Beykozlu
New member
Dal temsilcileri, bu durumun raflarda da tesirini göstereceğini, mamüllerin en az yüzde 30 zamlanacağını söylüyor
Pandemi ile birlikte petrol üretiminde yaşanan kasvetler ham petrolün fiyatının süratle tırmanmasına niye oluyor. Dünya süratli bir ekonomik hareketlilik yaşasa da güç dalındaki arz yükselen talebe birebir orantıda yanıt veremiyor. Bu başta ham petrol olmak üzere tüm güç mamüllerinin fiyatının artmasına niçin oluyor.
Türkiye de hem petroldeki fiyat artışı birebir vakitte Türk Lirası’nın (TL) dolar karşısında süratle kıymet kaybetmesi yüzünden yüksek akaryakıt fiyatları ile ile karşı karşıya. Akaryakıtın litresi Ocak ayından bugüne yüzde 10.2 zamlanırken daha hayli tarım ve ticari nakliyecilikte kullanılan ve kıymetli bir girdi maliyeti olan dizel ise birebir devirde yüzde 23.5 zamlandı. Bu artırım artışlarıyla akaryakıt 7.18’den 7.92 TL’ye, dizel ise 6.60’tan 8.16 TL’ye çıktı
Şimdiye kadar devlet, petrol ve kurdan kaynaklı artırımları yansıtmamak için ‘Eşel’ sistemi altında akaryakıttan aldığı Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) feragat ediyordu. Lakin gelen artırımlarla buradaki ÖTV hissesi da bitince yeni artırımları tüketici direkt olarak hissedecek.
Akaryakıtta ÖTV’nin indirilmesi ya da artırılması uygulaması Eşel Taşınabilir Sistemi (EMS) olarak isimlendiriliyor. Akaryakıt, motorin ve otogaz fiyatlarında uygulanan bu sistem ile akaryakıt mamüllerindeki fiyat hareketleri dengelenmeye ya da sabitlenmeye çalışılıyor. Eser fiyatındaki artışa göre akaryakıttan alınan ÖTV arttırılıp azaltılabiliyor.
Devletin elinde enstrüman kalmadı
Artık devletin akaryakıt meblağlarına müdahale edebilecek bir enstrümanının kalmadığını söyleyen Güç Petrol Gaz İkmal İstasyonları Patron Sendikası Lideri Fesih Aktaş, “ÖTV’deki hisse bitti. Akaryakıt üzerinde devletin dahili bundan daha sonra yalnızca KDV. Onun haricinde fiyatları düşürmek için devlet kura müdahale edebilir. Lakin dolar düşerse buradaki artış da sonlu kalacaktır” değerlendirmesinde bulunuyor.
Memleketler arası piyasadaki fiyat artışlarının yansımalarının daha net olacağını söyleyen Aktaş kelamlarını “Ham petrolün yılı 95 dolar düzeyinden kapatacağını düşünüyorum. Şayet bu düzey gerçekleşirse akaryakıtta 70-80 kuruşluk bir artışla daha karşılaşabiliriz. Eşel sisteminde son bir yılda devlet 33 milyar liralık bir ÖTV’den vazgeçti. Yıl sonuna kadar bu ölçünün 46 milyar TL olması planlanıyor” diye sürdürüyor.
Orta sınıf ve altı zorlanıyor
Akaryakıttaki bu gelinen düzey, Türkiye’de tarımdan imalata, ulaşımdan perakendeye kadar her alanda maliyetlerin artmasına niye oluyor. Dal temsilcilerine göre bilhassa lojistik maliyetlerinin artması yakın periyotta tüketici için yeni artırımlar demek.
Türkiye’de tüketicilerin süratle alım gücünün düştüğünü ve mutfakta durumun vahim olduğunu söyleyen Zincir Mağazalar Derneği İdare Heyeti Lideri Serhan Tınastepe, konteyner sorunu ve navlun fiyatlarındaki artışın yanında akaryakıt artırımlarının da fiyatlara tesiri olacağını söylüyor.
Genel olarak talebin azaldığı bir devir yaşadıklarını söz eden Tınastepe, tüketim alışkanlıklarının da değiştiğine dikkat çekerek “Tüketici yeni artırımlara ve yüksek fiyatlara alışamıyor. Orta sınıf ve altı zorlanıyor. Mutfakta bir sorun var ve tüketici önceliği mecburen buraya verince kozmetik, giysi ve teknoloji üzere alanlardan kaçınıyor. Artık tüketicilerin bu alışverişlerini ya ertelediğini ya da bir kademe düşük kalitedeki eserleri tercih ettiğini görüyoruz” tabirlerini kullanıyor.
