Beykozlu
New member
“30 yıldır bu dalın ortasındayım. bu biçimdesini görmedim.”
Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, global güç krizini bu türlü tanımlıyor.
Bakan Dönmez’in de işaret ettiği üzere başta gaz olmak üzere, petrol, kömür ve genel olarak güç meblağları rekor düzeylere çıkmış durumda.
Doğalgaz, konutların ısınmasını ve birtakım güç santrallerinin çalışmasını sağladığı için tam da kış gelirken büyük kıymet taşıyan bir meta.
Bu yıl Avrupa gaz meblağlarında şimdiye kadar yüzde 600’e varan bir yükseliş yaşandı.
Bu da elektrik fiyatlarına yansıdı; İngiltere’de kısa vadeli elektrik meblağları bir orta olağan düzeyinin 10 katına kadar çıktı.
Yükselen gaz meblağları, Türkiye’nin gaz ithal ettiği ülkelerle kontratlarının bu yıl sona ermesi sebebiyle Türkiye’yi de etkileyecek.
Eski BOTAŞ (Boru Sınırları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi) yöneticisi ve güç uzmanı Ali Arif Aktürk, bu gelişmelerden ötürü Türkiye’nin gaz alım maliyetinin ortalama yüzde 30-35 artacağını öngörüyor.
Bu durumun hanehalklarına nasıl yansıyacağı konusunda ise Aktürk, “Bunu tüketiciye ne biçimde yansıtırlar, o artık Hazine’nin gücüne bağlı” diyerek açıklıyor.
Getty Images Doğalgazla çalışan bir elektrik santrali
Meskenlere verilen doğalgazda kesintiler beklenmese de doğalgaz ile çalışan santrallerin zora girmesi durumunda elektrik kesintileri yaşanabilir.
Aktürk, “Kış epey soğuk geçerse külfetli devirlerde gaz santrallerinin gazı kesilir, bu biçimde da elektrik kesintileri başlar; elektrik kesintilerini de gezdirerek çözerler” diyor.
GazDay Güç Danışmanlık Şirketi Genel Müdürü Mehmet Doğan da Türkiye’nin gaz alım faturasının önümüzdeki altı aylık periyotta yaklaşık 10 milyar dolar artabileceğini düşünüyor.
Bu artışların bir kısmının kamu tarafınca karşılanması sebebiyle devletin artan gaz maliyetlerinin ne kadarını vatandaşa yansıtacağı çabucak hemen bilinmiyor.
Doğan ayrıyeten, “Hükümet artırım yapmasa da siz siz olun gaz kullanmayın, az kullanmaya çalışın. Sonuçta bu ülkeye ve devlete ziyan verecek bir şey. Yalıtımınızı yaptırın, polarlarınızı, kazaklarınızı giyin, konutunuzu 18 dereceye kurun ki az doğalgaz tüketilsin” tavsiyesini veriyor.
Avrupa’daki güç krizinin niçinleri
Öncelikle güç krizinin niye Avrupa’da başladığını anlatalım.
Aslında krizin sebebi, hem arz hem talep tıpkı vakitte piyasa tarafında, epey fazla ögenin bir ortaya gelmesiyle ortaya çıktı.
Gaza talep yükseldi
Pandeminin tesirini azaltmasıyla ekonomik büyümenin hızlanması ve sanayi üretiminin artması, doğalgaza talebi yükselten niçinler içinde.
Geçen kışın soğuk geçmesi ve konuttan çalışmanın artmasıyla hanelerin kullandığı doğalgaz ölçüsünün artması da talebi yükseltti.
Avrupa’da geçen kış ortaya çıkan talep, gazın depolardaki oranının yüzde 30 üzere telaş verici düzeylere inmesine niye oldu.
Avrupa’nın genelinde rüzgar ve güneş üzere yeşil güç kaynakları evvelandirildi; nükleer santraller kapatıldı ve kömür kullanması azaltıldı.
Fakat rüzgar ve güneşin istikrarlı bir biçimde güç sağlayamaması, doğalgaza olan talebin artırdı.
Arz, talebi karşılayamamaya başladı
Üreticiler ise artan bu talebe yetişemedi.
Gaz santralleri pandemi periyodunda yapmaları gereken bakımları geciktirince artan talebe olması gerektiği kadar yetişemedi.
Norveç, beklenenden daha az gaz üretti.
Hollanda, gaz alanı Groningen’deki zelzele riski niçiniyle üretimde kısıntıya gitti.
Öteki taraftan Avrupa’nın en büyük gaz ithalatçısı olan Rusya ise artan talebe ek arz ile karşılık vermedi.
