“Yeni çalışma modelleri verimliliği ve rekabet gücünü artıracak”

Beykozlu

New member
Memleketler arası danışmanlık şirketi Kearney, Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu’nun (TİSK) katkılarıyla yeni kuşak çalışma biçimlerinin Türkiye’de işgücü piyasasına aktif halde entegre edilmesinin kıymetine dikkat çeken bir rapor yayınladı. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Prof. Dr. Vedat Alım, rapor için yazdığı önsözde istihdam piyasalarında gerçekleşmekte olan büyük dönüşüme dikkat çekti. Rapor, uzaktan çalışma, hibrit çalışma, özgür (freelance) çalışma, rotasyonlu çalışma üzere yeni modellerin çalışanlar için teminattan taviz vermeden işgücü piyasasına entegre edilmesinin hangi kaidelerde verimlilik ve istihdam artışını birlikteinde getireceğini ortaya koyuyor.

Memleketler arası danışmanlık şirketi Kearney tarafınca yayınlanan raporda, geleceğin çalışma modellerinin toplam faktör verimliliğini artırarak Türkiye iktisadının verimliliğini uygunlaştırma potansiyeli taşıdığına dikkat çekildi. Raporda, yeni çalışma modellerinin, işgücü piyasalarında istihdam bakımından dezavantajlı olan gençler, bayanlar ve 54 yaş üstü bireylerin de işgücü piyasasına iştiraki açısından büyük ehemmiyet taşıdığı vurgulandı.

Raporu pahalandıran T.C. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Prof. Dr. Vedat Alım, çalışma hayatında gündemde olan kıymetli yapısal dönüşümlerin başında geleceğin çalışma modellerinin yaygınlaşması geldiğini belirtti. Prof. Dr. Alım, geçtiğimiz senelerda Bakanlık öncülüğünde biroldukça yeni çalışma biçimi çalışma mevzuatına dahil edildiğine dikkat çekerek, “Salgının tesiriyle, uzaktan çalışmanın ve öteki esnek çalışma biçimlerinin süratle yaygınlaşması, geleceğin çalışma modellerine ait entegrasyon gereksiniminin daha da artmasına yol açtı. Bu muhtaçlıktan hareketle, mevzuyu geniş bir çerçevede, toplumsal taraflarla ve çalışma hayatımızın paydaşlarıyla birlikte iştirakçi bir biçimde ele alıyoruz. Bu noktada ‘Güvenceli Esneklik’ ana kaidemiz” değerlendirmesinde bulundu. Prof. Dr. Alım, çalışmanın kelam konusu fikir sürecine değerli katkıda bulunacağına inandığını belirtti.

Özdoğan: Gelecek dizaynını vaktinde yapabilen ülkeler global rekabette öne çıkacak

Kearney Türkiye Kamu Siyasetleri ve Kalkınma Önderi İdil Özdoğan, raporla ilgili değerlendirmesinde, Sanayi 4.0, Yeşil Mutabakat ve pandemi üzere makro faktörlerin tesiriyle işgücü piyasalarının kapsamlı bir dönüşümden geçtiğine işaret etti. Bu dönüşüme yönelik gelecek dizaynını vaktinde yapabilen ülkelerin global rekabette öne çıkacağını vurgulayan Özdoğan, “Kearney olarak dünyanın çeşitli ülkelerinde hükümetler ve özel kesim paydaşları ile çalışma hayatına ait gelecek dizaynları üzerinde çalışıyoruz. Yayınladığımız rapor, Türkiye’de de başta Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığımız olmak üzere kamu ekosisteminde yer alan karar vericiler ve özel bölümle bir arada planlamakta olduğumuz verimlilik ve istihdam artışını hedefleyen kapsamlı dönüşüm gündeminin bir parçası” dedi.

Raporda yeni jenerasyon çalışma modellerinin sisteme entegre edilmesinin, işgücü verimliliği ve rekabet gücünü artırıp kayıt dışı istihdamı azaltacağı açıklandı. Yeni jenerasyon çalışma biçimlerinin yanlışsız siyaset dizaynlarıyla sisteme dahil edilmesinin yalnızca patronlar değil çalışanlar için de büyük yarar sağlayacağının altı çizildi.

Yeni çalışma modelleri

Raporda, yeni istihdam biçimleri şöyleki sıralandı:

1. Uzaktan/Hibrit çalışma

2. Kısmi vadeli çalışma

3. Marjinal kısa müddetli çalışma

4. Fatura bazlı çalışma

5. Serbest (Freelance) çalışma

6. Rotasyonlu çalışma

Uzaktan/Hibrit çalışma

2016 yılında yapılan düzenleme ile uzaktan çalışma modeli Türkiye’de de çalışma ömrü mevzuatına girdi. Uzaktan/hibrit çalışmanın artış eğilimi düşünüldüğünde, gerek sistemi faal halde düzenlemek, gerekse uzaktan çalışmanın verimliliğini artıracak şartları sağlayabilmek için kapsamlı bir düzenlemeye muhtaçlık bulunuyor.

Kısmi müddetli (Yarı zamanlı) çalışma

Kısmi müddetli çalışma bilhassa bayan istihdamını artırmakta kilit ehemmiyet taşıyor. Çünkü yarı vakitli istihdam, toplam bayan istihdamında yüzde 83’lük hisseye sahip. Bu olguya rağmen Türkiye’de kısmi müddetli çalışma oranı yüzde 9,5 üzere düşük bir düzeyde bulunuyor.

Marjinal kısa müddetli çalışma

Marjinal kısmi müddetli çalışma, kısmi periyodik çalışmaya oranla daha az iş saati içermesi ile farklılaşıyor. Türkiye’de 65 yaş ve üstü nüfusun yüzde 10,5’i bu çalışma modeli kapsamında istihdam ediliyor. Bayanların da yüzde 7,6’sı da marjinal kısa müddetli çalışma kapsamında çalışıyor.

Fatura bazlı çalışma

Fatura bazlı çalışma Türkiye’de yasal mevzuatta ismi geçmeyen, İş Kanunu’nda hudutları çizilmemiş ve bu manada türel bir yeri olmayan yeni kuşak çalışma modelleri içinde yer alıyor.

Özgür (Freelance) çalışma

Bir kuruma bağlı değilken o kurum için çalışıp, sağlanan hizmetin fatura kesilerek fiyatlandırılması ile sonuçlanan yeni kuşak bir çalışma modeli olan hür çalışma, kişinin şirket açma mecburiliği olmaksızın bir daha kendisi için istihdam yaratması olarak tanımlanıyor.

Rotasyonlu çalışma

Rotasyonlu çalışma, birden çok patronun bir çalışan ağı oluşturduğu, çalışanların farklı vakit içinderda farklı patronlar için çalıştığı model olarak tanımlanıyor.