Turgut Özal’ın vefatının üzerinden 29 yıl geçti
8’inci Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Türkiye’de iktisattan toplumsal alana çeşitli yenilikleri hayata geçirdi.
Malatya’da 1927’de bankacı bir baba ve öğretmen bir annenin çocuğu olarak dünyaya gelen Özal, babasının mesleği niçiniyle birinci, orta ve lise eğitimini farklı kentlerde tamamladı.
Özal’ın mesleği
İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği kısmını 1950’de bitiren Özal, Elektrik İşleri Etüt Yönetimi’nde çalışmaya başladı.
“Mühendislik ekonomisi” alanında ABD’de uzmanlık eğitimi nazarann Özal, Türkiye’ye dönüşü daha sonrası Elektrik İşleri Etüt Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı bakılırsavini yaptı.
Semra Özal ile 1954’te evlenen Turgut Özal’ın üç çocuğu oldu.
Dünya Bankası’nda danışman
Askerliğini, Ulusal Savunma Bakanlığı Bilimsel Müşavere Şurası Üyesi olarak 1961-1962 içinde yapan Özal, Devlet Planlama Teşkilatı’nın kurulmasında değerli roller üstlendi ve 1967-1971 içinde bu kurumun müsteşarlığını yaptı.
Ekonomik Uyum Heyeti, Para ve Kredi Heyeti, RCD Uyum Şurası ve AET Uyum Heyeti başkanlıklarında bulunan Özal, Dünya Bankası’nda 1971-1973 senelerında danışman olarak bakılırsav yaptı.
Çeşitli sanayi kuruluşlarında da çalışan Özal, Madeni Eşya Sanayii Sendikası başkanlığı bakılırsavini yürüttü.
Birincisinde vekil seçilemedi
Özal’ın siyasi hayatı, 1977 genel seçimlerinde Ulusal Selamet Partisinden İzmir Milletvekili adayı olmasıyla başladı. Özal, bu denemesinde milletvekili seçilemedi.
Bu sürecin akabinde, 1979 sonlarına yanlışsız Başbakanlık Müsteşarı olarak atanan Özal, tıpkı devirde Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı bakılırsavini de vekaleten yürüttü. Özal, bu özelliğiyle hem DPT Müsteşarlığı tıpkı vakitte Başbakanlık Müsteşarlığı yapmış Türkiye’nin tek başbakanı ve cumhurbaşkanı oldu.
Turgut Özal’ın vefatının üzerinden 29 yıl geçti FOTO GALERi
İktisatta liberalleşmenin çalışmalarını yapan ve “24 Ocak Kararları” olarak bilinen geniş çaplı programın hazırlanmasında büyük rol oynayan Özal, o devirdeki çalışmaları niçiniyle “sandalyesiz bakan” olarak anıldı.
Özal, 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden daha sonra kurulan hükümete Ekonomik İşlerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atandı.
Türkiye’ye kredi imkanının ve ihracatta muvaffakiyetin sağlandığı bu vakitte Özal, izlenen para siyaseti konusunda hükümetle uyuşmazlığa düşerek Başbakan Yardımcılığı nazaranvinden 1982’de istifa etti.
İktisat adımları
Bu süreçte kendi çizdiği yoldan ilerlemeye başlayan Özal, 20 Mayıs 1983’te Anavatan Partisini kurdu.
Birebir yıl yapılan genel seçimde partisinin birinci gelmesi üzerine 45. Hükümeti kuran Özal, 1983’ten 1991’e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmayı başardı.
Çeşitli siyasi eğilimleri birleştirme savıyla ortaya çıkan ve iktisadi mevzulara yük veren Anavatan Partisi, bu vakitte kitlelere ulaşmak için “orta direk” temasını kullandı.
birinci vakit içinderda iktisada yönelik adımlar atan Özal, bu alandaki sınırlamaları kaldırmaya çalıştı.
Tarihe geçen tabiri
Turgut Özal’ın, yıllar evvel kullandığı tabirler, günümüzde de her fırsatta Türkiye’ye çağ atlatan projelerin karşısında duranların durumunu özetler nitelikte:
“Ben bir icraat yapacağım vakit sol başların yazdıklarına bakarım. Şayet hiç sesleri çıkmıyorsa o projeyi yapmam, rafa kaldırırım. Yarısının sesi çıkmıyor, yarısının sesi çıkıyorsa o projeyi yeniler, o denli yaparım. Şayet bütün solcular projeyi engellemek için yaygara yapıyorsa hiç kimseyi dinlemem, o projeyi motamot yapar ve bitiririm. Zira o proje memleket için hayırlara vesiledir.”