Rusya’nın elindeki Kuzey Akım 2 kozu
Buna niye olarak da Avrupa’nın karşı çıktığı Kuzey Akım 2 boru sınırı projesini Rusya’nın bu vesile ile kabul ettirme uğraşı gösteriliyor.
Gas&Power Güç Uzmanı Emin Emrah Danış, bu süreci, “Başta Baltık ülkeleri, doğu Avrupa ülkeleri ve ABD olmak üzere kimi ülkeler, Kuzey Akım 2 doğalgaz boru sınırının inşa edilmesini engelleyemese de iki seneye yakın bir süre geciktirdi” diyerek anlatıyor.
Danış, Ukrayna’yı es geçerek doğalgaz ihracatının değerli bir kısmını Kuzey Akım 2 ve Türk Akım 2 boru sınırlarına kaydırmayı planlayan Rusya’nın, AB’nin çıkardığı pürüzlere ek gaz tedariği yapmayarak karşılık verdiğini aktarıyor.
Danış’a bakılırsa Rusya’nın Kuzey Akım 2 boru çizgisine gaz doldurmaya başladığı haberleri gelse de bu çizgiden gaz akışı çabucak hemen başlamış değil.
Bütün bunlara bir de finansal piyasalardaki spekülatif süreçler eklenince Avrupa bir güç krizine girdi.
Avrupa’da yükselen fiyatlar ise dünyanın kalanına da sıçradı.
Getty Images Kuzey Akım 2 boru çizgisinden bir imaj
İflas eden şirketler, üretimi kesen fabrikalar
Daha şimdiden Avrupa’da havlu atan güç şirketlerini, Çin’de üretime orta veren fabrikaları duymak mümkün.
Bu krizin en süratli tesiri güç ağır dallarda görülüyor.
Avrupa’da şimdiden gübre üreticileri arz kesintisine gitti.
Bu da halihazırda yükselen global besin fiyatlarının daha da artmasına yol açabilir.
“Bütün malların temininde eksiklik olabilir”
Güç uzmanı Mehmet Doğan bütün bu krizde kabahatin Avrupa’da olduğunu düşünüyor: “Avrupa’nın güç gereksinimi ve talebini hakikat planlayamamış olmasından diğer bir şey değil.”
Doğan’a göre piyasa şartları ve doğalgaz alımı için yapılan kontratlar yüzünden bütün bölümlerdeki üreticiler için adil olmayan bir rekabet ortamı oluştu.
Bu yüzden kimi şirketlerin üretimini durdurduğunu söyleyen Doğan, “Her türlü malın temininde eksiklik, her türlü fiyatta yükselme beklemek lazım” diyor.
BBC
Türkiye’nin biten ithalat mukaveleleri
Avrupa’da baş gösteren bu krize doğalgazın neredeyse tamamını ithal eden Türkiye de sıkıntı bir periyotta yakalandı.
Türkiye’nin 2021 yılının sonuna kadar bitmesi beklenen ithalat kontratları var.
Doğalgaz, boru çizgileriyle taşınarak konutlara ve santrallere ulaşıyor.
Lakin doğalgazın gereksinimi karşılayamadığı durumlarda ya da taşınamadığı yerlerde LNG devreye giriyor.
LNG, doğalgazın belli bir soğutma sürecinin akabinde sıvı hale dönüştürülmesiyle elde ediliyor, güç muhtaçlığının olduğu yerlere kolay kolay taşınabiliyor.
Türkiye de doğalgazın muhtaçlığını karşılamadığı durumlarda LNG alımı gerçekleştiriyor.
Getty Images Türkiye’nin birinci yüzer LNG depolama ve gazlaştırma gemisi Ertuğrul Gazi
Türkiye’nin bu kış da LNG alması bekleniyor.
Lakin LNG fiyatlarının da yükselmesi de güç faturasının kabarmasına yol açacak.
Türkiye, doğalgazı Rusya, Azerbaycan ve İran’dan boru çizgileriyle, LNG’yi de Cezayir, Nijerya ve öteki ülkelerden gemilerle satın alıyor.
Türkiye’nin Rusya, Azerbaycan ve Nijerya ile 1990’lı ve 2000’li senelerda imzaladığı uzun vadeli doğalgaz ithalat kontratlarının ise bu yıl vadesi doluyor.
Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Dönmez, ek doğal gaz mutabakatının Azerbaycan ile 2024 sonuna kadar geçerli olmak üzere yapıldığını deklare etti.
