Fortune Türkiye Mecmuası, en büyük 500 şirket araştırmasını deklare etti: 2020’de satışlar, kârlar ve istihdam düştü; büyüme son 10 yılın en düşük düz

Beykozlu

New member
T24 İktisat Servisi

Fortune Türkiye mecmuasının CRIF Türkiye ile ortak olarak hazırladığı ve Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin sıralandığı 2020 yılı “Fortune 500” araştırmasının sonuçları yayımlandı.

Araştırma neticelerina bakılırsa; Türkiye’de 2020 yılında kelam konusu şirketlerin satışları bundan evvelki yıla nazaran yüzde 6,3 artarak 1 trilyon 939 milyar TL’ye yükseldi. Ancak Şirketler, 2018’de yüzde 31,8 ve 2019’da yüzde 14,9 artış kaydetmişti. Bu bilgiler göz önünde bulundurulduğunda 2020 yılında şirketlerin net satış gelirlerindeki artışın değerli oranda sürat kestiği görülüyor.

Ayrıyeten 2020’deki bu datalar, Fortune 500 Türkiye şirketlerinin son 10 yılda kaydettiği büyüme manasındaki en düşük performansı gösterdikleri yıl oldu.

Ek olarak şirketlerin, 2020 yılı net kârları bundan evvelki yıla göre yüzde 15 düşerken, çalışan sayısı da 2015’den bu yana birinci sefer düştü.

Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ile arındırıldığında ise net satışların gerçek olarak yüzde 15,1 oranında düştüğü görülüyor.

Birinci 500 şirket sıralamasında ise en dikkat cazip gelişme tepede yaşandı. Uzun yıllardır liderliği kimseye bırakmayan TÜPRAŞ bu yıl ikinciliğe gerilerken, EPİAŞ açık orta farkla liderlik koltuğuna oturdu.

İstihdamda 5 yıl daha sonra birinci düşüş

Kelam konusu listedeki şirketlerin 2019’da 1 milyon 365 bin bireye istihdam sağlarken, bu sayı 2020’de 1 milyon 278 bin bireye geriledi. bu biçimdece bahse mevzu şirketlerin istihdam dataları 2015’den bu yana birinci defa düştü.

Fakat, Türkiye’de toplam istihdamdaki gerilemenin daha yüksek olması kararında; Birinci 500 şirketin Türkiye’nin toplam istihdam ortasındaki hissesi 2019’da 4,8 iken, 2020’de 4,9’a çıktı.

İhracat dolar bazında yüzde 26,1 geriledi

Birinci 500 şirketin toplam ihracatı 2020’de bundan evvelki yıla bakılırsa, TL bazında yüzde 8,7 düşerek 471 milyar liraya geriledi.

İhracat dolar bazında ise bundan evvelki yıla göre yüzde 26,1 azalarak 67.2 milyar dolara geriledi.

Ayrıyeten kelam konusu 500 şirketin 388’i ihracat yaparken, bu şirketlerin net satışlarının yüzde 75,7’si iç satışlardan oluşuyor. İhracatın satışlara hissesi ise yüzde 24,3 seviyesinde.

Net satış gelirlerini artıran şirket sayısı yükseldi, şirketlerin GSYİH ortasındaki hissesi ise azaldı

Ek olarak, birinci 500 şirketin içerisinde 2019’da net satış gelirleri 1 milyar TL’nin üzerindeki şirket sayısı 323 iken, bu sayı 2020’de 353’e yükseldi.

Satış gelirleri 10 milyar TL üstündeki şirket sayısı ise tıpkı devir aralığında 33’ten 37’ye yükseldi.

Öte yandan bahse bahis 500 şirketin Türkiye’nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYİH) ortasındaki hissesi yüzde 42,6’dan yüzde 38,4’e geriledi.

Döviz artışı net kârları olumsuz etkiledi

Araştırmaya göre listedeki birinci 500 şirketin, net satış gelirlerinde bundan evvelki yıla göre gerçek olarak gerilemenin yanında kârın da kıymetli oranda düştüğü dikkat çekiyor.

Listedeki şirketlerin toplam net kârı, geçen yıla nazaran yüzde 15 oranında düşerek 66.4 milyar TL’ye geriledi.

