Beykozlu
New member
*Dr. Mahfi Eğilmez
Kanıksamak; bir fazlaca kere bir dahalenmiş olması ötürüsıyla artık etkilenmez olmak, aldırmamak, alışmak, bıkmak, usanmak üzere manalara geliyor.
Türkiye’de uzun vakittir iktisat alanında, dış siyaset alanında toplumsal alanlarda yanlış siyasetler uygulanıyor. Bu yanlışların mühleti öylesine uzadı ki beşerler yanlışı doğruyu karıştırmaya başladılar. Örneğin Merkez Bankası’nın hedefi; kuruluş yasasında ‘fiyat istikrarını sağlamak’ olarak belirtilmiş bulunuyor. Bir öteki deyişle Merkez Bankası’nın maksat belirleme yetkisi yok. Buna karşılık belirlenen bu maksadı gerçekleştirmek için kullanacağı para siyaseti araçlarını (açık piyasa süreçleri, mecburî karşılıklar, faiz oranları belirlenmesi) seçmekte ve bunları hangi oranda ve ne istikamette kullanacağını belirlemekte bir daha tıpkı yasa mucibince bağımsız kılınmış bulunuyor. Buradaki bağımsızlık kuşkusuz siyasal iktidardan bağımsızlık manasına geliyor. Zira merkez bankasını alacağı kararlarda etkileyebilecek tek güç, atamaları yapan siyasal iktidar. Maddedeki açık ve net düzenlemelere rağmen, siyasal iktidar vakit zaman bunun aksine davranıyor: (1) Yaptığı açıklamalarla bankanın bilhassa faiz aracını nasıl kullanımı gerektiği konusunda baskı oluşturuyor. (2) Bu baskıdan beklediği kararı alamamışsa bu biçimde banka idaresini değiştirmek yoluna gidiyor. Başlarda tuhaf karşılanan ve reaksiyon çeken bu müdahaleler yenidenlandıkça kanıksanmış yanlış davranışlar setine dâhil oluyor. Sonuçta merkez bankasının aldığı karar beklenenden farklı olsa bile beşerler sanıldığı kadar etkilenmiyor.
Aldırmazlık; Aldırmaz olma durumu, aldırış etmeme, kayıtsızlık, vurdumduymazlık, lâkaydî manalarına geliyor.
Piyasa, farklı bir biçimde, bu giderek büyüyen, genişleyen kanıksanmış yanlış davranışlar setine karşı bir aldırmazlık zırhı oluşturmuş durumda. Aldırmazlık zırhını, etrafta olup biten olaylara, alınan kararlara ve uygulamalara fazla aldırmadan bildiğini yapmaya devam etmek olarak tanımlıyorum. Enflasyonun çabucak hemen iniş eğiliminde olmaması niçiniyle faizin değiştirilmeyeceği istikametinde beklentilere karşılık Merkez Bankası faizleri düşürme sonucu aldığında piyasa evvel biraz dalgalanıyor, birinci reaksiyon olarak kurlar üst gidiyor, akabinde CDS primi yükseliyor. Kısa bir süre daha sonra bu davranışın bir müddetdir esasen yinelandığı yani kanıksanmış yanlış davranışlar setinin arasında olduğu anlaşılıyor ve piyasa aldırmazlık zırhını giyip oluşan yeni ve daha bozuk bir istikrar ortasında yoluna devam etmeye çalışıyor.
Bu basamakta iki hususa dikkat çekmekte fayda var: (1) Kanıksanmış yanlış davranışlar seti yanlış davranışlar eklendikçe büyüyor ve büyüdükçe esnekliği kayboluyor, daha kırılgan hale geliyor. Buna karşılık evvelce beri kanıksanmış bir yanlış davranış yenidenlanıyorsa bu biçimde set değişmiyor. Ne var ki bu biçimde bir setin varlığı toplumu giderek hayli daha bencil, çıkarları peşinde koşan, kural tanımaz bir pozisyona sürüklüyor. (2) Piyasanın giydiği aldırmazlık zırhı ekonomiyi kanıksanmış yanlış davranışlar setine karşı koruyor ve sert bir krize girilmesini önlüyor. Buna karşılık piyasanın, sadece kâr güdüsü eşliğinde yanlış kararları onaylamasına yol açtığı için hakikat adımların atılmasına da pürüz oluşturuyor.
Toplum kanıksanmış yanlış davranışlar setini sürekli büyütmeye devam ederse bir süre daha sonra davranışlarının birden fazla yanlış hale gelir ki bu gidişin sürdürülebilirliği kelam konusu olamaz. hiç bir piyasa bu kadar büyük bir kanıksanmış yanlış davranışlar setini, aldırmazlık zırhı ile sonsuza kadar içselleştirip para kazanmaya devam edecek güce sahip değildir.
Bu yazı Mahfi Eğilmez’in şahsi blogundan alınmıştır.
