- Birden çok kişi günün rastgele bir saatinde yakın temasa gerek kalmadan karşısındaki kişinin ağzında koku hissediyorsa,
- Bu durum birkaç aydır devam ediyorsa o kişinin bir ağız kokusu- halitosis sorunu var demektir.
- Ağız kokusunun sebebi, anaerobik bakterilerin kendilerine uygun aminoasit üretmek için tükürük ve besin proteinlerini yıkmaları, bunun kararında hidrojen sülfit ve metanetinol içeren uçucu sülfür bileşikleri (volatil asit) açığa çıkarmalarıdır.
- Hidrojen sülfit (H2S),
- Metil merkaptan (CH3S4)
- Dimetil sülfit’tir (C2H6S)
- Bu bileşikler; sistein ve metionin üzere aminoasitlerin parçalanması kararı ortama salınırlar.
- Diaminler (indol ve skatole) yahut poliaminler (kadaverin ve putresin) halitosiste ikinci derece ehemmiyete sahiptirler.
- Hidrojen sülfür ve metil merkaptan mukozaya penetre olduğunda mukozayı kimi iyonlar ve moleküller için daha geçirgen hale getirir,
- Hücre yapısı, kolajen bütünlüğü, hücre metabolizması ve DNA sentezine ziyan verir.
- Çalışmalar, H2S’e maruz kalmış dokularda %70 daha düşük kollajen olduğunu göstermiştir.
- Yani halitosisi olan hastanın uzun vadede periodontal hastalığı ya da ciltte bozulma görülebilir.
- Fizyolojik ağız kokusu sabahları uyanır uyanmaz görülür ve yemek yendiğinde geçer.
- Patolojik değildir ve tedavi gerektirmez.
- Açlık nefesi 10 ppm’den daha az hidrojen ve metan içerir.
- 20 ppm’den yüksek düzeyler çok bakteri üremesini gösterir.
- Kötü koku oral kavitedeki putrefaksiyon kararı oluşur.
- Uyku sırasında tükürük akışı azalır,
- Gece boyunca tükürükle daha az yıkanan lisanın ve ağzın kuruması kararında lisan sırtında ve ağızdaki bakterilerin ısıyla üremesiyle bir arada ağızdaki bakterilerin proliferasyonu artar.
- Gece boyunca oluşan bağırsak bakterilerinin faaliyetleri ile oluşan gazlar da ağızda birikir.
- Sabahları serumda Ca+ ve Mg+ yüksek olması ağız kokusuna yol açar.
- Menstrüasyon siklusunda luteizan hormonun salınmasından 2-3 gün daha sonrasında nefeste ve idrarda aseton düzeyinin artmasına bağlı olarak nefes kokusunda artma olabilir.
- Dil üstündeki birikintilerden kaynaklanır.
- Kriptaların derin çukurlarına yerleşen bakteriler, tükürük ve besinlerden gelen proteinleri uçucu kükürtlü bileşiklere kesimler.
- Bu gazlara volatil sülfür bileşikleri denir.
- Ağızdaki infektif odaklar, nekrotik kanallar, ülserli dişetleri, köprü altı birikintileri lisan sırtına bakteri temin eder.
- Buralardaki bakterilerin kendileri kokmazlar,
- ötürüsıyla ağız kokusunun tedavisi yalnızca periodontal yahut endodontik tedavi değildir.
- Ağız kuruluğu ağız kokusu sebebidir.
- VSB (volatil sülfür bileşikleri) ’nin bir kısmı suda çözünebildiği için tükürüğün ortasında koruma edilir, fazlaca az bir kısmı ağız havasına katılır.
- halbuki kuru bir ağızda VSB‘in büyük çoğunluğu ağız havasına katılır ve ağız kokusuna yol açar.
- Büyük ölçüde lisan sırtından gelir ama bakteri kaynağı ağzın ortasında değildir.
- Bu tipte VSB gazları kaynağını sindirim kanalından alır.
- Sindirim enzim yahut organları besinleri gereği biçimde sindiremediği vakit besinler bakterilerin çürütmesine terk edilmiş demektir.
- Mide ve bağırsaklardaki enzimler tarafınca sindirilemeyen besinlerin bakteriler tarafınca kokuşmaya niye olması yüzündendir.
- Burada ağıza gelen bakterinin kendisi değil yalnızca kokudur.
- Sindirim kanalında açığa çıkan gazlar geğirme olmadan bireyin isteği ve bilgisi haricinde ağza yükselir.
- Yağlar lipaz enzimi, proteinler proteaz enzimi tarafınca parçalanarak polipeptit ve peptitlere dönüştürülürler.
- Eğer sağlıklı bir flora yoksa enzimlerin aktifliği bozulur ve metabolik bozukluk birlikte sindirilemeyen besin artıkları kalır.
- Bakteriler proteinleri aneorobik ortamda dekarboksilasyona sokar.
- Bu bozunma sürecine putrifikasyon denir.
