Vakanüvis yazdı: ‘Sınır Ötesi Harekât’ tarihimiz
“Sınır Ötesi Harekât” tarihimiz
Vakanüvis
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Irak’ın kuzeyindeki terör yuvalarını yok etmek için beş gün evvel başlatmış olduğu “Pençe_Kilit Operasyonu” tüm süratiyle sürüyor. Evvel havadan SİHA’lar ve helikopterlerin vurduğu, akabinde Bordo Bereliler ve öbür kuvvetlerimizin yer aldığı operasyon başarılı bir biçimde ilerliyor. Metina, Zap ve Avaşin – Basyan bölgelerinde Mehmetçik faal bir biçimde ilerliyor. Silahlı Kuvvetlerimiz bir sefer daha sonun ötesinde kahramanca uğraş ediyor. Pekala, Cumhuriyet tarihi boyunca hudut ötesi operasyonlar nelerdi, bu operasyonlarda neler yaşanmıştı? İşte, hudut ötesi operasyonlar tarihimizden bir demet…
İlk harekatımız Kore’ye oldu
Türk Silahlı Kuvvetleri ülke sonları dışına birinci defa Kore vesilesiyle çıkmıştı. İki kutuplu dünyada ABD ve Sovyetler Birliği içindeki güç gösterisine sahne olan Kore, kısa bir müddetde bölünmüş ve ortaya iki idare çıkmıştı. Kuzey Kore’nin bugünkü devlet lideri Kim Jong Un’un dedesi Kim Vilayet Sung’un, Çin ve Sovyetler Birliği takviyesiyle 25 Haziran 1950’de Güney Kore topraklarını işgal etmesiyle başlayan Kore Savaşı’na, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu askeri güç gönderilmesi sonucu almıştı. Türkiye de o günlerde üye olmak istediği NATO’ya kabulünü hızlandırmak için Kore savaşını fırsat bilmişti. Menderes Hükümeti’nin sonucuyla Meclis tezkeresi bile olmadan (Tezkere 6 Aralık 1950’de Meclis’ten geçmişti) Kore’ye asker gönderme sonucu almıştı. Tuğgeneral Tahsin Yazıcı buyruğundaki 259 subay, 18 askeri memur, 4 sivil memur, 395 astsubay, 4 bin 414 erbaş ve erden oluşan 1. Türk Tugayı, 17 Eylül 1950 tarihinde Hatay’ın İskenderun limanından yola çıkmış, 12 Ekim 1950’de Kore’ye ulaşmıştı. Bu birinci hudut ötesi harekât üç yıl sürmüş, 741 can kaybı ve 2 bin 147 yaralı, 234 esir ve 175 de “yitik” (akıbeti aşikâr olmayan) bilançosuyla sona ermişti. Kore’deki Türk askeri gücü, 1960 yılına kadar 200 kişilik bir bölük olarak faaliyet göstermiş, 1965 yılında bir manga gücüne düşürülmüş, 1971 yılında ise büsbütün geri çekilmişti.
Kıbrıs için de tezkere çıktı
1950 ve 60’lı senelerda, Yunanistan ve İngiltere’nin Kıbrıs Türklerini görmezden gelerek bir oldu bitti ile Kıbrıs’ı neredeyse ilhak edecek tavırlar sergilemesi, Türkiye’nin sabrını taşırmıştı. Bu gelişmeler üzerine Kıbrıs’ta Türk askeri varlığının kuvvetli bir biçimde bulundurulması gündeme gelmişti. TBMM de Kıbrıs için üç kere tezkere çıkartmıştı. Birinci tezkere 16 Mart 1964 tarihinde, müteakiben 17 Kasım 1967’de ikinci tezkere ve nihayet 20 Temmuz 1974 tarihinde de üçüncü tezkere çıkmıştı. Ecevit-Erbakan Koalisyon Hükümeti periyodunda Meclis’ten alınan bu tezkereyle Kıbrıs Barış Harekâtı başlamış, 14 Ağustos 1974’te Türk Birlikleri’nin Lefkoşa’ya girmesiyle Cumhuriyet tarihinin ikinci hudut ötesi operasyonu yapılmış ve harekât Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulmasına kadar varan süreci başlatmıştı. Türkiye’nin, terör hareketleri haricinde kalan, yüklü olarak da insanî nazaranvler kapsamında Meclis tezkereleriyle yetkilendirilmiş hudut ötesi operasyonlarından kimileri ise şunlardı: Somali (1992), Bosna-Hersek (1992), Filistin (1997), Arnavutluk (1997), Kosova (1998), Afganistan (2001), Kongo (2006), Lübnan (2007), Somali Aden Körfezi (2009), Libya (2011), Irak (2012), Suriye (2013), Irak Suriye (2013), Irak Suriye (2014, 6 kere uzatıldı), Mali ve Orta Afrika (2014, Dört kere uzatıldı), Afganistan (2015, Üç defa uzatıldı), Azerbaycan (2020), Libya (2020). (Cumhuriyet tarihi boyunca 78 tezkere).
