Beykozlu
New member
Fehmi Koru*
Evvel bir alıntı:
“Akıl ve istidlâl sahibi, kendi fikrinin bir eseri olarak ‘işte bu görüş gerçektir, doğrudur’ diye bir sonuca ulaşabilir. O görüş kendi zihninin, kendi aklının bir çıkarımı, kendi fikrinin bir eseri olduğu için, ona yönelik sevgisi güçlenir. kimi vakit bu sevgi o kadar güçlenir ki, o görüşün doğruluğu yahut yanlışlığı üzerinde düşünmesine pürüz olur. Hatta bu sevgi o dereceye ulaşır ki, o durumun yanlışlığını gösteren bir kanıt duyduğunda onu anlamaz, o kanıtın niteliğine vakıf olmaz, üzerinde durmaz. Motamot ‘Bir şeyi sevmen (seni) kör ve sağır eder’ denildiği gibi…”
Müellifin sözcük seçiminden bu alıntının kaynağı hakkında bir görüş belirlemiş olabilirsiniz. Evet, yanılmadınız. Ansiklopedilerde kendisinden ‘fizikçi ve müfessir’ diye kelam edilen, ‘Mefatih-ül Gayb’ isimli medreselerde yakın vakte kadar okutulan bir de Kur’an tefsiri bulunan -Türkçe çevirisi 23 cilt halinde yayınlanmıştır- Fahreddin el-Razi isimli İslam âlimine ilişkin bir kıymetlendirme bu.
Onun ‘Metalib-ül Âliye’ isimli kitabının 9. cildinin 38-39. sayfalarından alınma.
Ben oradan almış değilim, dün okumaya başladığım çok kalın -büyük uzunluk 669 sayfa- İslâmi ilimler alanında eser ve konuşmaları dikkatle izlenen bir bilim insanına –Prof. Mikail Bayram’a-, onunla birebir alandan bir öteki bilim beşerinin –Prof. Hayri Kaplan’ın- itirazlarını ihtiva eden bir kitabın -‘Tahrif ve Tashih – 13. Yüzyıl Anadolu Türk-İslâm Niyeti Üzerine İncelemeler’ ismini taşıyan kitabın- daha birinci sayfasında karşılaştım bu alıntıyla.
İlgimi çekti.
Miladi 1149-1210 yılları içinde hayatış müellifin dediği şu: Herkes kendi aklına, görüşüne güvenir, lakin her görüş hakikat olmaz. Görüşlerinizi sınamadan çok benimsemeyin, yanlış da olabilir zira.
Okumakta olduğum kitabın müellifi görüşlerine karşı çıktığı muhatabında bu sorunu görüyor. Ona göre, muhatap kendi görüşünü o kadar benimsiyor ki, vardığı kararın yanlış olduğunu fark etmiyor bile.
Reklam
“Fikir sahibi olmadan bilgi sahibi olunmaz” diye bir kelam var ya, bu ondan bir derece daha ileri: Her fikir bilgi demek değildir.
niye en üstteki görüşü alıntıladığım herbiçimde anlaşılmıştır. Aylardan beri ‘nass’ boyutuyla da tartışılan “Faiz sebeptir, enflasyon netice” tezi sebebiyle…
Tezin sahibi, ‘faiz’ sözcüğünü tanımlamadan onu dinin yasakladığı bir uygulama olarak kabul ediyor, onu ‘bütün kötülüklerin anası’ bellediği için, yeni sorun olarak ortaya çıkan enflasyonu da faizin varlığına bağlıyor. Kendisini dinlemeye hazır olanlara da “Faizi indirin, bakılırsaceksiniz enflasyon düşecek” talimatını veriyor.
Faiz indiriliyor, lakin enflasyon düşmek yerine daha da artıyor.
Bu ortada, bir diğer sorun ortaya çıkıyor: TL’nin kıymeti yabancı paralar karşısında yerle bir oluyor.
Üç-dört kez yenidenlanıyor bu durum.
Tablo bu, bu biçimde bir ortamda görüş sahibinin ne yapması gerekirdi?
