Beykozlu
New member
Hilal Köylü / Ankara
Hükümetin taban fiyata yüzde 50 oranında artırım yapmasıyla bir arada Türkiye’de ortalama fiyatın minimum fiyat seviyesinde seyredeceğine ait telaşlar büyüdü. Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) hükümetin bu oranı “tarihi yükseklikte” nitelendirmesini yanlış bulurken, “Asgari fiyatta kıymetli olan artış oranı değil, alım gücü ve geçinmeye yetip yetmediğidir” uyarısı yaptı. Ekonomistler de, minimum fiyat haricindekilere yüzde 50 artırım yapılmaması durumunda Türkiye’nin “asgari ücretliler ülkesine dönüşebileceği” tehlikesine dikkat çekiyor. Bu tehlike; işsizlik ve yoksulluğun artacağı öngörülerini doğruluyor.
DİSK’in “Asgari Fiyat Gerçeği-2022” başlıklı raporuna nazaran bugün Türkiye’de 10 milyon kişi taban fiyatla çalışıyor. Rapor; 3 milyon 400 bin çalışanın minimum fiyatın altında bir fiyatla çalıştığını ve bin 500 liradan daha az fiyatla çalışan emekçi sayısının da 1 milyon 700 bin olduğunu ortaya koyuyor. Rapora göre minimum fiyat ve altında bir fiyatla hayatını sürdürmek zorunda olan personellerin sayısı da 6 milyon 300 bin. DİSK raporunda özel kesimde taban fiyat seviyesinde çalışanların oranı yüzde 69 olarak gösterilirken, “Asgari fiyattaki artışın öteki emek gelirlerine yansımaması, hem özel bölümde hem kamuda maaş ile fiyat artışlarının en çok resmi enflasyon oranında artırılması, minimum fiyatı ortalama fiyat haline getiriyor” uyarısı dikkat çekiyor.
DİSK’in bu uyarısı; taban fiyatın 4 bin 253 liraya yükseltilmesiyle birlikte dikkatlerin çevrildiği kamu ve özel kesim çalışanlarının ne kadar fiyat artırımı alacağı sorusunu daha kritik hale getirdi. Şayet taban ücretliler haricindekilere yüzde 50 artırım yapılmazsa, küçük bir azınlık haricinde her insanın minimum fiyatla geçinmek durumunda kalacağına dikkat çeken ekonomistler, bu biçimdesi bir geçim sürecinin Türkiye’yi işsizlik ve yoksulluk sarmalına daha süratli sürükleyeceği ihtarını yapıyor.
Taban fiyatı kabul etmek zorunda kalacaklar”
Türkiye’de çalışma omurundaki 10 milyon taban fiyatlı haricinde 20 milyon çalışanın minimum fiyatın üstünde kazandığını hatırlatan ekonomist Oğuz Demir DW Türkçe’ye bu ikazın arkasındaki niçinleri anlatırken; taban fiyatla ortalama fiyat içinde bir karşılaştırma yapılması gerektiğine dikkat çekiyor:
“Asgari ücretlilerin gelirlerinin bir ölçü yükseltilmesi onlar açısından olumlu lakin minimum fiyat haricinde kalan ücretliler de yüzde 50’ye yakın artırım bekliyor. Patronlar bu artırımı vermeyebilir. Türkiye’de bundan bir yıl evvel ortalama fiyat esasen 4 bin 500 liraydı. Artık taban fiyat haricindekiler yüzde 50 artırım alamazsa taban fiyatla, ortalama fiyat içindeki ara çok kısalacak. Patronun bugüne kadar üniversite mezunlarına teklif ettiği fiyat 4 bin 250 lira civarındaydı. Bugün bu sayı minimum fiyata denk geliyor. Artık bir daha üniversite mezunlarına tıpkı fiyat teklif edilecek. Patron diyecek ki; ‘4 bin 250 lira taban fiyat verebileceğim. Kabul ediyorsan, buyur. Etmiyorsan, sırada diğer beşerler var.’ ötürüsıyla geçmişte taban fiyatla değil de daha üzerinde çalışmaya başlayan beşerler artık mecburen taban fiyatı kabul edecekler.”
