Beykozlu
New member
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 18 Kasım’daki ekonomik görünüm raporunu yazan Şefik Çalışkan, “Teklifim, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Türkiye’ye giydirilen mecnun gömleğinin çıkarılması” formunda konuştu. Çalışkan, kelam konusu modelde stratejik maksadın istihdamı artırmak ve enflasyonu kalıcı biçimde düşürmek olduğunu aktardı.
Son günlerin tartışma gündemine oturan “raporun” sahibi Şefik Çalışkan, Dünya gazetesine konuştu. Değerli noktalara dağıtılan “TCMB 18.11.2021 Toplantısı daha sonrası Ekonomik Görünüm” başlıklı çalışma, yükle “Çin modeli” diye tanımlandı ve iktidarın uygulayacağı iktisat programının temel savunusu olarak sunuldu.
Çalışkan, Dünya’dan Mehmet Kaya’ya şu açıklamaları yaptı:
Son günlerde yazdığınız bir bilgi notu tartışma yarattı. Öncelikle, kendinizden kelam eder misiniz? Ne iş yapıyorsunuz, bu bilgi notunu hangi koşullar altında, kimin için ürettiniz?
“Asıl işim şirket doktorluğu. Bankacılıkta birfazlaca kademe ve özel dalda üst seviye yöneticilik deneyimlerim var. Lakin yıllardır yaptığım iş, hasta olan şirketleri düzgünleştirmek. En hayli imalat alanındaki şirketlerle ilgileniyorum.
Öte yandan iktisattaki gelişmeleri sistemli olarak takip edip periyodik raporlar hazırlayıp iş, idare ve siyaset dünyasındaki her görüşten beşerlerle yıllardır paylaşmaktayım.
Bir tabibin önüne gelen hastalarda ortak yanlar gorerek, hastalığın kişisel olmaktan epey etraf kurallarıyla ilgili olduğunu keşfetmesine misal bir olguyu yıllardır yaşıyorum. Bizim imalatçı firmalarımız yıllardır parasının pahasını düşük tutan ülkelerden yapılan ithal eserlerle rekabet edemeyip batıp gitmekte. Haydi birkaç firma berbat idare yüzünden batsın lakin gördüğüm onlarca ve hatta yüzlerce firma yalnızca bu niçinden dolayı batıp gitmekte.
Bu bahisteki görüşümü de 25 yıldır herkesle paylaşmaktayım. Alanda yüz yüze yaşadığım olaylar, takip ettiğim iktisat siyasetiyle ilgili yerli ve yabancı literatür, bu husustaki fikirlerimi bir çerçeve içerisinde toparlamaya imkân verdi. Vardığım sonuç şudur: Ülkemizde üretim yapılan alanlarda yabancı ülkelerin ihracatlarını destekleme gayeli yüksek kur siyasetlerini dikkate almazsanız, yerli üretimi ayakta tutamazsınız. Kendi üreticisini yüksek kur siyaseti uygulayan ülkelere ezdiren bir ülke, ucuz ithalatçılıktan batakçılığa uzanan bir ülke olmaktan kurtulamaz.
bu biçimde sizin saha deneyimlerinizle makro iktisat konusundaki çalışmalarınızı bir bütün halinde yürüttüğünüzü söyleyebilir miyiz?
Evet. Tam olarak yapmaya çalıştığım budur. Banka müfettişliği yaptığım birinci senelerda, sorunlu şirketlerin çoklukla âlâ yönetilmediğini düşünürdüm. Lakin vakit ortasında, bu sorunlu şirketlerin birçoklarında birebir yanlışları gözlemlemeye başlayınca ortada idare yanılgılarından fazla makro ekonomik sorunlar olduğunu fark ettim ve çalışmalarımı/okumalarımı bu tarafta ağırlaştırdım. Yoksa bu kadar iş adamı/müteşebbis, anlaşmış üzere birebir yanılgıları yapıyor olamazdı.
“Para ve maliye siyaseti iş erkeklerinı batırmak, personelleri işsizliğe mahkum etmek için kurgulanmış”
Ulaştığım sonuç şuydu:
Ülkemizin para ve maliye siyaseti; iş adamlarımızı batırmak, emekçilerimizi işsizliğe mahkûm etmek ve devletimizi de vergisiz bırakmak için kurgulanmıştır. Ülkemizin atmosferi yani para siyaseti zehirli, ülkemizin toprağı yani maliye siyaseti ise bataklıktır. İnsanımız, ortasında bulunduğu atmosferi olağan zannediyor, tabanı ise “herbiçimde bu biçimde olur” diye düşünüyor. Gerçekte ise para ve maliye siyaseti, girişimcimizin kâr etmemesi, insanımızın işsiz kalması, devletimizin de daima borçlanması halinde şuurlu olarak kurgulanmıştır. Bu durum ülkemizi; siyasal olarak istikrarsız, toplumsal olarak huzursuz, ekonomik olarak geri, ruhsal olarak tansiyonlu yapmaktadır.