“PKK niçiniyle Doğu ve Güneydoğu’da sık sık hudut ötesine geçildi”
Türkiye’nin, sonlarındaki terör hareketleri için sık sık hudut ötesi operasyonlara başvurması gerekmişti. Bu çerçevede PKK’nın kurulması Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu sonları için özel bir konsept geliştirilecekti. 1970’lerin başlarından itibaren sol örgütler faaliyetlerini / hareketlerini artırırken, Türkiye Personel Partisi, Türkiye İhtilalci Komünist Partisi ve THKP/C üzere örgütler ve Uzman Çayan, Deniz Gezmiş üzere isimlerle birlikte hareket eden kümelerin ortasında Abdullah Öcalan da yer alıyordu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencilerinden Abdullah Öcalan, 1974 yılında ortalarında Cemil Bayık, Duran Kalkan üzere isimlerin de bulunduğu bir küme arkadaşıyla “Demokrat Yüksek Tahsil Derneği”ni kuracaktı. Birinci vakit içinder “Apocular” diye anılan bu küme, süreç içerisinde PKK’nın kuruluşunu gerçekleştirecekti. 27 Kasım 1978 tarihinde Diyarbakır’ın Lice ilçesi Fis köyünde (Partiya Karkeren Kurdistane) Kürdistan Emekçi Partisi (PKK) kuruldu. görüşmede, Türkiye ile birlikte Irak, İran ve Suriye’nin bölge insanını sömürdüğü, bu sömürüye karşı da Marksist Leninist öğreti çerçevesinde silahlı uğraş verileceği ilan edildi. Örgüt, dört ülkeden de toprak kesimlerinin yer alacağı bir “Kürdistan Devleti” kurulmasını da en son maksat olarak belirlemişti. Örgütün birinci ses getiren hareketi 29 Temmuz 1979’da, Bucak Aşireti başkanlarından Adalet Partisi milletvekili Celal Bucak’a suikast teşebbüsü olmuştu. Mayıs 1979’da PKK’lıların tutuklaması üzerine örgüt kurucusu Abdullah Öcalan, bir kaçakçının sayesinde yürüyerek hududu geçmiş, Lübnan’ın Bekaa vadisindeki örgüt merkezinde ve Suriye’de hayatıştı. Öcalan, Ekim 1998’de Suriye tarafınca sınırdışı edilene kadar – Avrupa’ya yaptığı iki kısa seyahat haricinde – bu bölgelerde hayatış, örgütü buradan yönetmişti. ABD idaresinin “Bizim çocuklar” dediği Kenan Cihan ve arkadaşlarının gerçekleştirdiği 1980 askeri darbesiyle hayli sayıda sol örgüt başlarındakiler ve başka takımları yakalanarak etkisiz hale getirilmişken – niçinse – PKK’nın öncü isimlerinin birden fazla yurt dışına kaçabilmiş ve bu biçimdece örgüt mevcudiyet ve aktifliğini koruyabilmişti. bir daha tıpkı devirde, Diyarbakır Cezaevi’ndeki tutuklu ve mahkumlara uygulanan ağır azaplar de adeta örgüte insan kaynağı sağlama üzere bir fonksiyon görmüş, cezası bitenlerin birden fazla yaşadıklarının tesiriyle oluşan reaksiyonla hududu geçip örgüte katılmıştı. Bölgedeki kimi bölümlerde terör örgütüne yönelik oluşan “sempati” de darbe idaresinin alanda ve özellikle cezaevinde sergilediği hayli sert tavra karşı bir reaksiyon olarak ortaya çıkmıştı.