Rafa yansıması üç kat olacak
Akaryakıttaki 5 kuruşluk artırımın rafta 15 kuruş artırım olarak kendini gösterdiğini belirten Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Lideri Bendevi Palandöken de burada en az 3 katlık bir tesir olacağını, raflardaki mamüllerin de bu ölçüde zamlanacağını söylüyor. Yapılan her artırımın vatandaşa yansıdığına işaret eden Palandöken, devletin yeni adımlar atması gerektiği ikazında bulunuyor.
Palandöken, “Nakliye en temel girdi maliyetlerinden. Buradaki artış her alanı etkiliyor. Güç üzere enflasyonu bu kadar epeyce etkileyen bir girdi maliyetinin devlet tarafınca yeni adımlarla sübvanse edilmesi gerekiyor. Akaryakıtta atılım alanı bitse de esnafın bu artırımları tüketiciye yansıtmaması için öbür vergi kalemlerinde dayanaklar verilmeli” biçiminde konuşuyor.
En az yüzde 30 artırım olacak
Çok kısa mühlet içerisinde tüketicilerin en az yüzde 30’luk yeni bir artırımla karşılaşacağını söyleyen Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel ise piyasada kurdaki artış yüzünden dengelerin değiştiğini söz ediyor. Akaryakıttaki artırımlar karşısında her üreticinin zora düştüğünü belirten Öncel, durumu bir örnekle anlatıyor:
“Bu sabah sünger almak istedik. Fakat karşı taraf parayı öğleye kadar yatırmamızı, öğlenden daha sonra tıpkı fiyattan veremeyeceğini söylemiş oldu. Üstelik süngeri 20 gün daha sonra gönderecek. Piyasada bir öngörülebilirlik kalmadı. Önemli düzeyde oynaklık var. Daima yeni artırımlar geliyor. Bilhassa petrol ve akaryakıttaki artırımlar hem lojistikte tıpkı vakitte hammadde temininde önemli sorunlara niye oluyor.”
Emre Eser
© Deutsche Welle Türkçe
Pandemi ile birlikte petrol üretiminde yaşanan kasvetler ham petrolün fiyatının süratle tırmanmasına niye oluyor. Dünya süratli bir ekonomik hareketlilik yaşasa da güç dalındaki arz yükselen talebe birebir orantıda yanıt veremiyor. Bu başta ham petrol olmak üzere tüm güç mamüllerinin fiyatının artmasına niçin oluyor.
Türkiye de hem petroldeki fiyat artışı birebir vakitte Türk Lirası’nın (TL) dolar karşısında süratle kıymet kaybetmesi yüzünden yüksek akaryakıt fiyatları ile ile karşı karşıya. Akaryakıtın litresi Ocak ayından bugüne yüzde 10.2 zamlanırken daha hayli tarım ve ticari nakliyecilikte kullanılan ve kıymetli bir girdi maliyeti olan dizel ise birebir devirde yüzde 23.5 zamlandı. Bu artırım artışlarıyla akaryakıt 7.18’den 7.92 TL’ye, dizel ise 6.60’tan 8.16 TL’ye çıktı
Şimdiye kadar devlet, petrol ve kurdan kaynaklı artırımları yansıtmamak için ‘Eşel’ sistemi altında akaryakıttan aldığı Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) feragat ediyordu. Lakin gelen artırımlarla buradaki ÖTV hissesi da bitince yeni artırımları tüketici direkt olarak hissedecek.
Akaryakıtta ÖTV’nin indirilmesi ya da artırılması uygulaması Eşel Taşınabilir Sistemi (EMS) olarak isimlendiriliyor. Akaryakıt, motorin ve otogaz fiyatlarında uygulanan bu sistem ile akaryakıt mamüllerindeki fiyat hareketleri dengelenmeye ya da sabitlenmeye çalışılıyor. Eser fiyatındaki artışa göre akaryakıttan alınan ÖTV arttırılıp azaltılabiliyor.