Ben olsam kendime şu soruları sorardım: Faiz oranı düşürüldüğü biçimde, ülkede ulusal para bedel kaybediyor ve hayat vahim pahalanıyorsa, savunduğum tezin dayandığı kural sahiden ‘nass’ ise kural bu kararı doğurmuş olamayacağına nazaran, sanki ‘faiz’ tarifim yanlış olabilir mi? ‘Nass’ diye bildiğim yasak olan ‘faiz’ ile, düşürülmesi talimatını verdiğim ‘faiz’ bambaşka şeyler olmasın?
Üstelik iktisat uzmanları “Esas sorun enflasyon, onu ortadan kaldırmazsanız faizi de sabit tutamazsınız” deyip duruyor, faizi talimatla düşük tutmaya çalışan devlet vazifelilerinin gözleri önünde cereyan eden uygulamada aslına bakarsan faiz de almış başını gidiyor…
Bankalar mevduata Hazine tarafınca farkı ödenecek kur garantisi verildiğinden kendilerini hür hissederek hesabı olanlara fazladan yüksek faiz teklif edebiliyor. Bir dostuma, bankası, “Yüzde 21 veririz” demiş. Bunu aktardığım bireyler, “Ne yüzde 21’i, mevduata vaat edilen faiz oranı yüzde 27 ile yüzde 30 içinde” açıklamasını getirdiler.
Devletin kendisi de hazinenin çıkardığı tahvillerde, borçlanmanın vadesine göre, yüzde 23 ile yüzde 27 içinde faiz taahhüdünde bulunuyor.
Ee, bu biçimde?
Herbiçimde ısrarımdan vazgeçerdim.
Görüşünü en başta alıntıladığım tefsir sahibi âlim bunu yapmayı öğütlüyor işte.
Lakin, bir daha alıntıladığım görüşte, her insanın bu biçimde davranmadığı, davranmayabileceği detayı da var. Alıntının alındığı kaynak eser elimde olmadığı için, âlimin buna misal bir ortamda bulunan bireylerin ne yapması gerektiğine dair görüşünü öğrenmem mümkün olmadı. bir daha de, o alıntıyı okuduğum şimdiki kitabın müellifinin yaptığı, yol gösterici bir davranış biçimi.
Muharrir oturmuş, görüşlerine hayran ve bu yüzden o görüşlerin yanlışlığının farkında olmadığını gördüğü kişiyi uyarmak için kocaman bir eser kaleme almış…
Muhatabını “Yanlış yapıyorsun” diye uyarmanın bilim lisanıyla anlatımı…
[İki âlimden hangisinin gerçek hangisinin yanlış olduğunu belirtmek üzere ortaya girmek istemem. Kitaplarına göz attığım, kendisiyle yapılmış uzun söyleşiden oluşan ‘Tarihin Kuyumcusu’ kitabını okuduğumda tezleri beni etkilemiş biri Prof. Mikail Bayram. Öte yandan yapıtını okumaya yeni başladığım Prof. Hayri Kaplan’ın o tezlere itirazlarını sunduğu delilleri da dikkatimi çekti.]
“Faiz sebeptir, enflasyon netice” görüşü ispatlansın diye aldıkları talimatı bugüne kadar harfiyen yerine getiren ve bu sebeple de kendilerine talimat verene samimiyetlerini ispatlamış şahıslar, bir daha misal bir hal sergilemeleri kendilerinden istendiğinde, bu kez farklı davranmayı deneyebilirler.
“Esas uğraş edilmesi gereken enflasyon; hayatı kıymetlendiren ekonomik enstrüman olarak nassın faiz tarifine en hayli enflasyon uyuyor” diyebilirler sözgelimi…
Ya da bunu denemeden, talimata uymadan bilimin kendilerinden beklediği üzere kararlarını alır, işler uzmanların tavsiyesi istikametinde gelişir ve kur ile enflasyon bundan olumlu etkilenirse gerçek olanı lisan-ı hal ile göstermiş olabilirler.
Hangisini yaparlar?
Daha doğrusu yaparlar mı?