Onbaşı Süleyman Aydın PKK akınlarındaki birinci şehitti
Bütün bu yaşananların akabinde PKK’nın bugünlere kadar uzanan terör aksiyonları zinciri başlamıştı. PKK, 15 Ağustos 1984’te Siirt’in Eruh ve Hakkari’nin Şemdinli ilçelerini basarak birinci resmi amaçlara yönelik hareketlerine imza atmıştı. Eruh’taki hücumda Jandarma Onbaşı Süleyman Aydın şehit olmuş, 6 erle 3 sivil yaralanmış; Şemdinli’deki taarruzda ise bir subay, bir astsubay ve bir er yaralanmıştı.
Türk askeri Irak topraklarında
Türkiye de bu gelişmeler üzerine hudut ötesi operasyonları gündemine almıştı. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin bu çerçevedeki birinci hudut ötesi harekâtı 25 Mayıs 1983’de Irak sonu aşılarak gerçekleşmişti. Bu operasyonda 5 bin askerimiz hududun 5 kilometre ötesine kadar ilerlemişti. Birinci harekâttan daha sonra üç yıl rastgele bir operasyona gidilmemiş, Güneydoğu eksenli ikinci hudut ötesi harekat ise 15 Ağustos 1986 tarihinde yapılmıştı. Bu harekâtta yalnızca hava ögeleri kullanılmış ve Türk savaş uçakları, Irak sonunu aşarak PKK sığınaklarını bombalamıştı. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin takip eden senelerda yaptığı hudut ötesi operasyonlar ise şu biçimdeydi: 4 Mart 1987 Uçaklarla Irak toprakları. 25 Ekim 1991 Hakkari Çukurca’da 17 askerimizin şehit edilmesi üzerine başlatıldı. 30 Ağustos 1992 İran tarafınca sızan PKK’lılar Alan Karakolu’na saldırdı, 43 militan öldürüldü, takip İran topraklarında devam etti. 2 Eylül 1992 Irak’taki PKK kamplarına havadan ve karadan atak düzenlendi. 7 Ekim 1992 Hakurg ve Durji kamplarına operasyon. 27 Ekim 1992 Hantur Dağı’nda 100 militan öldürüldü. 29 Ekim 1992 Sinhat Boğazı’nda 90 PKK’lı etkisiz hale getirildi. 31 Ekim 1992 Haftanin Kampı’na girildi. 10 Ekim 1993 Kuzey Irak’ta 41 PKK’lı öldürüldü. 30 Kasım 1993 16 savaş uçağı Kuzey Irak’ta 9 PKK kampını bombaladı. 13 Aralık 1993 Üzümlü Karakolumuza atak hazırlığında olan PKK’lı küme Irak hududunun ilerisinde etkisiz hale getirildi. 18 Aralık 1993 Irak’ın kuzeyinden Türkiye’ye sızmaya kalkışan PKK konvoyu havadan vuruldu. 20 Aralık 1993 Dağ komandoları Kuzey Irak’ta 27 PKK’lıyı öldürdü. Takip eden senelerda da Türkiye’nin hudut ötesi operasyonları sürat kesmeden devam etti. Bu çerçevede; 1994 yılında dört, 1995 yılında 8, 1996 yılında beş, 1997’de 9, 1998 yılında iki hudut ötesi operasyon yapıldı. 16 Şubat 1999 tarihinde PKK elebaşı Abdullah Öcalan, Kenya’nın başşehri Nairobi’de düzenlenen operasyonla yakalanıp Türkiye’ye getirilmesinin akabinde terör gerekçeli hudut ötesi operasyonlar uzunca bir süre durmuştu.