Devletin elinde enstrüman kalmadı
Artık devletin akaryakıt meblağlarına müdahale edebilecek bir enstrümanının kalmadığını söyleyen Güç Petrol Gaz İkmal İstasyonları Patron Sendikası Lideri Fesih Aktaş, “ÖTV’deki hisse bitti. Akaryakıt üzerinde devletin dahili bundan daha sonra yalnızca KDV. Onun haricinde fiyatları düşürmek için devlet kura müdahale edebilir. Lakin dolar düşerse buradaki artış da sonlu kalacaktır” değerlendirmesinde bulunuyor.
Memleketler arası piyasadaki fiyat artışlarının yansımalarının daha net olacağını söyleyen Aktaş kelamlarını “Ham petrolün yılı 95 dolar düzeyinden kapatacağını düşünüyorum. Şayet bu düzey gerçekleşirse akaryakıtta 70-80 kuruşluk bir artışla daha karşılaşabiliriz. Eşel sisteminde son bir yılda devlet 33 milyar liralık bir ÖTV’den vazgeçti. Yıl sonuna kadar bu ölçünün 46 milyar TL olması planlanıyor” diye sürdürüyor.
Orta sınıf ve altı zorlanıyor
Akaryakıttaki bu gelinen düzey, Türkiye’de tarımdan imalata, ulaşımdan perakendeye kadar her alanda maliyetlerin artmasına niye oluyor. Dal temsilcilerine göre bilhassa lojistik maliyetlerinin artması yakın periyotta tüketici için yeni artırımlar demek.
Türkiye’de tüketicilerin süratle alım gücünün düştüğünü ve mutfakta durumun vahim olduğunu söyleyen Zincir Mağazalar Derneği İdare Heyeti Lideri Serhan Tınastepe, konteyner sorunu ve navlun fiyatlarındaki artışın yanında akaryakıt artırımlarının da fiyatlara tesiri olacağını söylüyor.
Genel olarak talebin azaldığı bir devir yaşadıklarını söz eden Tınastepe, tüketim alışkanlıklarının da değiştiğine dikkat çekerek “Tüketici yeni artırımlara ve yüksek fiyatlara alışamıyor. Orta sınıf ve altı zorlanıyor. Mutfakta bir sorun var ve tüketici önceliği mecburen buraya verince kozmetik, giysi ve teknoloji üzere alanlardan kaçınıyor. Artık tüketicilerin bu alışverişlerini ya ertelediğini ya da bir kademe düşük kalitedeki eserleri tercih ettiğini görüyoruz” tabirlerini kullanıyor.
Rafa yansıması üç kat olacak
Akaryakıttaki 5 kuruşluk artırımın rafta 15 kuruş artırım olarak kendini gösterdiğini belirten Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Lideri Bendevi Palandöken de burada en az 3 katlık bir tesir olacağını, raflardaki mamüllerin de bu ölçüde zamlanacağını söylüyor. Yapılan her artırımın vatandaşa yansıdığına işaret eden Palandöken, devletin yeni adımlar atması gerektiği ikazında bulunuyor.
Palandöken, “Nakliye en temel girdi maliyetlerinden. Buradaki artış her alanı etkiliyor. Güç üzere enflasyonu bu kadar epeyce etkileyen bir girdi maliyetinin devlet tarafınca yeni adımlarla sübvanse edilmesi gerekiyor. Akaryakıtta atılım alanı bitse de esnafın bu artırımları tüketiciye yansıtmaması için öbür vergi kalemlerinde dayanaklar verilmeli” biçiminde konuşuyor.
En az yüzde 30 artırım olacak
Çok kısa mühlet içerisinde tüketicilerin en az yüzde 30’luk yeni bir artırımla karşılaşacağını söyleyen Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel ise piyasada kurdaki artış yüzünden dengelerin değiştiğini söz ediyor. Akaryakıttaki artırımlar karşısında her üreticinin zora düştüğünü belirten Öncel, durumu bir örnekle anlatıyor:
“Bu sabah sünger almak istedik. Fakat karşı taraf parayı öğleye kadar yatırmamızı, öğlenden daha sonra tıpkı fiyattan veremeyeceğini söylemiş oldu. Üstelik süngeri 20 gün daha sonra gönderecek. Piyasada bir öngörülebilirlik kalmadı. Önemli düzeyde oynaklık var. Daima yeni artırımlar geliyor. Bilhassa petrol ve akaryakıttaki artırımlar hem lojistikte tıpkı vakitte hammadde temininde önemli sorunlara niye oluyor.”
Emre Eser
© Deutsche Welle Türkçe