- Açığa çıkanlar VSB ve berbat kokulu yağ asitleridir.
- Bu şahıslarda meteorismus denilen gaz şikayetleri ya da reflü görülür.
- Mide ve bağırsak gazları gün ortasında devamlı olarak ağza sızarak ağız kokusuna yol açar.
- Akciğerden gelir, ağız kokusu değildir.
- İki biçimde meydana gelir:
2-Kimyası değişen kan gazlarının ekspirasyon havasında aromatik bileşiklere dönüşmesidir.
Şeker hastalarındaki keton kokusu, kan gazları profili ve konsantrasyonundaki değişikler, alt teneffüs yolu patolojilerinin niye olduğu kokular.
- Nefes kokusunu ağız kokusundan ayırt edebilmek için uygun bir anamnez almak koşuldur.
- Nefesle yayılan bataklık kokusu bedende prostoglandin sentezinde büyük bir sorun ve önemli bir inflamasyon olduğunu gösterir.
- Ağzının koktuğunu zannederler.
- Aslında ağızda ölçülebilir hiç bir patolojik koku bulunmaz.
- Tükürük pH’ı, halitozisin oluşumunu etkileyen en kıymetli faktördür.
- Asidik pH halitozis oluşumunu azaltırken, nötral yahut alkali ortam arttırır.
- Fermente olabilen karbonhidratlar ortamın asidik değişime uğramasını sağlar.
- Nişasta, tükürük glikoproteinleri ve musinlerle bağlantılı şeker ortamı asidik hale getirirler.
- Asitli besinler ağız kokusunu azaltır. Bazik besinler ise kokuyu artırır
- pH’ı etkileyen ikinci büyük faktör azotlu bileşenlerdir.
- Azotlu bileşenler ortamın alkali bulunmasına niye olur.
- Protein ve peptidlerden kaynaklanan aminoasitler, özgür biçimde bulunan aminoasitler ve üre en kıymetli azotlu bileşenlerdendir.
- İçerisinde kükürtlü amino asit, alkoller ve kısa zincirli proteinler bulunan bütün besinler başkalarından daha kolay ağzı kokusu yaparlar.
- Örn: Haşlanmış bir yumurta bol kükürtlü amino asit deposudur.
- beraberinde protein ve aminoasit hapları da ağız kokusu yapar.
- Carnitene, Carnipure, AminoBurst3000, L-Karnitin üzere ilaçların prospektüsünde nefesin balık üzere kokabileceği yazılmıştır.
- Ağız kokusunun oluşmaması için ülkü pH 6,5 olması gerekirken bu pH’da da koku oluşabilmektedir.
- Tükürükte hür olan glikoz ve karbonhidratlar glikoproteinlerle münasebet halinde bulunarak, bu protein komponentlerinin artışını sağlar ve ülkü pH ortamında koku artısına yol açar.
- Yani tükürüğü asidik yapan glikoz ve karbonhidrat teorikte koku oluşmasına pürüz olması gerekirken, pratikte protein ve peptitlerden kaynaklanan alkalozu ve ağız kokusunu arttırır.
- Çok fazla et yiyen bir kişi bir vejeteryana bakılırsa daha fazla halitozise sahiptir.
- Et ekseriyetle yağ içerir ve gastrointestinal sistemde oluşan uçucu yağ asitleri kana absorbe edilip nefesle salgılanır(kadaverin)
- Karbonhidrat malabsorbsiyonu tatlımsı, protein malabsorbsiyonu ise çürük yumurta kokar.
- Hiç karbonhidrat almayanlarda ketosis niçiniyle meyve kokusu, fazlaca fazla et tüketenlerde amonyak kokusu görülür.
- A ve B12 vitamin yetersizliği ve Zn eksikliği de halitosise niye olabilir.
- Candidiasis: Candida enfeksiyonlarında, bozuk tatlı ve çürük meyve kokusu gibisi kokulara sebep olurlar.
- Parazitler: Bazı parazit ve larvaları akciğerlerden geçerler ve enfeksiyona niye olurlar. Parazitozlar bağırsaktaki gaz ölçüsünü artırırlar. A.B.D.’de yapılan bir çalışmada halitozisli çocuklarda paraziter enfestasyon oranı %19 olarak bulunmuştur.
- Malinite: Vücudun rastgele bir yerindeki tümöral lezyonlarda ise nekrotik proçese bağlı olarak oluşan uçucu gazların soluk havası ile atılması kararı, makus ağız kokusu ortaya çıkar.
- Konstipasyon: En sık rastlanan ağız kokusu sebeplerinden birisidir.
- Sakız ve gargaralardaki tatlandırıcılar: Aspartam bakteriler tarafınca parçalandığında makûs kokulu bir gaz olan metanole dönüşür. Metanol de formik asit üzerinden yine makus kokulu olan formik asite dönüşür.
- Sindirim bozukluğu: Protein sindiriminde sorun var ise çıkan toksinlerden birisi kadaverindir. Bu da clostridia popülasyonunun arttığını gösterir.