Tüketici Dernekleri’nden ticaret odalarına “fahiş fiyat” daveti: Tarife yetkinizi kullanın

Beykozlu

New member
Eray GÖRGÜLÜ

Tüketici Dernekleri Federasyonu Genel Sekreteri Ergün Kılıç, ticaret odaları ile meslek birliklerinin kuruluş kanunlarına bakılırsa mal ve hizmetlerde azami fiyat belirleme yetkisi bulunduğuna dikkat çekerek bilhassa büyükşehirlerde bu yetkinin kullanılması ve marketlerdeki eserlere fiyat tarifesi getirilmesi davetinde bulundu. Baskın kontrollerle sorunun çözülemeyeceğini zira, kontrol gruplarının elinde rastgele bir ölçüt bulunmadığını kaydeden Kılıç, “Sorunun tahlili üretim planlamasında” dedi.

Ticaret Bakanlığı’nın beş büyük market zincirine yönelik fahiş fiyat incelemesi başlatmasına rağmen besin mamüllerindeki fiyat artışlarının devam ettiğini belirten Tüketici Dernekleri Federasyonu Genel Sekreteri ve Tüketici Hakları Derneği Lider Yardımcısı Ergün Kılıç, bu hususta ticaret odaları ile meslek birliklerinin devreye girebileceğine dikkat çekti.

Mal ve hizmet satan işletmelerin Etiket Fiyat Yönetmeliğine bakılırsa meblağlarına tarife koyma zaruriliği olduğunu söz eden Kılıç, fahiş fiyat artışlarıyla ilgili T24’ün sorularını yanıtladı. Fiyat tarifesinin bulunmamasının bir hata, fiyat tarifesine uyulmamasının farklı bir cürüm olduğunu tabir eden Kılıç, şunları söylemiş oldu:

Çikolatada gramaj oyunu

Türkiye’de özgür fiyat uygulaması, özgür vurgun ve özgür istismar uygulaması durumuna dönüştü. Bu istismarların kararında tüketiciler mağdur ediliyor ve besin başta olmak üzere başka temel gereksinimlerine erişmekte epey zorlanıyorlar. Kontrolle misyonlu kurumlar yetersiz kalıyor, fırsatçı, istismarcılar istediği üzere fiyat artışı yapıyor ve örgütsüz olan tüketiciler hür piyasasının koşularına mahkum ediliyor.

Market zincirleri, manav mamüllerini hale uğramadan direkt aldıkları için denetim edilemiyor. Hal sistemine kayıt yaptırılamıyor. Öteki yandan bilhassa bisküvi, çikolata ve şekerleme mamüllerinde de kilo oyunu oynanıyor. Görünümü 1 kilogram ancak gerçekte 900 gram. Çikolatalarda 113 gramı 93 grama düşürdüler. Lakin görünümü birebir. Kanun koyucu, besin kodeksinde bir standart belirtmeli.”


Yerleşim yerlerine nazaran başka farklı tarife hazırlanabilir

Kamu niteliğinde yetkilendirilmiş kuruluş olan esnaf ve sanatkarlar odası ile sanayi ve ticaret odalarının da mal ve hizmet piyasalarında azami fiyat belirleme yetkisi bulunuyor.” Kılıç, TOBB’a bağlı ticaret odaları ile esnaf ve sanatkar odalarının fiyat belirleme yetkisine ait süreçle ilgili de şu bilgiyi verdi: “Odalar, üyelerin talebi üzerine yahut direkt, tarifesi yapılacak mal ve hizmetler için, var ise bundan evvelki devirde tespit edilmiş olan tarifedeki hadler üzerinden, gerekli maliyet hesaplarını yaparak yeni periyoda ilişkin tarifeleri hazırlar. Odalar, tarifelerin hazırlanmasında uzman kişi ve kuruluşların görüşlerine başvurabilir.

Odalar, çalışma alanı içerisinde bulunan yerleşim yerlerinin ekonomik ve toplumsal göstergelerini dikkate alarak farklı ayrı tarifeler hazırlayabilir. Meclis tarafınca onaylanan tarifeler tıpkı gün ortasında yürürlüğe girer. Onaylanan tarifeler, en geç 10 gün ortasında, belediye ve mülki yönetim amirliği ile esnaf ve sanatkârlar odaları birliğine bildirilir.



“Bu usuller sonuçla uğraşmaktır”

Mal ve hizmetlerin azami hadlerinin belirlendiği takdirde yetkili kuruluşların fahiş fiyat kontrolünü tam manasıyla yapabilir hale geleceğini tabir eden Kılıç, Rekabet Konseyi tarafınca geçtiğimiz yıl başlatılan diğer bir soruşturmayı da hatırlatarak, şunları söylemiş oldu: “Ticaret Bakanlığı yakın vakitte beş büyük zincir markete yönelik kontrol başlattı. Rekabet Heyeti da, geçtiğimiz yıl Mayıs ayında 29 işletme hakkında benzeri bir soruşturma başlatmıştı lakin hala bu soruşturma sonuçlanmadı.

Firmaların 27 Ekim’de kelamlı savunma vermesi bekleniyor. Bu metotlar, sonuçla uğraşmaktır. Beş market, piyasaları alt üst edebilecek hale gelmişse, yalnızca kontrol değil bununla birlikte üretimden tüketime kadar tüm zincir gözden geçirilmelidir.