeti için Evergrande’nin günlük operasyonlarının devam etmesi, konut inşaatlarının aksamaması, gayrimenkul alıcılarının olumsuz etkilenmemesi ve gayrimenkul bölümüne olan itimadın zedelenmemesi kıymetli.
Herrero, “Hükümetin ameliyat sırasında hastanın kalbinin atıp atmadığını da denetim etmesi gerekiyor, bu da insanların gayrimenkul bölümü konusundaki algısı” dedi.
Vinesh Motwani, Çin’in bu seçici yaklaşımının krizin gayrimenkul piyasası üstündeki tesirini şimdilik azalttığını düşünüyor.
Motwani, “Konut fiyatları yıllık bazda hala artış gösteriyor. Aylık olarak kaydedilen düşüş de devasa yükseklikte değil” diyor.
Fakat konut fiyatlarındaki düşüş devam ederse potansiyel alıcıların konut almaktan vazgeçebileceği tarafta kaygılar de var.
Evergrande’ye ne olacak?
Uzmanlar, Evergrande’nin bir daha yapılandırılmasının aylar, hatta yıllar sürebileceğini söylüyor, Çin hükümetinin krizin Lehman Brothers iflasında olduğu üzere dünya iktisadı üstündeki olumsuz tesirlerini denetim etmeye çalıştığını söylüyor.
Rory Green, 2020’de kapanan Çinli sigorta şirketi Anbang’ın bir daha yapılandırılma sürecinin iki yıldır devam ettiği ve çabucak hemen bitmediğini söylemiş oldu ve devam etti:
“Evergrande hayli daha büyük bir şirket o yüzden bu süreç uzun yıllar sürebilir. Bana sorarsanız finansal olarak en makûs periyodu atlattı. Şirket büyük ihtimalle farklı kısımlara ayrılacak ve bölgesel bankalar her bir kısımdan sorumlu olacak, bu da dalın ve iktisadın istikrarlılığı açısından kıymetli olacak.”
Evergrande’nin yurt haricindeki alacaklıları genelde güçlü yatırımcılar oduğu için çabucak hemen ödemelerindeki aksamaar ekonomik krize sebep olmadı, fakat kimi araştırmacılar yaşananların Çin’in gayrimenkul bölümü üstündeki tesiri ve dalın prestiji konusunda kaygılı.
Bondsupermart isimli finansal piyasaları araştırma platformundan Jackson Chan, “Bu durum katiyen yabancı yatırımcıların Çin’in offshore gayrimenkul bonoları konusundaki inancını sarstı” dedi.
Evergrande krizinin tahminen en değerli tesiri de Çinli gayrimenkul müteahhitlerinin yabancı yatırımcılardan borç almasını hayli zorlaştırmış olması.
Çin’deki gayrimenkul bölümü için uygun fiyatlı yabancı yatırım imkanlarına olan erişimin azalması büyük bir tehdit.
Bundan daha sonra Çin hükümetinin uyguladığı gayrimenkul siyasetleri ve dalın karşı karşıya olduğu tehditler içindeki dengeyi nasıl tutturacağı izlenecek.
2021’in başında Çin’in en büyük gayrimenkul şirketlerinden Evergrande’nin ortasında bulunduğu mali kriz ve yabancı yatırımcılarına olan yaklaşık 300 milyar dolarlık borcu dünyaca dikkat çekmeye başladı.
Evergrande, yurtdışı yatırımcılarına ve bono sahiplerine olan borcunun tamamını ödeyemeyeceğini bildirdikten daha sonra Çin hükümeti ile borçları bir daha yapılandırma sürecine girdi. Bu süreçte şirket kurucusunun şahsi varlıklarının birtakımı satılabileceği de bildirildi.
Finansal araştırma şirketi İpek Yolu Araştırma’nın yöneticisi Vinesh Motwani, “Mevcut durum şeffaf olmasa da Çin’deki ilişkilerimizle konuştuğumuzda kimse şaşırmıyor” diyor.
Kimileri Evergrande’nin durumunu 2008 yılında global mali krize yol açan Lehman Brothers’ın iflasına benzetti.
Lakin son birkaç aydır Pekin idaresinin durumu Washington’dan fazlaca farklı bir biçimde yönetim ettiği ortaya çıktı.
Yavaşca yaklaşan tehdit
2008’de devrinde ABD’de araştırmacı olarak çalışan Motwani, Lehman Brothers’dan farklı olarak Evergrande krizinin herkes farkında olduğu ve öngördüğünü anlattı.
Yaklaşık bir yıl evvel Çin hükümeti birtakım gayrimenkul şirketlerinin borç almasını sınırlayacak ‘üç kırmızı çizgi’ isimli bir borç eşiği siyaseti başlattı.
‘Üç kırmızı çizgi’ siyaseti gayrimenkul bölümünde yıllardır devam eden ve Çin Merkez Bankası’nın “sorumsuzluk” olarak tanımladığı denetimsiz borçlanmayı denetlemek için oluşturuldu.
Evergrande’nin denetimsiz borçlanma konusunda en büyük hatalılardan bir tanesi olduğu biliniyordu, ötürüsıyla uzmanlar bu biçimde bir krizin uzun vakittir yaklaştığını da kestirim ediyordu.
