Beykozlu
New member
20 Temmuz 2020’de Onur Mennan Attar telefonunun sesiyle uyandı. Arayan bir Rus numarasıydı. “Gözümü açar açmaz makûs bir his geldi içime. Telefonu açtığımda karşımdaki kişi cümleleri tam kuramıyor, çekiniyordu.”
Babası Ayhan Attar, Rusya’nın Çin hududunda bulunan Amur bölgesindeki Rönesans Holding şantiyesinde mekanik formen olarak çalışıyordu. Uzun yıllardır ailesini geçindirmek için yurtharicinde şantiyelerde çalışan baba Ayhan Attar iki sene daha sonra emekli olmak ve artık çocuklarıyla vakit geçirmek istiyordu.
“Bir anda büyük bir boşluğa düştük. bu biçimde ablam da gebeydi. Onunla babam hayattaymış gibi mevzuşmak kaldırılamayacak bir acıydı. Vefat alışılmış ki fazlaca makus, ancak hiç vakit geçiremediğiniz babanızı yurtdışında kaybetmek tanım edilemez bir şey.”
Rönesans Holding’in temsilcileri Onur’a babasının kalp krizinden öldüğünü söylemişti. Ama sonrasındasında eline geçen Rus otopsi raporunda vefat sebebinin zatürre olduğu belirtiliyordu. O devirde Rönesans’ın Amur şantiyesinde çalışan 20 bin emekçiden altı bininin ihmal niçiniyle koronavirüse yakalandığına dair haberler medyada yer almıştı.
Rönesans Holding son senelerda iktidardan aldığı adrese teslim ihalelerle isminden sıkça kelam ettiriyor. Kamu İhale Kanunu kapsamı haricinde tutulan ve devlet bütçesinde kara bir delik olduğu tarafında eleştirilen Kent Hastaneleri’nin beşinin üretimini da Rönesans üstlendi. Şeffaflıktan uzak gerçekleştirilen pazarlık adabı ihalelerde adres bir daha Rönesans Holding oldu. Toplam pahası milyarlarca lirayı bulan fazlaca sayıda proje, yap-işlet-devret modeliyle Holding’e verildi.
DW Türkçe saklı evraklara ulaştı
Tüm dünyada eş vakitli olarak yayınlanan ve Deutsche Welle’nin incelediği Pandora Papers evrakları Rönesans Holding ile ilgili çarpıcı gerçekleri ortaya çıkardı.
Yalnızca kamuya açıklanan ihalelerin bilgilerina göre son beş yılda yaklaşık 16 milyar liralık 10 ihale alan Rönesans Holding; Pandora Papers dokümanlarına göre vatandaşların vergileriyle ödenen kamu projelerinden elde ettiği kârların bir kısmını vergiden kaçınmak için Britanya Virjin Adaları’na aktarıyor.
Kâr maksadı gütmeyen global araştırmacı gazetecilik ağı “Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu”nun (ICIJ) dünyanın farklı yerlerindeki 14 firmadan elde ettiği yaklaşık 12 milyon belgeyi inceleyen Deutsche Welle, Rönesans Holding’in kurucusu, Erman Ilıcak’ın annesi Ayşe Ilıcak’ın da isminin geçtiği dokümanlara ulaştı.
Halkın cebinden çıktı
Evraklarda Ayşe Ilıcak’ın, Alcogal firması aracılığıyla Dolmine International Ltd. ve Covar Trading Ltd. isimli iki şirket kurduğu görülüyor.
İki şirket de Rönesans Holding’in üstlendiği ve halkın ödediği vergilerle yapılan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın inşaatı devam ederken 17 Mart 2014’te kuruluyor. İkisinin de İsviçre’de faaliyet göstereceği belirtiliyor. Şirketlerin sermaye kaynağı da Rönesans Holding’in çalışma alanları olan “inşaat, gayrimenkul ve güç üretimi dallarında faaliyet gösteren aile şirketi” olarak kayıtlara geçiyor.
105 milyon dolarlık “bağış”
Deutsche Welle Türkçe, Covar Trading Ltd.’nin hesaplarını yöneten İsviçreli Kendris Ltd. firmasının mali raporlarını inceledi. 30 Haziran 2017’de hazırlanan rapora bakılırsa Covar Trading Ltd.’nin hesaplarına 2015 yılında 105.524.132,32 ABD doları girdiği görülüyor.
Tıpkı yıl 105.484.952,46 doların “bağış” ismi altında şirket hesabından çıktığı görülüyor. Bu bağışın nereye gittiği ise bilinmiyor.
