Beykozlu
New member
Türkiye’nin “yeni iktisat modeli” en değerli ticari paydaşı Avrupa Birliği başta olmak üzere gelişmiş iktisatların yeşil dönüşümüne atıfta bulunmuyor.
Pandemi devrinde başlayan ve dünya çapında yüksek enflasyonu tetikleyen faktörlerden biri olarak görülen, uzun tedarik zincirlerindeki aksama, dünya genelinde bu zincirleri kısaltma ve daha inançlı hale getirme eğilimi yarattı.
Bu eğilim, Avrupa Birliği’ne coğrafik yakınlığı düşünüldüğünde Türkiye için kıymetli bir fırsat yaratıyor üzere görünüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın deklare ettiğı Türkiye’nin yeni iktisat modeli, düşük maliyete dayalı üretim ve ihracat odaklı büyümeyi temel alıyor.
Lakin bu model, Türkiye’nin en kıymetli ticari paydaşı Avrupa Birliği başta olmak üzere gelişmiş iktisatların yeşil dönüşümüne atıfta bulunmuyor.
Dönüşüm AB ülkeleri kadar birliğin ticari alaka ortasında olduğu paydaş ülkeleri de etkiliyor.
Sonda karbon vergisi AB ile ticareti nasıl etkileyecek?
Avrupa Komitesi, Yeşil Mutabakat’ın hayata geçiş planı ve vakit çizelgesiyle ilgili yasa teklifini geçen Temmuz’da açıklamıştı. Buna göre 2050’de iklim nötr hale gelmeyi hedefleyen AB, altyapıdan ulaşıma her alanda kapsamlı bir dönüşüm planlıyor.
İklim nötr gayesi, AB’nin tüm sera gazı salımlarını mümkün olduğunca azaltması ve kalan salımlarını da ağaç dikmek ya da gelecekte ölçekleneceği umulan karbon yakalama teknolojileri üzere metotlarla nötr hale getirmesi manasına geliyor.
BBC Türkçe‘ye konuşan Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İktisat Kısmı’nda Prof. Dr. Ebru Voyvoda, Tükiye’nin yeni iktisat modeli ile dünyanın ya da Türkiye’nin en büyük ticaret partneri olan AB’nin iktisat rotası içinde önemli bir çelişki olduğunu belirtiyor.
AB, sonda karbon vergisi olarak bilinen sisteme geçişin 2023 yılından itibaren alüminyum, demir, çelik, çimento ve gübre üzere karbon ağır bölümlerle başlatılmasını planlıyor.
2026’da tüm kesimlerde uygulamaya konması beklenen bu vergilendirme sistemi, karbonu fiyatlandırmamış ekonomilerde imal edilen eserler için ortadaki farkın ihracat vergisi olarak ödenmesini ön görüyor.
Prof. Dr. Voyvoda, ”Türkiye’nin bu biçimde bir piyasada rekabet edebilmesinin ihtiyacı ise emisyon yoğunluğu azaltılmış, güç yoğunluğu düşük ve katma kıymeti yüksek kesimlere yönelmesi. Türkiye’nin ortadaki ekstra maliyetleri göğüslerken, imalat dallarını de yapısal olarak dönüştürebilmesi gerekiyor” diyor.
Türkiye’nin Çin örneğiyle pekişen yeni iktisat modeli söylemi, TL’nin pahasındaki tarihi düşüş ile emeğin ucuzlamasının bir avantaj yarattığı tezini savunuyor.
Kelam konusu yeşil dönüşümde iklim dostu düzenlemelerle ekolojik ayak izinin azaltılması kadar emek ayak izinin de müspet hale getirilmesi planlanıyor.
Almanya geçen Haziran ayında, tedarik zincirlerinde insan hakları ihlallerinin engellenmesine yönelik Tedarik Zinciri Kanunu olarak bilinen bir yasal düzenlemeyi kabul etti.
1 Ocak 2023’te hayata geçirilmesi planlanan yasal düzenleme, tedarik zincirlerinde insan haklarına saygılı üretimin yaygınlaşması için izleme, denetleme ve cezalandırma düzenekleri getirilmesini ön görüyor.
BBC Türkçe’ye konuşan İstanbul Teknik Üniversitesi İşletme Mühendisliği Kısmı’ndan Doç. Dr. Ahmet Atıl Aşıcı, bu düzenlemenin Türkiye’de Alman firmalar için fason üretim yapan şirketleri de kapsadığını belirtiyor.
Düzenleme ile Türkiye’de dokumadan otomotive farklı kesimlerde üretim yapan Küçük ve Orta Büyüklükteli İşletmeler (KOBİ) de mümkün etraf ve insan hakları ihlallerinden sorumlu tutulacak.
Doç. Dr. Aşıcı, “Türkiye’nin bilhassa KOBİ’leri bir an evvel pak ve insan onuruyla bağdaşan üretim için hazırlaması gerekıyor” diyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, yeni iktisat modelinin 6 ay daha sonra meyve vereceğini belirtmişti. Ancak uzmanlar Çin’e emsal bir dönüşümün meyvelerinin lakin bir kuşak daha sonra alınabileceği görüşündeler.