Şirketlerin temel faaliyet kârları yüzde 14,6 oranında artmasına karşın, döviz kurlarında yaşanan artışın da tesiriyle finansman masraflarında gerçekleşen yüzde 31,2 oranındaki artışın, net kârı
olumsuz etkilediği görülüyor.

Birinci 500 şirketin net satış kârlılığı; 2019 yılında yüzde 4,28 iken, 2020 yılında yüzde 3,42 düzeyine geriledi.

2019 yılında yüzde 11,73 olan özkaynak kârlılığı ise 2020 yılında yüzde 8,27’ye düştü. Fortune 500
Türkiye şirketlerinde 407’si kâr açıklarken, 93’ü ziyan deklare etti.

Birinci 500 şirketin toplam net satışı, ABD’li Walmart şirketinin yarısı etmiyor

Araştırma sonuçları kelam konusu 500 şirket, Dünya’nın geri kalanıyla kıyaslandığında çarpıcı sonuçlar ortaya çıkıyor. Şirketler global rakiplerine kıyaslandığında pek zayıf bir durumda.

Türkiye’de 10 milyar liranın üzerinde net satış gelirine sahip şirket sayısı artsa da Fortune 500 Türkiye-2020 sıralamasında yer alan şirketlerin, toplam net satış gelirleri dolar bazında yüzde 14 oranında düşerek 276.6 milyar dolara geriledi.

Fortune 500 ABD (Amerika Birleşik Devletleri) listesinin birinci sırasında bulunan ve perakende şirketi olan Walmart’ın net satışları bu yıl açıklanan bilgilere bakılırsa, 559.2 milyar dolara ulaştı.

Bu manada Fortune 500 Türkiye şirketlerinin net satışlarının toplamı Walmart’ın yarısı bile (yüzde 49.5) yapmıyor.

Fortune 500 Türkiye şirketlerinin tamamı, Fortune 500 ABD listesine lakin üçüncü bayağı girebiliyor

Tepe değişti, önder EPİAŞ oldu

Finansal kurumlar ve holding haricindeki tüm bölümleri kapsayan Fortune 500 Türkiye-2020 listesinde en kıymetli değişim dorukta yaşandı.

Güç Piyasaları İşletmesi A.Ş (EPİAŞ), uzun yıllardır Fortune 500 Türkiye’nin bir numarası olan TÜPRAŞ’ı geçerek, doruğun yeni sahibi oldu.

2020 yılında net satış gelirlerini bundan evvelki yıla nazaran yüzde 20,3 artırarak 105.8 milyar liraya çıkaran EPİAŞ, açık orta listenin başında yer aldı.

EPİAŞ’ın Fortune 500’de yer alan şirketlerin toplam net satış gelirlerinden aldığı hisse ise yüzde 5,5 oldu.

Petrolde yaşanan talep azlığı TÜPRAŞ’ı zorladı

Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ), petrol meblağlarında yaşanan düşüşün ve talepte meydana gelen azalmanın kararında üretimin daralmasıyla 2020 yılında net satış gelirlerinde bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 29,4 oranında düşüş yaşadı ve 63,2 milyar liraya geriledi.

Bu datalarla uzun yıllardır kelam konusu araştırmada liderliği kimseye vermeyen TÜPRAŞ, bu sene birinciliği EPİAŞ’a kaptırdı.

Perakende kesiminde faaliyet gösteren BİM ise 2020 yılında net satış gelirini bundan evvelki yıla göre yüzde 38 artırarak 55.5 milyar liraya çıkardı. BİM bu datalarla Türkiye’nin en büyük 3. şirketi oldu.

Pandemide THY 2 sıra geriledi

Pandemi devrinde en çok etkilenen bölümlerin başında elbet “seyahat kısıtlamaları” tesiriyle havacılık bölümü geldi. Türk Hava Yolları (THY) 2020 yılında net satış gelirleri, bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 38,2 oranında düştü.

46.5 milyar net satış geliri ile Türk Hava Yolları, Fortune 500 Türkiye-2020 sıralamasında, bundan evvelki yıla bakılırsa iki basamak düşerek 5’inciliğe geriledi.