Erman Ilıcak’ın annesi Ayşe Ilıcak’ın bir öteki firması Dolmine International Ltd.’nin mali raporunda ise bir daha 2015 yılında 105.212.000,00 doların şirketin İsviçre’deki Banque Pictet & Cie hesabına yattığı anlaşılıyor. Raporda yalnızca 2015 için nakit gibisi varlıkların faiz geliri olarak firmaya 491.616,16 ABD dolarının girdiği gözlemleniyor.
Her iki firmanın da 2016 ve 2017 senelerında diğer rastgele bir ekonomik aktivitesi yok.
Bu durumda Ayşe Ilıcak’ın yalnızca bir yılda vergi cennetlerine aktardığı paranın 210.736.132,32 ABD doları olduğu anlaşılıyor. Haberin yazıldığı gün (30.09.2021) bu ölçünün TL olarak karşılığı 1.874.392.528,92 Türk Lirası. Yazıyla bir milyar sekiz yüz yetmiş dört milyon üç yüz doksan iki bin beş yüz yirmi sekiz lira doksan iki kuruş.
Ayşe Ilıcak’ın vergi cennetine aktardığı 210,7 milyon doların yüzde 40’lık gelir vergisi ödenmiş olsa, hazinenin kasasına yaklaşık 750 milyon Türk Lirası girecekti.
Bu para ile 25 adet 40 derslikli ilkokul yahut 8 adet 150 yataklı hastane ya da 15 bin öğrenciye yurt yapılabilir yahut 115 bin öğretmene bir aylık maaş ödenebilirdi.
Annesi varlığını vergi cennetlerine taşırken, Rönesans Holding’in sahibi Erman Ilıcak ise açıkladıği ferdî servetini 2015’ten bu yana ikiye katlayıp 2,1 milyar dolardan 4,4 milyar dolara yükseltti.
Rusya’da vergi skandalı
Öte yandan Holding’in ismi Rusya’da da vergi skandalıyla çalkalanıyor. Rönesans Holding’in Rusya’daki yöneticisi Alexander Tarasyuk en son geçen yıl yaklaşık 10 milyon dolarlık vergi kaçırmakla suçlandı lakin 11 milyon dolar ceza ödemesi kararı belge kapandı.
Kamu kontrolünden sorumlu “Rus Araştırma Komitesi” 2017’de de Tarasyuk’un, şirketin yaklaşık 1,3 milyar dolarını ülke dışına yöntemsiz formüllerle kaçırdığını, firmanın günü birlik şirketler kurarak palavra beyanlarda bulunduğunu rapor etmişti. Açılan soruşturma sonunda Rus otoriteleri, 2019 yılında Holding’i rekor bir ceza ile 83,7 milyon dolar ödemeye mahkum etmişti.
Rönesans Holding bir yandan iktidardan aldığı ihalelerle Türkiye’nin dört bir yanında inşaat projelerine devam edip öbür yandan yüz milyonlarca doları vergi cennetlerine aktarırken şantiyelerinde çalışan çalışanların şartları da tartışma konusu. Onur Mennan Attar’ın babasının hayatını yitirdiği Amur’daki şantiye de dahil biroldukca projede personellere kurtlanmış ya da patatesli makarna üzere besleyici olmayan yemekler verildiği tez ediliyor.
Pandemi devrinde çalışmaya devam eden Amur’daki şantiyede koronavirüse ait tedbirlerin alınmadığı ve test kararı olumlu olan çalışanlarla olmayanların birebir yerde yemek yiyip tıpkı yerlerde çalıştırılmaya devam ettikleri öne sürülüyor.
Maaşları düşük gösteriyor
Şirketin Türkiye’de sunduğu çalışma şartları da Amur’dakinden pek farklı değil. Holding’in şantiyelerinde çalışıp da haklarını alamayan emekçiler, son devirde sık sık aksiyonlara başvuruyor.
Sadık Gergin, Rönesans Holding’in yüklenici firması olduğu TOKİ’nin Elazığ ve Malatya şantiyelerinde çalışan ve maaşını alamayan yüzlerce çalışandan yalnızca biri. 2 Eylül’de birkaç personel arkadaşı ile 1500 km yol katederek Diyarbakır Otogar’dan Kartal’daki Piazza Alışveriş Merkezi’nin önüne geldi. Emelleri yedi aydır alamadıkları hak edişlerini alana kadar direnmekti.