BBC
“Faturayı bir daha biz ödüyoruz”
Gas&Power Güç Uzmanı Emin Emrah Danış, “Döviz kurlarındaki artışı da dikkat aldığımızda güç fiyatlarındaki artışın hem toplam güç ithalat faturası birebir vakitte tüketicilere uygulanan sonuncu fiyatlarda önümüzdeki devirde artışlara yol açması bekleniyor” açıklamasında bulunuyor.
Bu yüzden Danış’a nazaran konutlarda, fabrikalarda ve işyerlerinde elektrik ve doğal azın verimli kullanılması kamu kaynaklarının korunması ve karbon salımını düşürmek için değerli.
GazDay Güç Danışmanlık Şirketi Genel Müdürü Mehmet Doğan ise kamunun artan maliyetlerinin vatandaşa yansıtılması gerektiği görüşünde.
Yeşil güç bir hayal mi?
Uzmanlara bakılırsa Avrupa’daki güç krizi yeşil siyasetlerin da bir kararı.
Güç uzmanı Ali Arif Aktürk, karbon nötr bir dünyanın hayal olduğu görüşünde:
“Karbon nötr bir dünyaya geçelim, bunu herkes istiyor. Fakat bunu yalnızca rüzgarla, güneşle, yanında bir yedeği olmadan direktörün imkanı yok.
“Ya nükleer santraliniz olacak, ya gaz ya kömür ya da petrolden elektrik üreteceksiniz bunların üretemediği periyotta.”
Uzmanların üzerinde anlaştığı bir başka husus da Rusya önderi Vladimir Putin’in elinin Avrupa’ya karşı güçlenmiş olduğu.
Getty Images
Putin, şimdiye kadar yaptığı üzere bundan daha sonra da her diplomatik sıkıntının tartışılması sırasında gaz kartını masaya koyabilecek.
Aktürk buna, “Putin’in bir cümlesiyle gaz piyasası yüzde 40 gerileyebiliyor” diyerek örnek gösteriyor.
Güç uzmanı Mehmet Doğan da Avrupa’nın yeşil siyasetlerine karşı Putin’in güç kazandığı görüşünde: “Putin’in açıklamalarında da bu var, ‘Gazı istiyor musunuz, istemiyor musunuz? Biz gazı üret mi diyeceğiz üretme mi diyeceğiz?'”
Doğan’a göre güçte yeşil dönüşümün sağlanması için kriz yaşanmaması gerek: “Çünkü kriz altında kalan bir sistem hiç bir şeyle çaba edemez.”
Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, global güç krizini bu türlü tanımlıyor.
Bakan Dönmez’in de işaret ettiği üzere başta gaz olmak üzere, petrol, kömür ve genel olarak güç meblağları rekor düzeylere çıkmış durumda.
Doğalgaz, konutların ısınmasını ve birtakım güç santrallerinin çalışmasını sağladığı için tam da kış gelirken büyük kıymet taşıyan bir meta.
Bu yıl Avrupa gaz meblağlarında şimdiye kadar yüzde 600’e varan bir yükseliş yaşandı.
Bu da elektrik fiyatlarına yansıdı; İngiltere’de kısa vadeli elektrik meblağları bir orta olağan düzeyinin 10 katına kadar çıktı.
Yükselen gaz meblağları, Türkiye’nin gaz ithal ettiği ülkelerle kontratlarının bu yıl sona ermesi sebebiyle Türkiye’yi de etkileyecek.
Eski BOTAŞ (Boru Sınırları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi) yöneticisi ve güç uzmanı Ali Arif Aktürk, bu gelişmelerden ötürü Türkiye’nin gaz alım maliyetinin ortalama yüzde 30-35 artacağını öngörüyor.
Bu durumun hanehalklarına nasıl yansıyacağı konusunda ise Aktürk, “Bunu tüketiciye ne biçimde yansıtırlar, o artık Hazine’nin gücüne bağlı” diyerek açıklıyor.
Getty Images Doğalgazla çalışan bir elektrik santrali
Meskenlere verilen doğalgazda kesintiler beklenmese de doğalgaz ile çalışan santrallerin zora girmesi durumunda elektrik kesintileri yaşanabilir.
Aktürk, “Kış epey soğuk geçerse külfetli devirlerde gaz santrallerinin gazı kesilir, bu biçimde da elektrik kesintileri başlar; elektrik kesintilerini de gezdirerek çözerler” diyor.
GazDay Güç Danışmanlık Şirketi Genel Müdürü Mehmet Doğan da Türkiye’nin gaz alım faturasının önümüzdeki altı aylık periyotta yaklaşık 10 milyar dolar artabileceğini düşünüyor.
Bu artışların bir kısmının kamu tarafınca karşılanması sebebiyle devletin artan gaz maliyetlerinin ne kadarını vatandaşa yansıtacağı çabucak hemen bilinmiyor.