Kanıksamak; bir fazlaca kere bir dahalenmiş olması ötürüsıyla artık etkilenmez olmak, aldırmamak, alışmak, bıkmak, usanmak üzere manalara geliyor.
Türkiye’de uzun vakittir iktisat alanında, dış siyaset alanında toplumsal alanlarda yanlış siyasetler uygulanıyor. Bu yanlışların mühleti öylesine uzadı ki beşerler yanlışı doğruyu karıştırmaya başladılar. Örneğin Merkez Bankası’nın hedefi; kuruluş yasasında ‘fiyat istikrarını sağlamak’ olarak belirtilmiş bulunuyor. Bir öteki deyişle Merkez Bankası’nın maksat belirleme yetkisi yok. Buna karşılık belirlenen bu maksadı gerçekleştirmek için kullanacağı para siyaseti araçlarını (açık piyasa süreçleri, mecburî karşılıklar, faiz oranları belirlenmesi) seçmekte ve bunları hangi oranda ve ne istikamette kullanacağını belirlemekte bir daha tıpkı yasa mucibince bağımsız kılınmış bulunuyor. Buradaki bağımsızlık kuşkusuz siyasal iktidardan bağımsızlık manasına geliyor. Zira merkez bankasını alacağı kararlarda etkileyebilecek tek güç, atamaları yapan siyasal iktidar. Maddedeki açık ve net düzenlemelere rağmen, siyasal iktidar vakit zaman bunun aksine davranıyor: (1) Yaptığı açıklamalarla bankanın bilhassa faiz aracını nasıl kullanımı gerektiği konusunda baskı oluşturuyor. (2) Bu baskıdan beklediği kararı alamamışsa bu biçimde banka idaresini değiştirmek yoluna gidiyor. Başlarda tuhaf karşılanan ve reaksiyon çeken bu müdahaleler yenidenlandıkça kanıksanmış yanlış davranışlar setine dâhil oluyor. Sonuçta merkez bankasının aldığı karar beklenenden farklı olsa bile beşerler sanıldığı kadar etkilenmiyor.
Aldırmazlık; Aldırmaz olma durumu, aldırış etmeme, kayıtsızlık, vurdumduymazlık, lâkaydî manalarına geliyor.
Piyasa, farklı bir biçimde, bu giderek büyüyen, genişleyen kanıksanmış yanlış davranışlar setine karşı bir aldırmazlık zırhı oluşturmuş durumda. Aldırmazlık zırhını, etrafta olup biten olaylara, alınan kararlara ve uygulamalara fazla aldırmadan bildiğini yapmaya devam etmek olarak tanımlıyorum. Enflasyonun çabucak hemen iniş eğiliminde olmaması niçiniyle faizin değiştirilmeyeceği istikametinde beklentilere karşılık Merkez Bankası faizleri düşürme sonucu aldığında piyasa evvel biraz dalgalanıyor, birinci reaksiyon olarak kurlar üst gidiyor, akabinde CDS primi yükseliyor. Kısa bir süre daha sonra bu davranışın bir müddetdir esasen yinelandığı yani kanıksanmış yanlış davranışlar setinin arasında olduğu anlaşılıyor ve piyasa aldırmazlık zırhını giyip oluşan yeni ve daha bozuk bir istikrar ortasında yoluna devam etmeye çalışıyor.
Bu basamakta iki hususa dikkat çekmekte fayda var: (1) Kanıksanmış yanlış davranışlar seti yanlış davranışlar eklendikçe büyüyor ve büyüdükçe esnekliği kayboluyor, daha kırılgan hale geliyor. Buna karşılık evvelce beri kanıksanmış bir yanlış davranış yenidenlanıyorsa bu biçimde set değişmiyor. Ne var ki bu biçimde bir setin varlığı toplumu giderek hayli daha bencil, çıkarları peşinde koşan, kural tanımaz bir pozisyona sürüklüyor. (2) Piyasanın giydiği aldırmazlık zırhı ekonomiyi kanıksanmış yanlış davranışlar setine karşı koruyor ve sert bir krize girilmesini önlüyor. Buna karşılık piyasanın, sadece kâr güdüsü eşliğinde yanlış kararları onaylamasına yol açtığı için hakikat adımların atılmasına da pürüz oluşturuyor.
Toplum kanıksanmış yanlış davranışlar setini sürekli büyütmeye devam ederse bir süre daha sonra davranışlarının birden fazla yanlış hale gelir ki bu gidişin sürdürülebilirliği kelam konusu olamaz. hiç bir piyasa bu kadar büyük bir kanıksanmış yanlış davranışlar setini, aldırmazlık zırhı ile sonsuza kadar içselleştirip para kazanmaya devam edecek güce sahip değildir.
Bu yazı Mahfi Eğilmez’in şahsi blogundan alınmıştır.