Çekiç güç için hudut ötesi yetkileri
Türkiye, 1. Körfez Savaşı sırasında oluşabilecek istikrarsızlıklara karşı ve Müttefik Kuvvetlere dayanak hedefiyle da hudut ötesi harekât için tezkereler çıkartmıştı. Bu tezkerelerin özelliği hudut ötesine asker göndermekten çok, ABD güçlerinin Türkiye’de bulundurulmasını öngörüyordu. BM kararları doğrultusunda Çekiç Güç bünyesinde kullanılmak üzere 12 Ağustos 1990, 5 Eylül 1990 ve 17 Ocak 1991’de çıkartılan tezkerelerle Amerikan güçlerinin Türkiye topraklarında bulunması ile Türk hava alanında keşif uçuşu yapabilmeleri karara bağlanmıştı. Bu ortada, ABD’nin Irak ‘ı işgali sırasında da gerektiğinde Türk askerinin hudut ötesine gönderilmesini içeren bir tezkere de hazırlanmıştı. Lakin 1 Mart 2003 yılında Meclis’e gelen bu tezkere kabul edilmemişti. bir daha, Suriye’deki iç savaşın akabinde, bölgedeki istikrarsızlık dikkate alınarak TBMM’den 2015’te bir tezkere çıkartılmıştı. 2017 yılında ise Katar’a asker gönderilmesine ait operasyon için hükümet Meclisten yetki almıştı.
– Arş Gör. Sercan Semih Akutay – Doç. Dr. Davut Ateş, “Türkiye’nin Hudut Ötesi Operasyonlarının Türel Çerçevesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası Cilt XVII, Yıl 2013, Sayı 3 Dr. Özhan Hancılar, “PKK Terörizmi ve Türkiye’nin Memleketler arası Hukuk Açısından Kuvvet Kullanma Hakkı”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Toplumsal Bilimler Enstitüsü – Doç. Dr. Alb. Ulvi Keser, “Kore’den Günümüze Birleşmiş Milletler Misyonlarında Türk Silahlı Kuvvetlerinin Rolü ve Kamuoyuna Yansımaları”, Genelkurmay Başkanlığı 12. Askerî Tarih Sempozyumu, Ankara 2010 – “TBMM, Yurt Dışına Asker Gönderilmesi İçin 76 Kere Müsaade Verdi”, TRT Haber, 24 Ekim 2021
“Sınır Ötesi Harekât” tarihimiz
Vakanüvis
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Irak’ın kuzeyindeki terör yuvalarını yok etmek için beş gün evvel başlatmış olduğu “Pençe_Kilit Operasyonu” tüm süratiyle sürüyor. Evvel havadan SİHA’lar ve helikopterlerin vurduğu, akabinde Bordo Bereliler ve öbür kuvvetlerimizin yer aldığı operasyon başarılı bir biçimde ilerliyor. Metina, Zap ve Avaşin – Basyan bölgelerinde Mehmetçik faal bir biçimde ilerliyor. Silahlı Kuvvetlerimiz bir sefer daha sonun ötesinde kahramanca uğraş ediyor. Pekala, Cumhuriyet tarihi boyunca hudut ötesi operasyonlar nelerdi, bu operasyonlarda neler yaşanmıştı? İşte, hudut ötesi operasyonlar tarihimizden bir demet…
İlk harekatımız Kore’ye oldu
Türk Silahlı Kuvvetleri ülke sonları dışına birinci defa Kore vesilesiyle çıkmıştı. İki kutuplu dünyada ABD ve Sovyetler Birliği içindeki güç gösterisine sahne olan Kore, kısa bir müddetde bölünmüş ve ortaya iki idare çıkmıştı. Kuzey Kore’nin bugünkü devlet lideri Kim Jong Un’un dedesi Kim Vilayet Sung’un, Çin ve Sovyetler Birliği takviyesiyle 25 Haziran 1950’de Güney Kore topraklarını işgal etmesiyle başlayan Kore Savaşı’na, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu askeri güç gönderilmesi sonucu almıştı. Türkiye de o günlerde üye olmak istediği NATO’ya kabulünü hızlandırmak için Kore savaşını fırsat bilmişti. Menderes Hükümeti’nin sonucuyla Meclis tezkeresi bile olmadan (Tezkere 6 Aralık 1950’de Meclis’ten geçmişti) Kore’ye asker gönderme sonucu almıştı. Tuğgeneral Tahsin Yazıcı buyruğundaki 259 subay, 18 askeri memur, 4 sivil memur, 395 astsubay, 4 bin 414 erbaş ve erden oluşan 1. Türk Tugayı, 17 Eylül 1950 tarihinde Hatay’ın İskenderun limanından yola çıkmış, 12 Ekim 1950’de Kore’ye ulaşmıştı. Bu birinci hudut ötesi harekât üç yıl sürmüş, 741 can kaybı ve 2 bin 147 yaralı, 234 esir ve 175 de “yitik” (akıbeti aşikâr olmayan) bilançosuyla sona ermişti. Kore’deki Türk askeri gücü, 1960 yılına kadar 200 kişilik bir bölük olarak faaliyet göstermiş, 1965 yılında bir manga gücüne düşürülmüş, 1971 yılında ise büsbütün geri çekilmişti.