Bence Kur’an tefsiri sahibi er-Razi’nin yaklaşık bin yıl geriden duyurduğu tespitine kulak verseler güzel olur.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
Evvel bir alıntı:
“Akıl ve istidlâl sahibi, kendi fikrinin bir eseri olarak ‘işte bu görüş gerçektir, doğrudur’ diye bir sonuca ulaşabilir. O görüş kendi zihninin, kendi aklının bir çıkarımı, kendi fikrinin bir eseri olduğu için, ona yönelik sevgisi güçlenir. kimi vakit bu sevgi o kadar güçlenir ki, o görüşün doğruluğu yahut yanlışlığı üzerinde düşünmesine pürüz olur. Hatta bu sevgi o dereceye ulaşır ki, o durumun yanlışlığını gösteren bir kanıt duyduğunda onu anlamaz, o kanıtın niteliğine vakıf olmaz, üzerinde durmaz. Motamot ‘Bir şeyi sevmen (seni) kör ve sağır eder’ denildiği gibi…”
Müellifin sözcük seçiminden bu alıntının kaynağı hakkında bir görüş belirlemiş olabilirsiniz. Evet, yanılmadınız. Ansiklopedilerde kendisinden ‘fizikçi ve müfessir’ diye kelam edilen, ‘Mefatih-ül Gayb’ isimli medreselerde yakın vakte kadar okutulan bir de Kur’an tefsiri bulunan -Türkçe çevirisi 23 cilt halinde yayınlanmıştır- Fahreddin el-Razi isimli İslam âlimine ilişkin bir kıymetlendirme bu.
Onun ‘Metalib-ül Âliye’ isimli kitabının 9. cildinin 38-39. sayfalarından alınma.
Ben oradan almış değilim, dün okumaya başladığım çok kalın -büyük uzunluk 669 sayfa- İslâmi ilimler alanında eser ve konuşmaları dikkatle izlenen bir bilim insanına –Prof. Mikail Bayram’a-, onunla birebir alandan bir öteki bilim beşerinin –Prof. Hayri Kaplan’ın- itirazlarını ihtiva eden bir kitabın -‘Tahrif ve Tashih – 13. Yüzyıl Anadolu Türk-İslâm Niyeti Üzerine İncelemeler’ ismini taşıyan kitabın- daha birinci sayfasında karşılaştım bu alıntıyla.
İlgimi çekti.
Miladi 1149-1210 yılları içinde hayatış müellifin dediği şu: Herkes kendi aklına, görüşüne güvenir, lakin her görüş hakikat olmaz. Görüşlerinizi sınamadan çok benimsemeyin, yanlış da olabilir zira.
Okumakta olduğum kitabın müellifi görüşlerine karşı çıktığı muhatabında bu sorunu görüyor. Ona göre, muhatap kendi görüşünü o kadar benimsiyor ki, vardığı kararın yanlış olduğunu fark etmiyor bile.
Reklam
“Fikir sahibi olmadan bilgi sahibi olunmaz” diye bir kelam var ya, bu ondan bir derece daha ileri: Her fikir bilgi demek değildir.
niye en üstteki görüşü alıntıladığım herbiçimde anlaşılmıştır. Aylardan beri ‘nass’ boyutuyla da tartışılan “Faiz sebeptir, enflasyon netice” tezi sebebiyle…
Tezin sahibi, ‘faiz’ sözcüğünü tanımlamadan onu dinin yasakladığı bir uygulama olarak kabul ediyor, onu ‘bütün kötülüklerin anası’ bellediği için, yeni sorun olarak ortaya çıkan enflasyonu da faizin varlığına bağlıyor. Kendisini dinlemeye hazır olanlara da “Faizi indirin, bakılırsaceksiniz enflasyon düşecek” talimatını veriyor.
Faiz indiriliyor, lakin enflasyon düşmek yerine daha da artıyor.
Bu ortada, bir diğer sorun ortaya çıkıyor: TL’nin kıymeti yabancı paralar karşısında yerle bir oluyor.
Üç-dört kez yenidenlanıyor bu durum.
Tablo bu, bu biçimde bir ortamda görüş sahibinin ne yapması gerekirdi?