Prof. Dr. Voyvoda, Çin’in iktisat modelinin yalnızca düşük maliyet ve yüksek ihracata indirgenemeyeceğini belirtiyor.
Gerçek döviz kuru siyaseti, ülkenin 90’lardan bu yana yaşadığı değişimin bir kesimiydi. Fakat Çin, hayli daha kapsamlı bir kalkınma siyaseti izledi.
Voyvoda, ”Çin teknoloji ve inovasyon odaklı, yer yer ithal ikameci yetenekleri kazandırmak üzere bir siyaset takip etti. Girdi ithalatına bağımlı, dış borcu devasa yükseklikte olan, muhakkak bir sektörel yapısı olan Türkiye için bu modelin çalışıp çalışmayacağı da belirsiz” diyor ve ekliyor:
“Modelin çalışacağı, karbon vergisinin 2026’ya kadar hayata geçmeyeceği var iseyılsa bile, Türkiye’nin 2053 Net Sıfır maksadıyla uyumlu bir güç, ulaşım, sanayi ihtiyaçları bugün, bu gerçekliğimizi yanıstmıyor.”
Kasım ayında Glasgow’da düzenlenen İklim Değişikliği Taraflar Konferansı COP26’da yeni bir güncelleme paylaşmayan Türkiye’nin 2022’de şimdiki katkı beyanını açıklaması bekleniyor.
Prof. Voyvoda öteki yandan Türkiye’nin siyaset seviyesinde ulusal emisyon ticareti hazırlıkları sürerken kıymetli bir dönemeçte olduğunu belirtiyor ve ekliyor:
“Yeni amaçlar ve alt sistemlerinin yeni ekonomik modelle ne kadar uyumlu olabileceğini göz önünde bulundurmamız gerekiyor. 2022’de en çok tartışacağımız konulardan biri de bu olacak üzere görünüyor.”
Türkiye’nin üretim kapasitesi ve mevcut ticari münasebetlerinin sağladığı fırsatın kullanılabilmesi için yeni iktisat reçetesi ve yeşil dönüşümün bir arada gerçekleşmesi ise mümkün olabilir.
Doç. Dr. Aşıcı “Üreten, ihracatını artırırken cari açık meselesini çözen bir Türkiye, beraberinde karbon salım rekoru kırmış bir Türkiye olmak zorunda değil. Bunun en güzel örneği AB ülkeleri: Büyümeye devam ederken, salımlarını azaltıyorlar” diyor.
Pandemi devrinde başlayan ve dünya çapında yüksek enflasyonu tetikleyen faktörlerden biri olarak görülen, uzun tedarik zincirlerindeki aksama, dünya genelinde bu zincirleri kısaltma ve daha inançlı hale getirme eğilimi yarattı.
Bu eğilim, Avrupa Birliği’ne coğrafik yakınlığı düşünüldüğünde Türkiye için kıymetli bir fırsat yaratıyor üzere görünüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın deklare ettiğı Türkiye’nin yeni iktisat modeli, düşük maliyete dayalı üretim ve ihracat odaklı büyümeyi temel alıyor.
Lakin bu model, Türkiye’nin en kıymetli ticari paydaşı Avrupa Birliği başta olmak üzere gelişmiş iktisatların yeşil dönüşümüne atıfta bulunmuyor.
Dönüşüm AB ülkeleri kadar birliğin ticari alaka ortasında olduğu paydaş ülkeleri de etkiliyor.
Sonda karbon vergisi AB ile ticareti nasıl etkileyecek?
Avrupa Komitesi, Yeşil Mutabakat’ın hayata geçiş planı ve vakit çizelgesiyle ilgili yasa teklifini geçen Temmuz’da açıklamıştı. Buna göre 2050’de iklim nötr hale gelmeyi hedefleyen AB, altyapıdan ulaşıma her alanda kapsamlı bir dönüşüm planlıyor.
İklim nötr gayesi, AB’nin tüm sera gazı salımlarını mümkün olduğunca azaltması ve kalan salımlarını da ağaç dikmek ya da gelecekte ölçekleneceği umulan karbon yakalama teknolojileri üzere metotlarla nötr hale getirmesi manasına geliyor.
BBC Türkçe‘ye konuşan Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İktisat Kısmı’nda Prof. Dr. Ebru Voyvoda, Tükiye’nin yeni iktisat modeli ile dünyanın ya da Türkiye’nin en büyük ticaret partneri olan AB’nin iktisat rotası içinde önemli bir çelişki olduğunu belirtiyor.
AB, sonda karbon vergisi olarak bilinen sisteme geçişin 2023 yılından itibaren alüminyum, demir, çelik, çimento ve gübre üzere karbon ağır bölümlerle başlatılmasını planlıyor.
2026’da tüm kesimlerde uygulamaya konması beklenen bu vergilendirme sistemi, karbonu fiyatlandırmamış ekonomilerde imal edilen eserler için ortadaki farkın ihracat vergisi olarak ödenmesini ön görüyor.