Kıbrıs için de tezkere çıktı
1950 ve 60’lı senelerda, Yunanistan ve İngiltere’nin Kıbrıs Türklerini görmezden gelerek bir oldu bitti ile Kıbrıs’ı neredeyse ilhak edecek tavırlar sergilemesi, Türkiye’nin sabrını taşırmıştı. Bu gelişmeler üzerine Kıbrıs’ta Türk askeri varlığının kuvvetli bir biçimde bulundurulması gündeme gelmişti. TBMM de Kıbrıs için üç kere tezkere çıkartmıştı. Birinci tezkere 16 Mart 1964 tarihinde, müteakiben 17 Kasım 1967’de ikinci tezkere ve nihayet 20 Temmuz 1974 tarihinde de üçüncü tezkere çıkmıştı. Ecevit-Erbakan Koalisyon Hükümeti periyodunda Meclis’ten alınan bu tezkereyle Kıbrıs Barış Harekâtı başlamış, 14 Ağustos 1974’te Türk Birlikleri’nin Lefkoşa’ya girmesiyle Cumhuriyet tarihinin ikinci hudut ötesi operasyonu yapılmış ve harekât Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulmasına kadar varan süreci başlatmıştı. Türkiye’nin, terör hareketleri haricinde kalan, yüklü olarak da insanî nazaranvler kapsamında Meclis tezkereleriyle yetkilendirilmiş hudut ötesi operasyonlarından kimileri ise şunlardı: Somali (1992), Bosna-Hersek (1992), Filistin (1997), Arnavutluk (1997), Kosova (1998), Afganistan (2001), Kongo (2006), Lübnan (2007), Somali Aden Körfezi (2009), Libya (2011), Irak (2012), Suriye (2013), Irak Suriye (2013), Irak Suriye (2014, 6 kere uzatıldı), Mali ve Orta Afrika (2014, Dört kere uzatıldı), Afganistan (2015, Üç defa uzatıldı), Azerbaycan (2020), Libya (2020). (Cumhuriyet tarihi boyunca 78 tezkere).