“Ülkemizin kaynakları Avrupa’nın ayağa kalkması için stepne olarak kurgulanmıştır”
Ülkemize adeta mecnun gömleği giydirilen bu kurgunun başlangıcı 1947 Marshall yardımları ve Sovyetler’in baskısı üzerine Batı Blokuna demir atmamız ve nihayet 1952 NATO sürecidir. Bu tarihten daha sonra ülkemiz, askeri ve ekonomik bağımsızlığını kaybetmiştir. Ülkemiz iktisadı ve insan kaynakları, büsbütün 2. Dünya savaşında yıkılan Avrupa’nın ayağa kalkmasına yardımcı olacak halde, stepne olarak kurgulanmıştır. Avrupa’da besin açığını gidermek için ülkemize tarım makinaları verilirken, bu makinaların yerli üretimi için bırakın fabrika kurmayı, yedek kesim üretimine bile müsaade verilmemiştir. Avrupa besinde kâfi hale gelince, bu alanda dayanaklar kesilmiş, bu kere madencilik ve ham unsur alanında ülkemiz kaynakları kullanılmaya başlanmış fakat bir tane bile ileri sürece madencilik tesisi kurulmamıştır. Mevcut sanayi tesislerimiz işlemez hale getiriliyor, uçak ve araba üretim teşebbüslerimiz engellenmiştir. Avrupa maden işini de başka ülkelerle çözünce, bu sefer çalışacak insan kahrı çekmeye başlamış, Türkiye de Avrupa’nın mesleksiz, niteliksiz personel kaynağı olarak kurgulanmıştır.
Ülkemizin siyasi ve iktisat politiği, ABD tarafınca kendisinin siyasi mandası, askeri ve ticari pazarı; Avrupa’nın da evvel ham husus ve insan kaynağı, artık de sıcak para ve ticari pazarı olarak tasarlanmıştır. 1950’den bu yana siyasilerimizin Sovyet korkusu yüzünden ülke olarak ABD ve Avrupa’nın siyasi ve ekonomik zulmüne katlanmak zorunda kaldık. Her ne hikmetse ülkemizdeki tüm ağrı sanayi tesisleri de düşman biline Sovyetler tarafınca kurulmuştur!
Osmanlı devrinde de ekonomiyi yok eden ve 1918’de Mondros Muahedesine getiren sürecin alt yapısı, Mehmet Ali Paşa korkusu sebebi ile 1838’de imzalanan Balta Limanı muahedesidir. Bu muahede ile Osmanlı pazarı, İngiltere başta olmak üzere Avrupalı sömürgecilere teslim edilmiştir.
“Ülkemize giydirilen meczup gömleği ‘düşük kur yüksek faiz’ çıkmaz sokağına yalnızca ben dikkat çekmemişim”
Bugün iktisadımızı sömürgeleştiren, düşük kur yüksek faiz siyasetidir.
Bu siyaset kararında ülkemizde imalat endüstrisi çökmekte, ülkemiz ithalata boğulmakta, insanımız işsiz, iş adamımız kârsız, devletimiz de vergisiz kalmaktadır. Düşük kur yüksek faiz siyaseti, devletin borcunu artırarak talep enflasyonuna, cari açığı yükselterek maliyet enflasyonuna; milletin ve devletin gelirlerini yüksek faizle iç rantiyeye, sıcak parayla da dış rantiyeye akmasına niye olmaktadır. daha sonrasında da ülkemizdeki tüm toplumsal ve siyasal taraflar; sonu gelmez, deva üretmez bir kör dövüşün içine giriyorlar.
Bu kanaatlerimi ispatlayacak bir soru sorabilirim. Ülkemizdeki ağır sanayi, askeri teknoloji tesislerinin tamamı niye daima ABD ve Batılı ülkeler ile sorun yaşadıktan daha sonra kuruluyor? Zira bu çatışmalarla üzerimizdeki mecnun gömleğinden bir kesim elimizi kurtardığımız an, olması gerekeni yapıyoruz da ondan. 1994’ten beri olan biten karşısında “Durun kalabalıklar, bu cadde çıkmaz sokak!” diye bağırıyorum, lakin kimseye sesimi duyuramıyorum.