Haberleri olmadan kendi isimlerine imza atılarak, yasadışı bir biçimde fiyatsız müsaadeye çıkarıldıklarını savunan Sadık Gergin, Rönesans Holding ve taşeron firmanın maaşlarının bir kısmını elden ödediklerini anlattı. Bu sayede sigortaları en düşük düzeyden yatan personellerin gelecekteki emeklilik hakları gasp edilirken, firma daha az vergi ödemiş oluyor.
“İşçiden çalıyor, bu gökdelenleri kaldırıyorlar”
7 Eylül 2021’de DW Türkçe’ye konuşan Sadık Gergin, “Fakir fukaradan, çalışandan, ezilenlerden mazlumlardan çalıyorlar. daha sonrasında bizim sayemizde bu gökdelenleri kaldırıyorlar. Eminim bunları toprak da kabul etmez” derken, Malatya şantiyesinde çalışıp iki aylık hak edişini yedi aydır alamayan Mehmet Çakar, “Belki onların bir masada oturup on dakikada yiyeceği bir para lakin biz bununla aylarca ailemizi geçindiriyoruz” sözlerini kullandı.
Personeller, aylardır verilmeyen hak edişlerinin yanı sıra ihbar tazminatlarını ve Minimum Geçim İndirimi (AGİ) haklarını da talep ettiler.
Tazminat ödemeyi sevmeyen milyarder
Onur Mennan Attar da babasının Rönesans Holding’deki evvelki işlerinden kıdem ve ihbar tazminatlarını alamadığını belirtiyor: “Arabuluculuk görüşmesi yapıyoruz, ‘Biz hiç bir biçimde anlaşmayacağız’ diye cümleye başlıyorlar. Bu nasıl bir yaklaşımdır? Ortada bir vefat var.”
Firmanın resmî dokümanlarda de birtakım oynamalar yaptığını tez eden Attar, Rönesans Holding’in uzlaşmak için yolladığı bir evrakta hiç bir vakit yapmadıkları ödemeleri yapmışlar üzere gösterdiğini savunuyor.
“Yaşananlardan dolayı epey kızgınım” diyen Onur Mennan Attar, kelamlarını şöyleki sürdürüyor: “niçin emekçilerin haklarını yiyorsunuz? niye? Babamın eşyalarını bile aylarca göndermediler. Tutunabileceğim tek şey tahminen onlardı.”
Mevzuyla ilgili ulaştığımız Rönesans Holding yetkilileri sorularımıza cevap vermedi.
Babası Ayhan Attar, Rusya’nın Çin hududunda bulunan Amur bölgesindeki Rönesans Holding şantiyesinde mekanik formen olarak çalışıyordu. Uzun yıllardır ailesini geçindirmek için yurtharicinde şantiyelerde çalışan baba Ayhan Attar iki sene daha sonra emekli olmak ve artık çocuklarıyla vakit geçirmek istiyordu.
“Bir anda büyük bir boşluğa düştük. bu biçimde ablam da gebeydi. Onunla babam hayattaymış gibi mevzuşmak kaldırılamayacak bir acıydı. Vefat alışılmış ki fazlaca makus, ancak hiç vakit geçiremediğiniz babanızı yurtdışında kaybetmek tanım edilemez bir şey.”
Rönesans Holding’in temsilcileri Onur’a babasının kalp krizinden öldüğünü söylemişti. Ama sonrasındasında eline geçen Rus otopsi raporunda vefat sebebinin zatürre olduğu belirtiliyordu. O devirde Rönesans’ın Amur şantiyesinde çalışan 20 bin emekçiden altı bininin ihmal niçiniyle koronavirüse yakalandığına dair haberler medyada yer almıştı.
Rönesans Holding son senelerda iktidardan aldığı adrese teslim ihalelerle isminden sıkça kelam ettiriyor. Kamu İhale Kanunu kapsamı haricinde tutulan ve devlet bütçesinde kara bir delik olduğu tarafında eleştirilen Kent Hastaneleri’nin beşinin üretimini da Rönesans üstlendi. Şeffaflıktan uzak gerçekleştirilen pazarlık adabı ihalelerde adres bir daha Rönesans Holding oldu. Toplam pahası milyarlarca lirayı bulan fazlaca sayıda proje, yap-işlet-devret modeliyle Holding’e verildi.
DW Türkçe saklı evraklara ulaştı
Tüm dünyada eş vakitli olarak yayınlanan ve Deutsche Welle’nin incelediği Pandora Papers evrakları Rönesans Holding ile ilgili çarpıcı gerçekleri ortaya çıkardı.