“PKK niçiniyle Doğu ve Güneydoğu’da sık sık hudut ötesine geçildi”
Türkiye’nin, sonlarındaki terör hareketleri için sık sık hudut ötesi operasyonlara başvurması gerekmişti. Bu çerçevede PKK’nın kurulması Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu sonları için özel bir konsept geliştirilecekti. 1970’lerin başlarından itibaren sol örgütler faaliyetlerini / hareketlerini artırırken, Türkiye Personel Partisi, Türkiye İhtilalci Komünist Partisi ve THKP/C üzere örgütler ve Uzman Çayan, Deniz Gezmiş üzere isimlerle birlikte hareket eden kümelerin ortasında Abdullah Öcalan da yer alıyordu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencilerinden Abdullah Öcalan, 1974 yılında ortalarında Cemil Bayık, Duran Kalkan üzere isimlerin de bulunduğu bir küme arkadaşıyla “Demokrat Yüksek Tahsil Derneği”ni kuracaktı. Birinci vakit içinder “Apocular” diye anılan bu küme, süreç içerisinde PKK’nın kuruluşunu gerçekleştirecekti. 27 Kasım 1978 tarihinde Diyarbakır’ın Lice ilçesi Fis köyünde (Partiya Karkeren Kurdistane) Kürdistan Emekçi Partisi (PKK) kuruldu. görüşmede, Türkiye ile birlikte Irak, İran ve Suriye’nin bölge insanını sömürdüğü, bu sömürüye karşı da Marksist Leninist öğreti çerçevesinde silahlı uğraş verileceği ilan edildi. Örgüt, dört ülkeden de toprak kesimlerinin yer alacağı bir “Kürdistan Devleti” kurulmasını da en son maksat olarak belirlemişti. Örgütün birinci ses getiren hareketi 29 Temmuz 1979’da, Bucak Aşireti başkanlarından Adalet Partisi milletvekili Celal Bucak’a suikast teşebbüsü olmuştu. Mayıs 1979’da PKK’lıların tutuklaması üzerine örgüt kurucusu Abdullah Öcalan, bir kaçakçının sayesinde yürüyerek hududu geçmiş, Lübnan’ın Bekaa vadisindeki örgüt merkezinde ve Suriye’de hayatıştı. Öcalan, Ekim 1998’de Suriye tarafınca sınırdışı edilene kadar – Avrupa’ya yaptığı iki kısa seyahat haricinde – bu bölgelerde hayatış, örgütü buradan yönetmişti. ABD idaresinin “Bizim çocuklar” dediği Kenan Cihan ve arkadaşlarının gerçekleştirdiği 1980 askeri darbesiyle hayli sayıda sol örgüt başlarındakiler ve başka takımları yakalanarak etkisiz hale getirilmişken – niçinse – PKK’nın öncü isimlerinin birden fazla yurt dışına kaçabilmiş ve bu biçimdece örgüt mevcudiyet ve aktifliğini koruyabilmişti. bir daha tıpkı devirde, Diyarbakır Cezaevi’ndeki tutuklu ve mahkumlara uygulanan ağır azaplar de adeta örgüte insan kaynağı sağlama üzere bir fonksiyon görmüş, cezası bitenlerin birden fazla yaşadıklarının tesiriyle oluşan reaksiyonla hududu geçip örgüte katılmıştı. Bölgedeki kimi bölümlerde terör örgütüne yönelik oluşan “sempati” de darbe idaresinin alanda ve özellikle cezaevinde sergilediği hayli sert tavra karşı bir reaksiyon olarak ortaya çıkmıştı.
Onbaşı Süleyman Aydın PKK akınlarındaki birinci şehitti
Bütün bu yaşananların akabinde PKK’nın bugünlere kadar uzanan terör aksiyonları zinciri başlamıştı. PKK, 15 Ağustos 1984’te Siirt’in Eruh ve Hakkari’nin Şemdinli ilçelerini basarak birinci resmi amaçlara yönelik hareketlerine imza atmıştı. Eruh’taki hücumda Jandarma Onbaşı Süleyman Aydın şehit olmuş, 6 erle 3 sivil yaralanmış; Şemdinli’deki taarruzda ise bir subay, bir astsubay ve bir er yaralanmıştı.