Ülkemize giydirilen deliği gömleği, “Düşük kur yüksek faiz” çıkmaz sokağına yalnızca ben dikkat çekmemişim. Rahmete giden Kemal KURDAŞ, Oktay YENAL, Sadun AREN çıkmaz sokak hakkında nokta atışı yaparak alabildiğine çığlık atmışlar; fakat ne felç olmuş millet ne kavasa dönmüş siyaset ne de köleleşmiş iktisatçılarımız onları da duymamış. Bugün yaşayanlar içinde da Allah sağlıklı ve uzun ömür versin, Ege CANSEN çığlık atmaktadır.
Türkiye’nin gündemdeki tartışma konusu, üretime, bilhassa cari açık doğuran alanlarda üretime tartı vermek. Teşviklerden kaynak tahsisine, para siyasetinden maliye siyasetine kadar geniş bir müdahale alanı?
İktisadın yol haritasındaki bu stratejik değişiklik, birinci başta sistemi gereği kurları artıracak, bu da enflasyonu yükselterek halkın bir kısmının alım gücünü düşürecektir. Buradaki en çetrefil husus enflasyondur. Bütün literatür der ki; enflasyon fazla paranın az malın peşinde koşmasından kaynaklanır. Fazla para nereden çıkar? Bütçe açıklarından. Düzgün de, son 19 yılda bütçe açığı AB kriterlerinin altında, yüzde 2,7 olarak gerçekleşmiştir. Bu sayıdan dünya global krizleri çıktığımızda bütçe açıkları, AB kriterlerinin neredeyse yarsına gelmektedir. Öyleyse ülkemizdeki “enflasyonun sebebi nedir?” diye sormak gerekmiyor mu? Bunun bir niçini olabilir; o da ülkemizde bütçe nicelik olarak güzel durumdayken, nitelik olarak enflasyonda fonksiyonunu yerine getiremiyordur. Nitekim de bütçe gelirlerine baktığımızda, bilhassa ithalat ve tüketimden alınan vergilerin yüklü olduğunu görüyoruz. Bu da iktisat siyasetinde uygulanan yüksek faiz düşük kurdan kaynaklanmaktadır. Bu siyaset, ülkede katma bedel üretilmesinin önüne geçiyor ve vergi yükünü garip gurebanın üzerine bırakıyor.
Ülkemizde paranın fonksiyonunu nazarann iki araç bulunuyor, TL ve dolar. Bu asla göz gerisi edilmemelidir. Zira iktisat ilminde az da olsa mevcut olan determinizm bu biçimde zıt çalışmaktadır. Bu durum ülkemize ziyan vermektedir, fakat şu anda datalı bir durum ve cebri önlemlerle bunun önüne geçilemez, onun için üretilen siyasetlerde bu mevzuyu da yönetmek gerekecektir. Kurların artışındaki ivmelenmenin bir sebebi de dövizle tasarruf yapma isteğidir. Bu, ortasında bulunduğumuz ekonomik kurallarda çok olağan. Lakin bu olağana nazaran taktik üretmemiz lazım. Nedir o? Dövize dönen mevduatı büsbütün ihracatı desteklemek için kullanmalıyız. Swapla TL’ye dönüp içeride kullanmamalıyız. İhracatçı firmalar üzerinden nakit yaratmalıyız.
“Hedef, istihdamı artırmak ve enflasyonu kalıcı biçimde düşürmektir”
İktisatta strateji değişikliği ile düzenek şöyle çalışacaktır. Stratejik maksat, istihdamı artırmak ve enflasyonu kalıcı biçimde düşürmektir. Taktik maksat, bütçe ve dış borç için 200 milyar TL’lik faizi ödemek ve bunun kadar da döviz likitidesi üretmektir. Bütçe, aslına bakarsan faizlerin yüzde 50-60’ını ödeyecek biçimde faiz dışı fazla vermektedir. Talep taraflı enflasyona kesin ve kısa vakitte darbeyi vurmak için faiz dışı fazlanın artırılması gerekir. Bunun için bütçe gelirleri artırılırken sarfiyatların de kısılması stratejiye uygun bir taktik atak olacaktır. Lakin ülkemizde bütçe aslına bakarsan gereğince gitmesi gereken yere gitmiyor. Bu niçinle bütçe sarfiyatlarında kısma asgarî olurken, gelirlerinde artış suratı daha hayli olmalıdır.