Silahlı taarruz
Özal’ın 1988’de uğradığı silahlı akın Türkiye’nin gündemi oldu.
Anavatan Partisi’nin 18 Haziran’da Ankara Atatürk Spor Salonu’nda düzenlenen 2. Olağan Kongresi’nde yaptığı konuşma sırasında silahlı atağa uğrayan Özal, sağ elinden yaralandı. Yaralı biçimde kürsüye çıkan Özal, “Bilhassa belirtmek istiyorum, Allah’ın verdiği ömrü, O’nun isteğinden öteki alacak yoktur, biz de O’na teslim olmuşuzdur.” tabirlerini kullandı.
Suikastı düzenleyen Kartal Demirağ, akın daha sonrasında yakalandı ve yargılama kararında idama mahkum edildi. ondan sonrasında cezası 20 yıl mahpusa çevrilen Demirağ, 4 yıl mahpus yattıktan daha sonra Turgut Özal tarafınca 1992’de affedildi.
Sıkıntılara bakış açısı
Özal, devrinin sıkıntılarına farklı bakış açılarıyla yaklaşarak Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal gelişmenine değerli katkılar sağladı.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesini amaçlayan “Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)”, 1989’da hazırlanan “Master Plan” ile tarım, sanayi, ulaştırma, eğitim, sıhhat, kırsal ve kentsel alt yapı yatırımlarını da içine alan bir bölgesel kalkınma projesine dönüştü.
Özal’ın başka bir değer verdiği bu proje ile bölge halkının gelir seviyesinin artırılması, ömür kaidelerinin güzelleştirilmesi ve bölgesel gelişmişlik farklarının giderilmesi amaçlandı.
8. Cumhurbaşkanı
Siyasi mesleğinde yaptığı çalışmalarıyla isminden kelam ettiren Özal, TBMM tarafınca, 31 Ekim 1989’da Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. Cumhurbaşkanı seçildi.
Turgut Özal, 9 Kasım 1989’da başladığı bu nazaranvde, ekonomik alanda attığı değerli adımların yanı sıra periyodun büyük sıkıntıları içinde yer alan terörle uğraş konusunda da farklı bir strateji izledi.
Sivil insiyatif
Birinci defa sivil inisiyatifi devreye sokan Özal, sorunun tahlili için bir fazlaca görüşme gerçekleştirdi ve rapor hazırlattı.
Çankaya Köşkü’nde 12 Mart 1991’de Celal Talabani ile görüşen Özal, terör olaylarının ve “Kürt sorununun” tahlili için efor harcadı. toplantıdan kısa mühlet daha sonra 26 Mart 1991’de Der Spiegel mecmuasına bir açıklama yapan Talabani, Özal’ın “Kürtlere özerklik vereceğini” dediğini sav etti.
Turgut Özal, 1992’nin Mart ayında DEP milletvekilleri Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Orhan Doğan’ı Köşk’te kabul ederek, onlarla da bir görüşme gerçekleştirdi. Sırrı Sakık, görüşmenin akabinde Özal’ın kendilerine “Genel af çıkarıp, sorunu kökünden çözeceğini” belirttiğini deklare etti.
Kahveci’yi nazaranvlendirdi
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kaya Toperi ve Başyaveri Kurmay Albay Arslan Güner’e 10 sayfalık bir Kürt raporu hazırlatan Özal, ANAP Milletvekili Adnan Kahveci’yi bu mevzuda yeni bir rapor hazırlamak üzere gorevlendirdi.
Kahveci, Güneydoğu’da bir süre inceleme yaptıktan daha sonra, “Kürt sorunu nasıl çözülmez” başlıklı bir rapor hazırladı. Özal, bu raporu o periyot MGK toplantısında tartışmaya açtı.
Mezarı açıldı
Turgut Özal’ın, sorunun tahliline ait eforları, 17 Nisan 1993’te vefat etmesiyle sonuca ulaşamadı.
Vefatından 19 yıl daha sonra 2012’de “cinayet kararı öldüğü” istikametindeki argümanlar niçiniyle otopsi yapılması için Özal’ın mezarı açıldı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, otopsi raporuna nazaran, mevcut bilgi ve bulgularla Özal’ın kesin vefat sebebinin tespit edilemediğini bildirdi.