Türk askeri Irak topraklarında
Türkiye de bu gelişmeler üzerine hudut ötesi operasyonları gündemine almıştı. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin bu çerçevedeki birinci hudut ötesi harekâtı 25 Mayıs 1983’de Irak sonu aşılarak gerçekleşmişti. Bu operasyonda 5 bin askerimiz hududun 5 kilometre ötesine kadar ilerlemişti. Birinci harekâttan daha sonra üç yıl rastgele bir operasyona gidilmemiş, Güneydoğu eksenli ikinci hudut ötesi harekat ise 15 Ağustos 1986 tarihinde yapılmıştı. Bu harekâtta yalnızca hava ögeleri kullanılmış ve Türk savaş uçakları, Irak sonunu aşarak PKK sığınaklarını bombalamıştı. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin takip eden senelerda yaptığı hudut ötesi operasyonlar ise şu biçimdeydi: 4 Mart 1987 Uçaklarla Irak toprakları. 25 Ekim 1991 Hakkari Çukurca’da 17 askerimizin şehit edilmesi üzerine başlatıldı. 30 Ağustos 1992 İran tarafınca sızan PKK’lılar Alan Karakolu’na saldırdı, 43 militan öldürüldü, takip İran topraklarında devam etti. 2 Eylül 1992 Irak’taki PKK kamplarına havadan ve karadan atak düzenlendi. 7 Ekim 1992 Hakurg ve Durji kamplarına operasyon. 27 Ekim 1992 Hantur Dağı’nda 100 militan öldürüldü. 29 Ekim 1992 Sinhat Boğazı’nda 90 PKK’lı etkisiz hale getirildi. 31 Ekim 1992 Haftanin Kampı’na girildi. 10 Ekim 1993 Kuzey Irak’ta 41 PKK’lı öldürüldü. 30 Kasım 1993 16 savaş uçağı Kuzey Irak’ta 9 PKK kampını bombaladı. 13 Aralık 1993 Üzümlü Karakolumuza atak hazırlığında olan PKK’lı küme Irak hududunun ilerisinde etkisiz hale getirildi. 18 Aralık 1993 Irak’ın kuzeyinden Türkiye’ye sızmaya kalkışan PKK konvoyu havadan vuruldu. 20 Aralık 1993 Dağ komandoları Kuzey Irak’ta 27 PKK’lıyı öldürdü. Takip eden senelerda da Türkiye’nin hudut ötesi operasyonları sürat kesmeden devam etti. Bu çerçevede; 1994 yılında dört, 1995 yılında 8, 1996 yılında beş, 1997’de 9, 1998 yılında iki hudut ötesi operasyon yapıldı. 16 Şubat 1999 tarihinde PKK elebaşı Abdullah Öcalan, Kenya’nın başşehri Nairobi’de düzenlenen operasyonla yakalanıp Türkiye’ye getirilmesinin akabinde terör gerekçeli hudut ötesi operasyonlar uzunca bir süre durmuştu.
Çekiç güç için hudut ötesi yetkileri
Türkiye, 1. Körfez Savaşı sırasında oluşabilecek istikrarsızlıklara karşı ve Müttefik Kuvvetlere dayanak hedefiyle da hudut ötesi harekât için tezkereler çıkartmıştı. Bu tezkerelerin özelliği hudut ötesine asker göndermekten çok, ABD güçlerinin Türkiye’de bulundurulmasını öngörüyordu. BM kararları doğrultusunda Çekiç Güç bünyesinde kullanılmak üzere 12 Ağustos 1990, 5 Eylül 1990 ve 17 Ocak 1991’de çıkartılan tezkerelerle Amerikan güçlerinin Türkiye topraklarında bulunması ile Türk hava alanında keşif uçuşu yapabilmeleri karara bağlanmıştı. Bu ortada, ABD’nin Irak ‘ı işgali sırasında da gerektiğinde Türk askerinin hudut ötesine gönderilmesini içeren bir tezkere de hazırlanmıştı. Lakin 1 Mart 2003 yılında Meclis’e gelen bu tezkere kabul edilmemişti. bir daha, Suriye’deki iç savaşın akabinde, bölgedeki istikrarsızlık dikkate alınarak TBMM’den 2015’te bir tezkere çıkartılmıştı. 2017 yılında ise Katar’a asker gönderilmesine ait operasyon için hükümet Meclisten yetki almıştı.
– Arş Gör. Sercan Semih Akutay – Doç. Dr. Davut Ateş, “Türkiye’nin Hudut Ötesi Operasyonlarının Türel Çerçevesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası Cilt XVII, Yıl 2013, Sayı 3 Dr. Özhan Hancılar, “PKK Terörizmi ve Türkiye’nin Memleketler arası Hukuk Açısından Kuvvet Kullanma Hakkı”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Toplumsal Bilimler Enstitüsü – Doç. Dr. Alb. Ulvi Keser, “Kore’den Günümüze Birleşmiş Milletler Misyonlarında Türk Silahlı Kuvvetlerinin Rolü ve Kamuoyuna Yansımaları”, Genelkurmay Başkanlığı 12. Askerî Tarih Sempozyumu, Ankara 2010 – “TBMM, Yurt Dışına Asker Gönderilmesi İçin 76 Kere Müsaade Verdi”, TRT Haber, 24 Ekim 2021