Oğuz Demir taban fiyatın işsizlik, enflasyon ve hayat pahalılığından başka düşünülmemesi gerektiğini söylüyor. Demir’e göre şayet Türkiye’de taban fiyat haricindekilerin maaşlarına da artırım yapılmazsa Türkiye’de taban fiyat yalnızca alt gelir grubundakilere değil orta gelir ya da daha üzerindeki kümelere da önerilen bir fiyat olacak. Demir; bu durumun yaratacağı düşünceyi da şöyleki özetliyor:
“Asgari fiyattaki artışın toplumun tüm çalışanlarına yansıtılmaması, taban fiyatın üstünde bir hayat standardına sahip olma ümidiyle hayata atılan birfazlaca insanın minimum fiyat standardında ve minumum geçim standardıyla hayata devam etmesi manasına gelecek. Asgarî geçim standardı yoksulluk sonudur, yoksulluktur. ötürüsıyla fakir sayısı artacaktır. Öte taraftan hem işsizlik artacak tıpkı vakitte yeni işe girecek insanların minimum fiyata evet demek zorunda kalacağı bir ortam oluşacak.”
“Gençlerin hayalleri çöküyor”
İktisat müellifi Ozan Gündoğdu da, taban ücretliye yapılan artırımı bugünkü iktisat şartlarında kamu ve özel kesim çalışanlarına da yapılamayacağını öngörüyor. “Herkes minimum ücretlileşiyor” diyen Gündoğdu, bu durumun yaratacağı ezayı DW Türkçe’ye şu biçimde anlatıyor:
“her insanın taban ücretlileşmesinin bir sefer kıymetli bir toplumsal kararı oluyor. Nedir o? Bilhassa gençlerin sınıf atlama yahut birikim yapma hayali çöküyor. Bu da gençlerin ya yurtdışına gitmesine niye oluyor ya da Türkiye’de eğitim alma motivasyonunu azaltıyor. ‘Eğitim alsam ne olacak, bir daha de minimum ücretliyim’ üzere bir sonuç çıkıyor. Öte yandan başka toplumsal kesitler, yani taban fiyattan daha yüksek fiyat sahibi olan toplumsal bölümler de giderek taban fiyata yaklaşıyor. Lakin minimum fiyatın de yoksulluk hududunun altında olması, geniş bir fakir kitle, fakir bir millet yaratıyor.”
hiç bir ülkede çalışanların yüzde 50’sinden çoksının minimum fiyatla çalışmadığını lakin Türkiye’de geliri 3 bin 400 – 3 bin 500 bandında olanların da, yani geliri taban fiyattan yüzde 20 fazla olanların da taban fiyatlı hale geleceğini anlatan Gündoğdu, “Bu durum Türkiye’nin tümüyle taban ücretlileşmesi demek ki; epey tehlikeli bir şey. Toplumda fiyat çeşitliliği sistemi da tümüyle çöküyor” diyor.
“Türkiye’deki öngörülemez ortamın ortadan kalkması lazım”
Pekala taban fiyatın arttığı lakin bu artıştan kamu, özel kesim ve emeklilerin yararlanamayacağı bir durumun yaratacağı tehlikelerin ortadan kaldırılması için ne yapılması gerekiyor. Ekonomist Oğuz Demir; bu soruya hükümetin Türkiye’de düşük faiz-yüksek kur siyasetine dayalı yeni iktisat modeline gönderme yaparak yanıtlıyor:
“Kurlarda, enflasyonda bir istikrar yakalanmalı. Kısa ve orta vadede iş imkanlarının, ülkede refah standartlarının artırılması lazım. Yani daha fazla yatırım yapılması lazım. Türkiye’deki öngörülemez ortamın ortadan kalkması lazım. Bu ortamda yatırım olmuyor, işsizlik devam ediyor. Fiyatları artırdınız da, beşerler iş bulamadığı vakit ne olacak. Biz bugün kaybettiğimiz refahı en az iki üç senede fiyat artışıyla telafi edebilecek durumdayız. ötürüsıyla her geçen gün daha da bozduğumuz ve bir daha düzeltmenin fazlaca daha uzun vakit alabileceği bir surece hakikat gidiyoruz. Kasvetimiz budur.”