Yalnızca kamuya açıklanan ihalelerin bilgilerina göre son beş yılda yaklaşık 16 milyar liralık 10 ihale alan Rönesans Holding; Pandora Papers dokümanlarına göre vatandaşların vergileriyle ödenen kamu projelerinden elde ettiği kârların bir kısmını vergiden kaçınmak için Britanya Virjin Adaları’na aktarıyor.
Kâr maksadı gütmeyen global araştırmacı gazetecilik ağı “Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu”nun (ICIJ) dünyanın farklı yerlerindeki 14 firmadan elde ettiği yaklaşık 12 milyon belgeyi inceleyen Deutsche Welle, Rönesans Holding’in kurucusu, Erman Ilıcak’ın annesi Ayşe Ilıcak’ın da isminin geçtiği dokümanlara ulaştı.
Halkın cebinden çıktı
Evraklarda Ayşe Ilıcak’ın, Alcogal firması aracılığıyla Dolmine International Ltd. ve Covar Trading Ltd. isimli iki şirket kurduğu görülüyor.
İki şirket de Rönesans Holding’in üstlendiği ve halkın ödediği vergilerle yapılan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın inşaatı devam ederken 17 Mart 2014’te kuruluyor. İkisinin de İsviçre’de faaliyet göstereceği belirtiliyor. Şirketlerin sermaye kaynağı da Rönesans Holding’in çalışma alanları olan “inşaat, gayrimenkul ve güç üretimi dallarında faaliyet gösteren aile şirketi” olarak kayıtlara geçiyor.
105 milyon dolarlık “bağış”
Deutsche Welle Türkçe, Covar Trading Ltd.’nin hesaplarını yöneten İsviçreli Kendris Ltd. firmasının mali raporlarını inceledi. 30 Haziran 2017’de hazırlanan rapora bakılırsa Covar Trading Ltd.’nin hesaplarına 2015 yılında 105.524.132,32 ABD doları girdiği görülüyor.
Tıpkı yıl 105.484.952,46 doların “bağış” ismi altında şirket hesabından çıktığı görülüyor. Bu bağışın nereye gittiği ise bilinmiyor.
Erman Ilıcak’ın annesi Ayşe Ilıcak’ın bir öteki firması Dolmine International Ltd.’nin mali raporunda ise bir daha 2015 yılında 105.212.000,00 doların şirketin İsviçre’deki Banque Pictet & Cie hesabına yattığı anlaşılıyor. Raporda yalnızca 2015 için nakit gibisi varlıkların faiz geliri olarak firmaya 491.616,16 ABD dolarının girdiği gözlemleniyor.
Her iki firmanın da 2016 ve 2017 senelerında diğer rastgele bir ekonomik aktivitesi yok.
Bu durumda Ayşe Ilıcak’ın yalnızca bir yılda vergi cennetlerine aktardığı paranın 210.736.132,32 ABD doları olduğu anlaşılıyor. Haberin yazıldığı gün (30.09.2021) bu ölçünün TL olarak karşılığı 1.874.392.528,92 Türk Lirası. Yazıyla bir milyar sekiz yüz yetmiş dört milyon üç yüz doksan iki bin beş yüz yirmi sekiz lira doksan iki kuruş.
Ayşe Ilıcak’ın vergi cennetine aktardığı 210,7 milyon doların yüzde 40’lık gelir vergisi ödenmiş olsa, hazinenin kasasına yaklaşık 750 milyon Türk Lirası girecekti.
Bu para ile 25 adet 40 derslikli ilkokul yahut 8 adet 150 yataklı hastane ya da 15 bin öğrenciye yurt yapılabilir yahut 115 bin öğretmene bir aylık maaş ödenebilirdi.
Annesi varlığını vergi cennetlerine taşırken, Rönesans Holding’in sahibi Erman Ilıcak ise açıkladıği ferdî servetini 2015’ten bu yana ikiye katlayıp 2,1 milyar dolardan 4,4 milyar dolara yükseltti.
Rusya’da vergi skandalı
Öte yandan Holding’in ismi Rusya’da da vergi skandalıyla çalkalanıyor. Rönesans Holding’in Rusya’daki yöneticisi Alexander Tarasyuk en son geçen yıl yaklaşık 10 milyon dolarlık vergi kaçırmakla suçlandı lakin 11 milyon dolar ceza ödemesi kararı belge kapandı.