8’inci Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Türkiye’de iktisattan toplumsal alana çeşitli yenilikleri hayata geçirdi.
Malatya’da 1927’de bankacı bir baba ve öğretmen bir annenin çocuğu olarak dünyaya gelen Özal, babasının mesleği niçiniyle birinci, orta ve lise eğitimini farklı kentlerde tamamladı.
Özal’ın mesleği
İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği kısmını 1950’de bitiren Özal, Elektrik İşleri Etüt Yönetimi’nde çalışmaya başladı.
“Mühendislik ekonomisi” alanında ABD’de uzmanlık eğitimi nazarann Özal, Türkiye’ye dönüşü daha sonrası Elektrik İşleri Etüt Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı bakılırsavini yaptı.
Semra Özal ile 1954’te evlenen Turgut Özal’ın üç çocuğu oldu.
Dünya Bankası’nda danışman
Askerliğini, Ulusal Savunma Bakanlığı Bilimsel Müşavere Şurası Üyesi olarak 1961-1962 içinde yapan Özal, Devlet Planlama Teşkilatı’nın kurulmasında değerli roller üstlendi ve 1967-1971 içinde bu kurumun müsteşarlığını yaptı.
Ekonomik Uyum Heyeti, Para ve Kredi Heyeti, RCD Uyum Şurası ve AET Uyum Heyeti başkanlıklarında bulunan Özal, Dünya Bankası’nda 1971-1973 senelerında danışman olarak bakılırsav yaptı.
Çeşitli sanayi kuruluşlarında da çalışan Özal, Madeni Eşya Sanayii Sendikası başkanlığı bakılırsavini yürüttü.
Birincisinde vekil seçilemedi
Özal’ın siyasi hayatı, 1977 genel seçimlerinde Ulusal Selamet Partisinden İzmir Milletvekili adayı olmasıyla başladı. Özal, bu denemesinde milletvekili seçilemedi.
Bu sürecin akabinde, 1979 sonlarına yanlışsız Başbakanlık Müsteşarı olarak atanan Özal, tıpkı devirde Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı bakılırsavini de vekaleten yürüttü. Özal, bu özelliğiyle hem DPT Müsteşarlığı tıpkı vakitte Başbakanlık Müsteşarlığı yapmış Türkiye’nin tek başbakanı ve cumhurbaşkanı oldu.
Turgut Özal’ın vefatının üzerinden 29 yıl geçti FOTO GALERi
İktisatta liberalleşmenin çalışmalarını yapan ve “24 Ocak Kararları” olarak bilinen geniş çaplı programın hazırlanmasında büyük rol oynayan Özal, o devirdeki çalışmaları niçiniyle “sandalyesiz bakan” olarak anıldı.
Özal, 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden daha sonra kurulan hükümete Ekonomik İşlerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atandı.
Türkiye’ye kredi imkanının ve ihracatta muvaffakiyetin sağlandığı bu vakitte Özal, izlenen para siyaseti konusunda hükümetle uyuşmazlığa düşerek Başbakan Yardımcılığı nazaranvinden 1982’de istifa etti.
İktisat adımları
Bu süreçte kendi çizdiği yoldan ilerlemeye başlayan Özal, 20 Mayıs 1983’te Anavatan Partisini kurdu.
Birebir yıl yapılan genel seçimde partisinin birinci gelmesi üzerine 45. Hükümeti kuran Özal, 1983’ten 1991’e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmayı başardı.
Çeşitli siyasi eğilimleri birleştirme savıyla ortaya çıkan ve iktisadi mevzulara yük veren Anavatan Partisi, bu vakitte kitlelere ulaşmak için “orta direk” temasını kullandı.
birinci vakit içinderda iktisada yönelik adımlar atan Özal, bu alandaki sınırlamaları kaldırmaya çalıştı.
Tarihe geçen tabiri
Turgut Özal’ın, yıllar evvel kullandığı tabirler, günümüzde de her fırsatta Türkiye’ye çağ atlatan projelerin karşısında duranların durumunu özetler nitelikte:
“Ben bir icraat yapacağım vakit sol başların yazdıklarına bakarım. Şayet hiç sesleri çıkmıyorsa o projeyi yapmam, rafa kaldırırım. Yarısının sesi çıkmıyor, yarısının sesi çıkıyorsa o projeyi yeniler, o denli yaparım. Şayet bütün solcular projeyi engellemek için yaygara yapıyorsa hiç kimseyi dinlemem, o projeyi motamot yapar ve bitiririm. Zira o proje memleket için hayırlara vesiledir.”