Hükümetin taban fiyata yüzde 50 oranında artırım yapmasıyla bir arada Türkiye’de ortalama fiyatın minimum fiyat seviyesinde seyredeceğine ait telaşlar büyüdü. Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) hükümetin bu oranı “tarihi yükseklikte” nitelendirmesini yanlış bulurken, “Asgari fiyatta kıymetli olan artış oranı değil, alım gücü ve geçinmeye yetip yetmediğidir” uyarısı yaptı. Ekonomistler de, minimum fiyat haricindekilere yüzde 50 artırım yapılmaması durumunda Türkiye’nin “asgari ücretliler ülkesine dönüşebileceği” tehlikesine dikkat çekiyor. Bu tehlike; işsizlik ve yoksulluğun artacağı öngörülerini doğruluyor.
DİSK’in “Asgari Fiyat Gerçeği-2022” başlıklı raporuna nazaran bugün Türkiye’de 10 milyon kişi taban fiyatla çalışıyor. Rapor; 3 milyon 400 bin çalışanın minimum fiyatın altında bir fiyatla çalıştığını ve bin 500 liradan daha az fiyatla çalışan emekçi sayısının da 1 milyon 700 bin olduğunu ortaya koyuyor. Rapora göre minimum fiyat ve altında bir fiyatla hayatını sürdürmek zorunda olan personellerin sayısı da 6 milyon 300 bin. DİSK raporunda özel kesimde taban fiyat seviyesinde çalışanların oranı yüzde 69 olarak gösterilirken, “Asgari fiyattaki artışın öteki emek gelirlerine yansımaması, hem özel bölümde hem kamuda maaş ile fiyat artışlarının en çok resmi enflasyon oranında artırılması, minimum fiyatı ortalama fiyat haline getiriyor” uyarısı dikkat çekiyor.
DİSK’in bu uyarısı; taban fiyatın 4 bin 253 liraya yükseltilmesiyle birlikte dikkatlerin çevrildiği kamu ve özel kesim çalışanlarının ne kadar fiyat artırımı alacağı sorusunu daha kritik hale getirdi. Şayet taban ücretliler haricindekilere yüzde 50 artırım yapılmazsa, küçük bir azınlık haricinde her insanın minimum fiyatla geçinmek durumunda kalacağına dikkat çeken ekonomistler, bu biçimdesi bir geçim sürecinin Türkiye’yi işsizlik ve yoksulluk sarmalına daha süratli sürükleyeceği ihtarını yapıyor.
Taban fiyatı kabul etmek zorunda kalacaklar”
Türkiye’de çalışma omurundaki 10 milyon taban fiyatlı haricinde 20 milyon çalışanın minimum fiyatın üstünde kazandığını hatırlatan ekonomist Oğuz Demir DW Türkçe’ye bu ikazın arkasındaki niçinleri anlatırken; taban fiyatla ortalama fiyat içinde bir karşılaştırma yapılması gerektiğine dikkat çekiyor:
“Asgari ücretlilerin gelirlerinin bir ölçü yükseltilmesi onlar açısından olumlu lakin minimum fiyat haricinde kalan ücretliler de yüzde 50’ye yakın artırım bekliyor. Patronlar bu artırımı vermeyebilir. Türkiye’de bundan bir yıl evvel ortalama fiyat esasen 4 bin 500 liraydı. Artık taban fiyat haricindekiler yüzde 50 artırım alamazsa taban fiyatla, ortalama fiyat içindeki ara çok kısalacak. Patronun bugüne kadar üniversite mezunlarına teklif ettiği fiyat 4 bin 250 lira civarındaydı. Bugün bu sayı minimum fiyata denk geliyor. Artık bir daha üniversite mezunlarına tıpkı fiyat teklif edilecek. Patron diyecek ki; ‘4 bin 250 lira taban fiyat verebileceğim. Kabul ediyorsan, buyur. Etmiyorsan, sırada diğer beşerler var.’ ötürüsıyla geçmişte taban fiyatla değil de daha üzerinde çalışmaya başlayan beşerler artık mecburen taban fiyatı kabul edecekler.”