Doğan ayrıyeten, “Hükümet artırım yapmasa da siz siz olun gaz kullanmayın, az kullanmaya çalışın. Sonuçta bu ülkeye ve devlete ziyan verecek bir şey. Yalıtımınızı yaptırın, polarlarınızı, kazaklarınızı giyin, konutunuzu 18 dereceye kurun ki az doğalgaz tüketilsin” tavsiyesini veriyor.
Avrupa’daki güç krizinin niçinleri
Öncelikle güç krizinin niye Avrupa’da başladığını anlatalım.
Aslında krizin sebebi, hem arz hem talep tıpkı vakitte piyasa tarafında, epey fazla ögenin bir ortaya gelmesiyle ortaya çıktı.
Gaza talep yükseldi
Pandeminin tesirini azaltmasıyla ekonomik büyümenin hızlanması ve sanayi üretiminin artması, doğalgaza talebi yükselten niçinler içinde.
Geçen kışın soğuk geçmesi ve konuttan çalışmanın artmasıyla hanelerin kullandığı doğalgaz ölçüsünün artması da talebi yükseltti.
Avrupa’da geçen kış ortaya çıkan talep, gazın depolardaki oranının yüzde 30 üzere telaş verici düzeylere inmesine niye oldu.
- Kışın konutunuzu sıcak tutmanın 14 sıradan ve ucuz yolu
Avrupa’nın genelinde rüzgar ve güneş üzere yeşil güç kaynakları evvelandirildi; nükleer santraller kapatıldı ve kömür kullanması azaltıldı.
Fakat rüzgar ve güneşin istikrarlı bir biçimde güç sağlayamaması, doğalgaza olan talebin artırdı.
Arz, talebi karşılayamamaya başladı
Üreticiler ise artan bu talebe yetişemedi.
Gaz santralleri pandemi periyodunda yapmaları gereken bakımları geciktirince artan talebe olması gerektiği kadar yetişemedi.
Norveç, beklenenden daha az gaz üretti.
Hollanda, gaz alanı Groningen’deki zelzele riski niçiniyle üretimde kısıntıya gitti.
Öteki taraftan Avrupa’nın en büyük gaz ithalatçısı olan Rusya ise artan talebe ek arz ile karşılık vermedi.
Rusya’nın elindeki Kuzey Akım 2 kozu
Buna niye olarak da Avrupa’nın karşı çıktığı Kuzey Akım 2 boru sınırı projesini Rusya’nın bu vesile ile kabul ettirme uğraşı gösteriliyor.
Gas&Power Güç Uzmanı Emin Emrah Danış, bu süreci, “Başta Baltık ülkeleri, doğu Avrupa ülkeleri ve ABD olmak üzere kimi ülkeler, Kuzey Akım 2 doğalgaz boru sınırının inşa edilmesini engelleyemese de iki seneye yakın bir süre geciktirdi” diyerek anlatıyor.
Danış, Ukrayna’yı es geçerek doğalgaz ihracatının değerli bir kısmını Kuzey Akım 2 ve Türk Akım 2 boru sınırlarına kaydırmayı planlayan Rusya’nın, AB’nin çıkardığı pürüzlere ek gaz tedariği yapmayarak karşılık verdiğini aktarıyor.
Danış’a bakılırsa Rusya’nın Kuzey Akım 2 boru çizgisine gaz doldurmaya başladığı haberleri gelse de bu çizgiden gaz akışı çabucak hemen başlamış değil.
Bütün bunlara bir de finansal piyasalardaki spekülatif süreçler eklenince Avrupa bir güç krizine girdi.
Avrupa’da yükselen fiyatlar ise dünyanın kalanına da sıçradı.
Getty Images Kuzey Akım 2 boru çizgisinden bir imaj
İflas eden şirketler, üretimi kesen fabrikalar
Daha şimdiden Avrupa’da havlu atan güç şirketlerini, Çin’de üretime orta veren fabrikaları duymak mümkün.
Bu krizin en süratli tesiri güç ağır dallarda görülüyor.
Avrupa’da şimdiden gübre üreticileri arz kesintisine gitti.
Bu da halihazırda yükselen global besin fiyatlarının daha da artmasına yol açabilir.
“Bütün malların temininde eksiklik olabilir”
Güç uzmanı Mehmet Doğan bütün bu krizde kabahatin Avrupa’da olduğunu düşünüyor: “Avrupa’nın güç gereksinimi ve talebini hakikat planlayamamış olmasından diğer bir şey değil.”
Doğan’a göre piyasa şartları ve doğalgaz alımı için yapılan kontratlar yüzünden bütün bölümlerdeki üreticiler için adil olmayan bir rekabet ortamı oluştu.