Ben olsam kendime şu soruları sorardım: Faiz oranı düşürüldüğü biçimde, ülkede ulusal para bedel kaybediyor ve hayat vahim pahalanıyorsa, savunduğum tezin dayandığı kural sahiden ‘nass’ ise kural bu kararı doğurmuş olamayacağına nazaran, sanki ‘faiz’ tarifim yanlış olabilir mi? ‘Nass’ diye bildiğim yasak olan ‘faiz’ ile, düşürülmesi talimatını verdiğim ‘faiz’ bambaşka şeyler olmasın?
Üstelik iktisat uzmanları “Esas sorun enflasyon, onu ortadan kaldırmazsanız faizi de sabit tutamazsınız” deyip duruyor, faizi talimatla düşük tutmaya çalışan devlet vazifelilerinin gözleri önünde cereyan eden uygulamada aslına bakarsan faiz de almış başını gidiyor…
Bankalar mevduata Hazine tarafınca farkı ödenecek kur garantisi verildiğinden kendilerini hür hissederek hesabı olanlara fazladan yüksek faiz teklif edebiliyor. Bir dostuma, bankası, “Yüzde 21 veririz” demiş. Bunu aktardığım bireyler, “Ne yüzde 21’i, mevduata vaat edilen faiz oranı yüzde 27 ile yüzde 30 içinde” açıklamasını getirdiler.
Devletin kendisi de hazinenin çıkardığı tahvillerde, borçlanmanın vadesine göre, yüzde 23 ile yüzde 27 içinde faiz taahhüdünde bulunuyor.
Ee, bu biçimde?
Herbiçimde ısrarımdan vazgeçerdim.
Görüşünü en başta alıntıladığım tefsir sahibi âlim bunu yapmayı öğütlüyor işte.
Lakin, bir daha alıntıladığım görüşte, her insanın bu biçimde davranmadığı, davranmayabileceği detayı da var. Alıntının alındığı kaynak eser elimde olmadığı için, âlimin buna misal bir ortamda bulunan bireylerin ne yapması gerektiğine dair görüşünü öğrenmem mümkün olmadı. bir daha de, o alıntıyı okuduğum şimdiki kitabın müellifinin yaptığı, yol gösterici bir davranış biçimi.
Muharrir oturmuş, görüşlerine hayran ve bu yüzden o görüşlerin yanlışlığının farkında olmadığını gördüğü kişiyi uyarmak için kocaman bir eser kaleme almış…
Muhatabını “Yanlış yapıyorsun” diye uyarmanın bilim lisanıyla anlatımı…
[İki âlimden hangisinin gerçek hangisinin yanlış olduğunu belirtmek üzere ortaya girmek istemem. Kitaplarına göz attığım, kendisiyle yapılmış uzun söyleşiden oluşan ‘Tarihin Kuyumcusu’ kitabını okuduğumda tezleri beni etkilemiş biri Prof. Mikail Bayram. Öte yandan yapıtını okumaya yeni başladığım Prof. Hayri Kaplan’ın o tezlere itirazlarını sunduğu delilleri da dikkatimi çekti.]
“Faiz sebeptir, enflasyon netice” görüşü ispatlansın diye aldıkları talimatı bugüne kadar harfiyen yerine getiren ve bu sebeple de kendilerine talimat verene samimiyetlerini ispatlamış şahıslar, bir daha misal bir hal sergilemeleri kendilerinden istendiğinde, bu kez farklı davranmayı deneyebilirler.
“Esas uğraş edilmesi gereken enflasyon; hayatı kıymetlendiren ekonomik enstrüman olarak nassın faiz tarifine en hayli enflasyon uyuyor” diyebilirler sözgelimi…
Ya da bunu denemeden, talimata uymadan bilimin kendilerinden beklediği üzere kararlarını alır, işler uzmanların tavsiyesi istikametinde gelişir ve kur ile enflasyon bundan olumlu etkilenirse gerçek olanı lisan-ı hal ile göstermiş olabilirler.
Hangisini yaparlar?
Daha doğrusu yaparlar mı?
Bence Kur’an tefsiri sahibi er-Razi’nin yaklaşık bin yıl geriden duyurduğu tespitine kulak verseler güzel olur.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.