Kamu kontrolünden sorumlu “Rus Araştırma Komitesi” 2017’de de Tarasyuk’un, şirketin yaklaşık 1,3 milyar dolarını ülke dışına yöntemsiz formüllerle kaçırdığını, firmanın günü birlik şirketler kurarak palavra beyanlarda bulunduğunu rapor etmişti. Açılan soruşturma sonunda Rus otoriteleri, 2019 yılında Holding’i rekor bir ceza ile 83,7 milyon dolar ödemeye mahkum etmişti.
Rönesans Holding bir yandan iktidardan aldığı ihalelerle Türkiye’nin dört bir yanında inşaat projelerine devam edip öbür yandan yüz milyonlarca doları vergi cennetlerine aktarırken şantiyelerinde çalışan çalışanların şartları da tartışma konusu. Onur Mennan Attar’ın babasının hayatını yitirdiği Amur’daki şantiye de dahil biroldukca projede personellere kurtlanmış ya da patatesli makarna üzere besleyici olmayan yemekler verildiği tez ediliyor.
Pandemi devrinde çalışmaya devam eden Amur’daki şantiyede koronavirüse ait tedbirlerin alınmadığı ve test kararı olumlu olan çalışanlarla olmayanların birebir yerde yemek yiyip tıpkı yerlerde çalıştırılmaya devam ettikleri öne sürülüyor.
Maaşları düşük gösteriyor
Şirketin Türkiye’de sunduğu çalışma şartları da Amur’dakinden pek farklı değil. Holding’in şantiyelerinde çalışıp da haklarını alamayan emekçiler, son devirde sık sık aksiyonlara başvuruyor.
Sadık Gergin, Rönesans Holding’in yüklenici firması olduğu TOKİ’nin Elazığ ve Malatya şantiyelerinde çalışan ve maaşını alamayan yüzlerce çalışandan yalnızca biri. 2 Eylül’de birkaç personel arkadaşı ile 1500 km yol katederek Diyarbakır Otogar’dan Kartal’daki Piazza Alışveriş Merkezi’nin önüne geldi. Emelleri yedi aydır alamadıkları hak edişlerini alana kadar direnmekti.
Haberleri olmadan kendi isimlerine imza atılarak, yasadışı bir biçimde fiyatsız müsaadeye çıkarıldıklarını savunan Sadık Gergin, Rönesans Holding ve taşeron firmanın maaşlarının bir kısmını elden ödediklerini anlattı. Bu sayede sigortaları en düşük düzeyden yatan personellerin gelecekteki emeklilik hakları gasp edilirken, firma daha az vergi ödemiş oluyor.
“İşçiden çalıyor, bu gökdelenleri kaldırıyorlar”
7 Eylül 2021’de DW Türkçe’ye konuşan Sadık Gergin, “Fakir fukaradan, çalışandan, ezilenlerden mazlumlardan çalıyorlar. daha sonrasında bizim sayemizde bu gökdelenleri kaldırıyorlar. Eminim bunları toprak da kabul etmez” derken, Malatya şantiyesinde çalışıp iki aylık hak edişini yedi aydır alamayan Mehmet Çakar, “Belki onların bir masada oturup on dakikada yiyeceği bir para lakin biz bununla aylarca ailemizi geçindiriyoruz” sözlerini kullandı.
Personeller, aylardır verilmeyen hak edişlerinin yanı sıra ihbar tazminatlarını ve Minimum Geçim İndirimi (AGİ) haklarını da talep ettiler.
Tazminat ödemeyi sevmeyen milyarder
Onur Mennan Attar da babasının Rönesans Holding’deki evvelki işlerinden kıdem ve ihbar tazminatlarını alamadığını belirtiyor: “Arabuluculuk görüşmesi yapıyoruz, ‘Biz hiç bir biçimde anlaşmayacağız’ diye cümleye başlıyorlar. Bu nasıl bir yaklaşımdır? Ortada bir vefat var.”
Firmanın resmî dokümanlarda de birtakım oynamalar yaptığını tez eden Attar, Rönesans Holding’in uzlaşmak için yolladığı bir evrakta hiç bir vakit yapmadıkları ödemeleri yapmışlar üzere gösterdiğini savunuyor.
“Yaşananlardan dolayı epey kızgınım” diyen Onur Mennan Attar, kelamlarını şöyleki sürdürüyor: “niçin emekçilerin haklarını yiyorsunuz? niye? Babamın eşyalarını bile aylarca göndermediler. Tutunabileceğim tek şey tahminen onlardı.”
Mevzuyla ilgili ulaştığımız Rönesans Holding yetkilileri sorularımıza cevap vermedi.