İSO imalat sanayi PMI endeksi eylülde 52.5’e geriledi

Beykozlu

New member
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), eylülde 52,5 oldu.

İSO Türkiye İmalat PMI anketinin eylül ayı sonuçları belirtildi.

Eşik kıymet olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket neticelerina göre, ağustosta 54,1 düzeyinde bulunan İSO Türkiye imalat PMI eylülde 52,5’e geriledi. Endeks, buna karşın bölümün faaliyet şartlarında aylık bazda kuvvetli bir güzelleşmeye işaret etti.

Faaliyet şartlarındaki düzgünleşme trendi, üretim ve yeni siparişlerde devam eden büyümeye bağlı olarak dördüncü aya ulaştı. Lakin eylül ayındaki artışlar evvelki aya göre yavaş gerçekleşti.

Toplam iş hacminde devam eden büyüme, yeni ihracat siparişlerinin bir daha besbelli biçimde artmasından takviye buldu. Yeni siparişlerdeki düzgünleşme ve kapasite artırmaya yönelik uğraşlar, firmaların istihdam seviyesini eylül ayında da kuvvetli bir biçimde yükseltmesini sağladı. Buna karşın, yeni siparişlerde süregelen büyümenin tesiriyle, birikmiş işler Temmuz 2020’den beri birinci kere artış gösterdi.

İmalatçılar, üretim ihtiyaçlarındaki yükselişe bağlı olarak satın alma faaliyetlerini de genişletti ve girdi stokları üst üste ikinci ay arttı. Ayrıyeten, firmaların tedarik zincirlerindeki kesintilerden korunmak için güvenlik stoku oluşturmaları, üretim öncesi stoklarda 2017’nin sonlarından bu yana gözlenen en süratli artışa yol açtı.

Üçüncü çeyrek sonunda tedarik zincirlerindeki aksaklıkların hafifçelediğine yönelik birtakım işaretler dikkati çekti. Ham unsur yetersizliği ve eser ithalatındaki gecikmeler, tedarikçilerin teslimat müddetlerinin daha da artmasında rol oynadı.

Öte yandan, tedarikçi performansındaki bozulma son bir yılın en ölçülü seviyesinde kaydedildi. Girdi maliyetleri keskin bir biçimde yükselmeye devam etti. Firmalar, arz kısıtlarına bağlı olarak ham husus fiyatlarındaki artışların sürdüğünü bildirdi. Döviz kuru gelişmeleri de girdi maliyetlerini yükselten bir başka faktör oldu. Girdi maliyetlerindeki yükseliş ağustos ayındakine fazlaca yakın bir oranda gerçekleşti. Buna bağlı olarak, imalatçılar satış fiyatlarını süratli bir biçimde yükseltmeyi sürdürdü ve en son eser enflasyonu eylülde yavaşça bir artış kaydetti.

“Girdi stokları 2017 sonundan beri en yüksek oranda arttı”

Açıklamada görüşlerine yer verilen IHS Markit İktisat Yöneticisi Andrew Harker, Türk imalatçılarının, son periyotta üretim ve yeni siparişlerde gözlenen toparlanmayı sürdürebildiğini ve her iki göstergenin de eylül ayında artış kaydettiğini belirtti.

Hatta yeni siparişlerde süregelen artışların, firmaların yeni işçi alımını sürdürmesine karşın operasyonel kapasite üzerinde baskı oluşturmaya başladığını söz eden Harker, şunları kaydetti:

Tedarik zincirlerindeki aksamaların yılın başlarındaki kadar besbelli olmadığına ait birtakım işaretler dikkati çekti. bir daha de firmalar girdi temin etmeye çalışırken daha uzun teslimat müddetleri ve keskin fiyat artışlarıyla uğraş etmek zorunda kaldı. Bu problemlere karşı tedbir alma uğraşlarının kararında girdi stokları 2017 sonundan beri en yüksek oranda arttı. Bu gelişme, önümüzdeki aylarda firmaların iş yükünün üstesinden gelmesine bir ölçü yardımcı olacaktır.”

Bölümlerin birden fazla üretimini artırdı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI eylül datalarına bakılırsa, bilhassa ihracat pazarlarında olmak üzere talebin güzelleştiğine yönelik işaretler arttı ve anket kapsamında takip edilen kesimlerin birden fazla üretim artışı kaydetti. Girdi maliyetleri, tedarik zincirlerinde devam eden aksamaların da tesiriyle bir daha genele yayılı artışlar gösterdi.

Üretimde son devirde gözlenen kuvvetli toparlanmanın devam ettiği giysi ve deri eserleri dalı, tüm dallar içerisinde en süratli üretim artışını kaydetti. Ana metaller ve dokumacılıkta de kuvvetli artışlar gerçekleşti. Öte yandan, metalik olmayan mineral eserler bölümünde üretim yavaşlamaya devam ederken besin eserleri ile kara ve deniz taşıtları bölümlerinde ise büyümenin duraksadığı görüldü.

Dalların birçoklarında yeni siparişler arttı. Üretimde olduğu üzere, yeni siparişlerde de en süratli büyüyen bölüm giysi ve deri eserleri oldu. Son anketin genel neticelerindan birisi, memleketler arası talepteki güzelleşmenin toplam yeni siparişleri desteklemesi oldu. Kara ve deniz taşıtları dalı istisna olmak üzere, dokuz bölümde yeni ihracat siparişleri yükseldi.

Ana metaller ile makine ve metal eserler bölümleri, üçüncü çeyrek sonunda istihdam artışına öncülük etti. Kapasite artışları, birden fazla bölümde firmaların iş yüklerini genel manada yönetebilmelerini sağladı. Birikmiş işler sadece kimyasallar, plastik ve kauçuk kesiminde arttı. Tedarik zincirlerindeki aksamalar faaliyetleri olumsuz etkilemeye devam etti. Takip edilen dalların tümünde teslimat müddetleri arttı. En uzun gecikmeler makine ve metal eserler dalında gözlendi.

Arz tarafında yaşanan zorluklar enflasyonist baskıların artmasına katkı yaptı ve girdi maliyetleri enflasyonu genel olarak yüksek seviyede kaldı. En süratli artış metalik olmayan mineral eserler kesiminde gerçekleşirken bu dalı kimyasal, plastik ve kauçuk eserler yakından takip etti. On bölümün tümünde satış fiyatları artış kaydederken en süratli artış metalik olmayan mineral eserler bölümünde yaşandı. Girdi stoklarının artış ve azalış gösterdiği bölüm sayısının birebir olması, stok biriktirme tarafında kimi uğraşlar olduğuna işaret etti. Öte yandan, makine ve metal eserleri ile ana metaller kesimlerinde stoklar uzun vadeli düşüşün akabinde yatay seyretti.(AA)