Silahlı taarruz
Özal’ın 1988’de uğradığı silahlı akın Türkiye’nin gündemi oldu.
Anavatan Partisi’nin 18 Haziran’da Ankara Atatürk Spor Salonu’nda düzenlenen 2. Olağan Kongresi’nde yaptığı konuşma sırasında silahlı atağa uğrayan Özal, sağ elinden yaralandı. Yaralı biçimde kürsüye çıkan Özal, “Bilhassa belirtmek istiyorum, Allah’ın verdiği ömrü, O’nun isteğinden öteki alacak yoktur, biz de O’na teslim olmuşuzdur.” tabirlerini kullandı.
Suikastı düzenleyen Kartal Demirağ, akın daha sonrasında yakalandı ve yargılama kararında idama mahkum edildi. ondan sonrasında cezası 20 yıl mahpusa çevrilen Demirağ, 4 yıl mahpus yattıktan daha sonra Turgut Özal tarafınca 1992’de affedildi.
Sıkıntılara bakış açısı
Özal, devrinin sıkıntılarına farklı bakış açılarıyla yaklaşarak Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal gelişmenine değerli katkılar sağladı.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesini amaçlayan “Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)”, 1989’da hazırlanan “Master Plan” ile tarım, sanayi, ulaştırma, eğitim, sıhhat, kırsal ve kentsel alt yapı yatırımlarını da içine alan bir bölgesel kalkınma projesine dönüştü.
Özal’ın başka bir değer verdiği bu proje ile bölge halkının gelir seviyesinin artırılması, ömür kaidelerinin güzelleştirilmesi ve bölgesel gelişmişlik farklarının giderilmesi amaçlandı.
8. Cumhurbaşkanı
Siyasi mesleğinde yaptığı çalışmalarıyla isminden kelam ettiren Özal, TBMM tarafınca, 31 Ekim 1989’da Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. Cumhurbaşkanı seçildi.
Turgut Özal, 9 Kasım 1989’da başladığı bu nazaranvde, ekonomik alanda attığı değerli adımların yanı sıra periyodun büyük sıkıntıları içinde yer alan terörle uğraş konusunda da farklı bir strateji izledi.
Sivil insiyatif
Birinci defa sivil inisiyatifi devreye sokan Özal, sorunun tahlili için bir fazlaca görüşme gerçekleştirdi ve rapor hazırlattı.
Çankaya Köşkü’nde 12 Mart 1991’de Celal Talabani ile görüşen Özal, terör olaylarının ve “Kürt sorununun” tahlili için efor harcadı. toplantıdan kısa mühlet daha sonra 26 Mart 1991’de Der Spiegel mecmuasına bir açıklama yapan Talabani, Özal’ın “Kürtlere özerklik vereceğini” dediğini sav etti.
Turgut Özal, 1992’nin Mart ayında DEP milletvekilleri Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Orhan Doğan’ı Köşk’te kabul ederek, onlarla da bir görüşme gerçekleştirdi. Sırrı Sakık, görüşmenin akabinde Özal’ın kendilerine “Genel af çıkarıp, sorunu kökünden çözeceğini” belirttiğini deklare etti.
Kahveci’yi nazaranvlendirdi
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kaya Toperi ve Başyaveri Kurmay Albay Arslan Güner’e 10 sayfalık bir Kürt raporu hazırlatan Özal, ANAP Milletvekili Adnan Kahveci’yi bu mevzuda yeni bir rapor hazırlamak üzere gorevlendirdi.
Kahveci, Güneydoğu’da bir süre inceleme yaptıktan daha sonra, “Kürt sorunu nasıl çözülmez” başlıklı bir rapor hazırladı. Özal, bu raporu o periyot MGK toplantısında tartışmaya açtı.
Mezarı açıldı
Turgut Özal’ın, sorunun tahliline ait eforları, 17 Nisan 1993’te vefat etmesiyle sonuca ulaşamadı.
Vefatından 19 yıl daha sonra 2012’de “cinayet kararı öldüğü” istikametindeki argümanlar niçiniyle otopsi yapılması için Özal’ın mezarı açıldı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, otopsi raporuna nazaran, mevcut bilgi ve bulgularla Özal’ın kesin vefat sebebinin tespit edilemediğini bildirdi.