Bu yüzden kimi şirketlerin üretimini durdurduğunu söyleyen Doğan, “Her türlü malın temininde eksiklik, her türlü fiyatta yükselme beklemek lazım” diyor.
BBC
Türkiye’nin biten ithalat mukaveleleri
Avrupa’da baş gösteren bu krize doğalgazın neredeyse tamamını ithal eden Türkiye de sıkıntı bir periyotta yakalandı.
Türkiye’nin 2021 yılının sonuna kadar bitmesi beklenen ithalat kontratları var.
Doğalgaz, boru çizgileriyle taşınarak konutlara ve santrallere ulaşıyor.
Lakin doğalgazın gereksinimi karşılayamadığı durumlarda ya da taşınamadığı yerlerde LNG devreye giriyor.
LNG, doğalgazın belli bir soğutma sürecinin akabinde sıvı hale dönüştürülmesiyle elde ediliyor, güç muhtaçlığının olduğu yerlere kolay kolay taşınabiliyor.
Türkiye de doğalgazın muhtaçlığını karşılamadığı durumlarda LNG alımı gerçekleştiriyor.
Getty Images Türkiye’nin birinci yüzer LNG depolama ve gazlaştırma gemisi Ertuğrul Gazi
Türkiye’nin bu kış da LNG alması bekleniyor.
Lakin LNG fiyatlarının da yükselmesi de güç faturasının kabarmasına yol açacak.
Türkiye, doğalgazı Rusya, Azerbaycan ve İran’dan boru çizgileriyle, LNG’yi de Cezayir, Nijerya ve öteki ülkelerden gemilerle satın alıyor.
Türkiye’nin Rusya, Azerbaycan ve Nijerya ile 1990’lı ve 2000’li senelerda imzaladığı uzun vadeli doğalgaz ithalat kontratlarının ise bu yıl vadesi doluyor.
Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Dönmez, ek doğal gaz mutabakatının Azerbaycan ile 2024 sonuna kadar geçerli olmak üzere yapıldığını deklare etti.
BBC
“Faturayı bir daha biz ödüyoruz”
Gas&Power Güç Uzmanı Emin Emrah Danış, “Döviz kurlarındaki artışı da dikkat aldığımızda güç fiyatlarındaki artışın hem toplam güç ithalat faturası birebir vakitte tüketicilere uygulanan sonuncu fiyatlarda önümüzdeki devirde artışlara yol açması bekleniyor” açıklamasında bulunuyor.
Bu yüzden Danış’a nazaran konutlarda, fabrikalarda ve işyerlerinde elektrik ve doğal azın verimli kullanılması kamu kaynaklarının korunması ve karbon salımını düşürmek için değerli.
GazDay Güç Danışmanlık Şirketi Genel Müdürü Mehmet Doğan ise kamunun artan maliyetlerinin vatandaşa yansıtılması gerektiği görüşünde.
Yeşil güç bir hayal mi?
Uzmanlara bakılırsa Avrupa’daki güç krizi yeşil siyasetlerin da bir kararı.
Güç uzmanı Ali Arif Aktürk, karbon nötr bir dünyanın hayal olduğu görüşünde:
“Karbon nötr bir dünyaya geçelim, bunu herkes istiyor. Fakat bunu yalnızca rüzgarla, güneşle, yanında bir yedeği olmadan direktörün imkanı yok.
“Ya nükleer santraliniz olacak, ya gaz ya kömür ya da petrolden elektrik üreteceksiniz bunların üretemediği periyotta.”
Uzmanların üzerinde anlaştığı bir başka husus da Rusya önderi Vladimir Putin’in elinin Avrupa’ya karşı güçlenmiş olduğu.
Getty Images
Putin, şimdiye kadar yaptığı üzere bundan daha sonra da her diplomatik sıkıntının tartışılması sırasında gaz kartını masaya koyabilecek.
Aktürk buna, “Putin’in bir cümlesiyle gaz piyasası yüzde 40 gerileyebiliyor” diyerek örnek gösteriyor.
Güç uzmanı Mehmet Doğan da Avrupa’nın yeşil siyasetlerine karşı Putin’in güç kazandığı görüşünde: “Putin’in açıklamalarında da bu var, ‘Gazı istiyor musunuz, istemiyor musunuz? Biz gazı üret mi diyeceğiz üretme mi diyeceğiz?'”
Doğan’a göre güçte yeşil dönüşümün sağlanması için kriz yaşanmaması gerek: “Çünkü kriz altında kalan bir sistem hiç bir şeyle çaba edemez.”