Danışmanlık şirketi TS Lombard’da Çin ve Asya Bölgesi Araştırma Lideri Rory Green, Evergrande krizini yavaşça ancak apaçık bir biçimde yaklaşan bir tehdit olarak tanımladı.
Green, “Evergrande hakkındaki ihtarlar uzun vakittir konuşuluyordu, bono sahipleri şirketin temerrüde düşmesine şaşırmamalı” dedi.
Bu kriz Lehman Brothers‘ın iflasından niye farklı?
Evergrande krizi ve Lehman Brothers iflası içindeki en büyük farklardan bir tanesi, ABD hükümetinin 2008 devrinde duruma müdahale etmek için özel bir yasa tasarısı hazırlamak zorunda olmasıydı. Çin hükümetinin ise bu biçimde bir sorunu yok ve her an müdahale edebilir.
Çin hükümeti, ülkenin gayrimenkul piyasasının denetimini devlet bankalarına vererek hangi şirketlerin yükümlülüğünü yerine getiremeyeceğini takip edebiliyor. ABD hükümetinin 2008 krizi devrinde bu biçimde bir öngörüsü yoktu.
Çin hükümeti bununla birlikte finansal olarak zorlanan şirketlere vereceği dayanak konusunda epey daha ABD’den epeyce daha seçici davranıyor. ABD hükümeti 2008 devrinde dünyanın en büyük bankalarını mali dayanakla iflastan kurtarmıştı.
Natixis isimli yatırım bankasında Asya Pasifik Bölgesi Baş Ekonomist Alicia Garcia Herrero, Çin hükümetini “Tümör üzerinde ameliyat yapan ve neyi kurtarması gerektiğini hesaplayan bir doktora” benzetti.
Çin hükümeti için Evergrande’nin günlük operasyonlarının devam etmesi, konut inşaatlarının aksamaması, gayrimenkul alıcılarının olumsuz etkilenmemesi ve gayrimenkul bölümüne olan itimadın zedelenmemesi kıymetli.
Herrero, “Hükümetin ameliyat sırasında hastanın kalbinin atıp atmadığını da denetim etmesi gerekiyor, bu da insanların gayrimenkul bölümü konusundaki algısı” dedi.
Vinesh Motwani, Çin’in bu seçici yaklaşımının krizin gayrimenkul piyasası üstündeki tesirini şimdilik azalttığını düşünüyor.
Motwani, “Konut fiyatları yıllık bazda hala artış gösteriyor. Aylık olarak kaydedilen düşüş de devasa yükseklikte değil” diyor.
Fakat konut fiyatlarındaki düşüş devam ederse potansiyel alıcıların konut almaktan vazgeçebileceği tarafta kaygılar de var.
Evergrande’ye ne olacak?
Uzmanlar, Evergrande’nin bir daha yapılandırılmasının aylar, hatta yıllar sürebileceğini söylüyor, Çin hükümetinin krizin Lehman Brothers iflasında olduğu üzere dünya iktisadı üstündeki olumsuz tesirlerini denetim etmeye çalıştığını söylüyor.
Rory Green, 2020’de kapanan Çinli sigorta şirketi Anbang’ın bir daha yapılandırılma sürecinin iki yıldır devam ettiği ve çabucak hemen bitmediğini söylemiş oldu ve devam etti:
“Evergrande hayli daha büyük bir şirket o yüzden bu süreç uzun yıllar sürebilir. Bana sorarsanız finansal olarak en makûs periyodu atlattı. Şirket büyük ihtimalle farklı kısımlara ayrılacak ve bölgesel bankalar her bir kısımdan sorumlu olacak, bu da dalın ve iktisadın istikrarlılığı açısından kıymetli olacak.”
- Çin’in gayrimenkul devi Evergrande iflas ederse, global piyasalar nasıl etkilenir?
- Evergrande payları yüzde 14 kıymet kaybetti, Çin’in gayrimenkul devi piyasaları kaygılandırıyor
- Çin’in gayrimenkul devi Evergrande’nin payları borç faizini ödediği haberi daha sonrası yükseldi
- Çin, Türkiye’nin örnek aldığı iktisat modelini niye değiştirmek istiyor?
Evergrande’nin yurt haricindeki alacaklıları genelde güçlü yatırımcılar oduğu için çabucak hemen ödemelerindeki aksamaar ekonomik krize sebep olmadı, fakat kimi araştırmacılar yaşananların Çin’in gayrimenkul bölümü üstündeki tesiri ve dalın prestiji konusunda kaygılı.
Bondsupermart isimli finansal piyasaları araştırma platformundan Jackson Chan, “Bu durum katiyen yabancı yatırımcıların Çin’in offshore gayrimenkul bonoları konusundaki inancını sarstı” dedi.
Evergrande krizinin tahminen en değerli tesiri de Çinli gayrimenkul müteahhitlerinin yabancı yatırımcılardan borç almasını hayli zorlaştırmış olması.
Çin’deki gayrimenkul bölümü için uygun fiyatlı yabancı yatırım imkanlarına olan erişimin azalması büyük bir tehdit.
Bundan daha sonra Çin hükümetinin uyguladığı gayrimenkul siyasetleri ve dalın karşı karşıya olduğu tehditler içindeki dengeyi nasıl tutturacağı izlenecek.