Prof. Dr. Voyvoda, ”Türkiye’nin bu biçimde bir piyasada rekabet edebilmesinin ihtiyacı ise emisyon yoğunluğu azaltılmış, güç yoğunluğu düşük ve katma kıymeti yüksek kesimlere yönelmesi. Türkiye’nin ortadaki ekstra maliyetleri göğüslerken, imalat dallarını de yapısal olarak dönüştürebilmesi gerekiyor” diyor.
Türkiye’nin Çin örneğiyle pekişen yeni iktisat modeli söylemi, TL’nin pahasındaki tarihi düşüş ile emeğin ucuzlamasının bir avantaj yarattığı tezini savunuyor.
Kelam konusu yeşil dönüşümde iklim dostu düzenlemelerle ekolojik ayak izinin azaltılması kadar emek ayak izinin de müspet hale getirilmesi planlanıyor.
Almanya geçen Haziran ayında, tedarik zincirlerinde insan hakları ihlallerinin engellenmesine yönelik Tedarik Zinciri Kanunu olarak bilinen bir yasal düzenlemeyi kabul etti.
1 Ocak 2023’te hayata geçirilmesi planlanan yasal düzenleme, tedarik zincirlerinde insan haklarına saygılı üretimin yaygınlaşması için izleme, denetleme ve cezalandırma düzenekleri getirilmesini ön görüyor.
BBC Türkçe’ye konuşan İstanbul Teknik Üniversitesi İşletme Mühendisliği Kısmı’ndan Doç. Dr. Ahmet Atıl Aşıcı, bu düzenlemenin Türkiye’de Alman firmalar için fason üretim yapan şirketleri de kapsadığını belirtiyor.
Düzenleme ile Türkiye’de dokumadan otomotive farklı kesimlerde üretim yapan Küçük ve Orta Büyüklükteli İşletmeler (KOBİ) de mümkün etraf ve insan hakları ihlallerinden sorumlu tutulacak.
Doç. Dr. Aşıcı, “Türkiye’nin bilhassa KOBİ’leri bir an evvel pak ve insan onuruyla bağdaşan üretim için hazırlaması gerekıyor” diyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, yeni iktisat modelinin 6 ay daha sonra meyve vereceğini belirtmişti. Ancak uzmanlar Çin’e emsal bir dönüşümün meyvelerinin lakin bir kuşak daha sonra alınabileceği görüşündeler.
Prof. Dr. Voyvoda, Çin’in iktisat modelinin yalnızca düşük maliyet ve yüksek ihracata indirgenemeyeceğini belirtiyor.
Gerçek döviz kuru siyaseti, ülkenin 90’lardan bu yana yaşadığı değişimin bir kesimiydi. Fakat Çin, hayli daha kapsamlı bir kalkınma siyaseti izledi.
Voyvoda, ”Çin teknoloji ve inovasyon odaklı, yer yer ithal ikameci yetenekleri kazandırmak üzere bir siyaset takip etti. Girdi ithalatına bağımlı, dış borcu devasa yükseklikte olan, muhakkak bir sektörel yapısı olan Türkiye için bu modelin çalışıp çalışmayacağı da belirsiz” diyor ve ekliyor:
“Modelin çalışacağı, karbon vergisinin 2026’ya kadar hayata geçmeyeceği var iseyılsa bile, Türkiye’nin 2053 Net Sıfır maksadıyla uyumlu bir güç, ulaşım, sanayi ihtiyaçları bugün, bu gerçekliğimizi yanıstmıyor.”
- Koronavirüs salgını besin lojistiğini nasıl etkiledi, tedarik zincirlerinde hangi meseleler yaşanıyor?
- Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye’yi Avrupalı yatırımcılar için cazibe merkezi haline getirebilir mi?
- Türkiye, Glasgow’daki İklim Değişikliği Konferansı’nda neler yapacak?
Kasım ayında Glasgow’da düzenlenen İklim Değişikliği Taraflar Konferansı COP26’da yeni bir güncelleme paylaşmayan Türkiye’nin 2022’de şimdiki katkı beyanını açıklaması bekleniyor.
Prof. Voyvoda öteki yandan Türkiye’nin siyaset seviyesinde ulusal emisyon ticareti hazırlıkları sürerken kıymetli bir dönemeçte olduğunu belirtiyor ve ekliyor:
“Yeni amaçlar ve alt sistemlerinin yeni ekonomik modelle ne kadar uyumlu olabileceğini göz önünde bulundurmamız gerekiyor. 2022’de en çok tartışacağımız konulardan biri de bu olacak üzere görünüyor.”
Türkiye’nin üretim kapasitesi ve mevcut ticari münasebetlerinin sağladığı fırsatın kullanılabilmesi için yeni iktisat reçetesi ve yeşil dönüşümün bir arada gerçekleşmesi ise mümkün olabilir.
Doç. Dr. Aşıcı “Üreten, ihracatını artırırken cari açık meselesini çözen bir Türkiye, beraberinde karbon salım rekoru kırmış bir Türkiye olmak zorunda değil. Bunun en güzel örneği AB ülkeleri: Büyümeye devam ederken, salımlarını azaltıyorlar” diyor.