Oğuz Demir taban fiyatın işsizlik, enflasyon ve hayat pahalılığından başka düşünülmemesi gerektiğini söylüyor. Demir’e göre şayet Türkiye’de taban fiyat haricindekilerin maaşlarına da artırım yapılmazsa Türkiye’de taban fiyat yalnızca alt gelir grubundakilere değil orta gelir ya da daha üzerindeki kümelere da önerilen bir fiyat olacak. Demir; bu durumun yaratacağı düşünceyi da şöyleki özetliyor:
“Asgari fiyattaki artışın toplumun tüm çalışanlarına yansıtılmaması, taban fiyatın üstünde bir hayat standardına sahip olma ümidiyle hayata atılan birfazlaca insanın minimum fiyat standardında ve minumum geçim standardıyla hayata devam etmesi manasına gelecek. Asgarî geçim standardı yoksulluk sonudur, yoksulluktur. ötürüsıyla fakir sayısı artacaktır. Öte taraftan hem işsizlik artacak tıpkı vakitte yeni işe girecek insanların minimum fiyata evet demek zorunda kalacağı bir ortam oluşacak.”
“Gençlerin hayalleri çöküyor”
İktisat müellifi Ozan Gündoğdu da, taban ücretliye yapılan artırımı bugünkü iktisat şartlarında kamu ve özel kesim çalışanlarına da yapılamayacağını öngörüyor. “Herkes minimum ücretlileşiyor” diyen Gündoğdu, bu durumun yaratacağı ezayı DW Türkçe’ye şu biçimde anlatıyor:
“her insanın taban ücretlileşmesinin bir sefer kıymetli bir toplumsal kararı oluyor. Nedir o? Bilhassa gençlerin sınıf atlama yahut birikim yapma hayali çöküyor. Bu da gençlerin ya yurtdışına gitmesine niye oluyor ya da Türkiye’de eğitim alma motivasyonunu azaltıyor. ‘Eğitim alsam ne olacak, bir daha de minimum ücretliyim’ üzere bir sonuç çıkıyor. Öte yandan başka toplumsal kesitler, yani taban fiyattan daha yüksek fiyat sahibi olan toplumsal bölümler de giderek taban fiyata yaklaşıyor. Lakin minimum fiyatın de yoksulluk hududunun altında olması, geniş bir fakir kitle, fakir bir millet yaratıyor.”
hiç bir ülkede çalışanların yüzde 50’sinden çoksının minimum fiyatla çalışmadığını lakin Türkiye’de geliri 3 bin 400 – 3 bin 500 bandında olanların da, yani geliri taban fiyattan yüzde 20 fazla olanların da taban fiyatlı hale geleceğini anlatan Gündoğdu, “Bu durum Türkiye’nin tümüyle taban ücretlileşmesi demek ki; epey tehlikeli bir şey. Toplumda fiyat çeşitliliği sistemi da tümüyle çöküyor” diyor.
“Türkiye’deki öngörülemez ortamın ortadan kalkması lazım”
Pekala taban fiyatın arttığı lakin bu artıştan kamu, özel kesim ve emeklilerin yararlanamayacağı bir durumun yaratacağı tehlikelerin ortadan kaldırılması için ne yapılması gerekiyor. Ekonomist Oğuz Demir; bu soruya hükümetin Türkiye’de düşük faiz-yüksek kur siyasetine dayalı yeni iktisat modeline gönderme yaparak yanıtlıyor:
“Kurlarda, enflasyonda bir istikrar yakalanmalı. Kısa ve orta vadede iş imkanlarının, ülkede refah standartlarının artırılması lazım. Yani daha fazla yatırım yapılması lazım. Türkiye’deki öngörülemez ortamın ortadan kalkması lazım. Bu ortamda yatırım olmuyor, işsizlik devam ediyor. Fiyatları artırdınız da, beşerler iş bulamadığı vakit ne olacak. Biz bugün kaybettiğimiz refahı en az iki üç senede fiyat artışıyla telafi edebilecek durumdayız. ötürüsıyla her geçen gün daha da bozduğumuz ve bir daha düzeltmenin fazlaca daha uzun vakit alabileceği bir surece hakikat gidiyoruz. Kasvetimiz budur.”