“TL siyaset faizinin düşüşü ülkemizdeki yabancı sıcak paraları kovacaktır”
Ülkemizde enflasyonun ikinci sebebi verilen cari açıktır. Cari açık, dolar talebini yükseltmekte, bunun kararı da kurlar artmaktadır. İmalat endüstrimizin yüzde 42 oranında dışa bağımlı olması, bunun enflasyona süratle yansımasına niye olmaktadır.
TL siyaset faizlerinin düşürülmesi, ülkemizde yabancı sıcak paraları kovacaktır. Ama ülkemizde çift para olması ve dövizin paranın tüm işlevini yerine getirmesinden dolayı dolarizasyon artacaktır. Bu da TL kredilerde uzun vadeli faizleri artıracaktır. Bu, yeni stratejinin beklenen bir kararıdur. Kurların yükselmesi dolarizasyonu artırırken TL arzında kısma olur. TL borçlanarak tüketimi artırma ya da iç pazara dönük yatırım yapılmasının önüne geçer. Kur artışları, orta ve uzun vadeli TL faizleri artırdığı için yatırım fakat kur artışı, TL faizlerinin üzerinde ise gerçekleşir. Bu da iç talebi kısar ve ihracata dönük yatırımları artırarak programa katkı verir.
“Bu programdan ülkemizdeki tüm bölümler yararlanacak; 6 ay ortasında olumlu yansıdığı görülecek”
19 yıllık Ak parti devrinde 14 trilyon dolarlık GSYİH üretilmiştir ve bunun 3,5 trilyon doları yatırıma gitmiştir. Bu fiyatın da 1,5 trilyon doları makine ekipman yatırımıdır. Son 20 yılda nüfusuna 20 milyon artan bir ülkede inşaat yatırımı da zaruridir. Bugün ABD, eskiyen alt yapısını yenilemek için beş yılda harcayacakları sayısı 1,5 trilyon dolar olarak açıklamıştır. Ak Parti, 3,5 trilyon dolarlık yatırım yaparken ülke borcunu 318 milyar dolar artırmıştır. Bu oran da hayli yeterlidir. Bunu niçin söylüyorum, İMF programlarında olduğu üzere bu sefer ihracatımız saman alevi üzere yanım sönmeyecektir. Gerekli makine ekipman yatırımı yapılmış ve üretim için kapasite problemimiz bulunmamaktadır. Buradaki gelişmeler, ihracata dönük imalat ve turizm kesiminde emekçi sayısını ve gelirini de artıracaktır. bu biçimdece İMF programında her vakit en epey bedel ödeyen çalışanlarımız, ihracatçı şirketlerimiz birinci kazanan olacaktır. Buradaki gelir artışı, devletin de gelirini artıracaktır. Bu da devletin toplumsal harcamalarını borçlanmadan yapmasını sağlayacak ve bu gelişmeden de birinci yararlananların içinde memur ve emeklilerimiz olacaktır.
İMF programında en epey yararlanan sıcak paracıların yerini, onlar kadar olmasa da bu kere mevduatını dövizde tutan vatandaşlarımız alacaktır. Kurların artması ile bu vatandaşlarımız enflasyon karşısında kendilerini korumuş olacaklar, ancak hasılatları enflasyonla kur artışı içindeki fark kadar olacaktır. Bunların gelir artışlarını ithalata dönük değil de iç pazara dönük harcamalara yönlendirebilirsek; ülkemiz, epeyce daha kârlı çıkacaktır. Bunların tüketimi ithalata kayarsa, ÖTV daha da artırılarak harcanabilir gelirden vergiye daha hayli hisse ayrılmalıdır.
Mevzu daha da uzatılabilir lakin gerek görmüyorum. Özetle bu programdan ülkemizdeki tüm bölümler yararlanacaktır. Taktik ve politik önlemlerle strateji değişikliğinin 6 ay ortasında tüm kesitlere olumlu yansıdığı görülecektir.”
Son günlerin tartışma gündemine oturan “raporun” sahibi Şefik Çalışkan, Dünya gazetesine konuştu. Değerli noktalara dağıtılan “TCMB 18.11.2021 Toplantısı daha sonrası Ekonomik Görünüm” başlıklı çalışma, yükle “Çin modeli” diye tanımlandı ve iktidarın uygulayacağı iktisat programının temel savunusu olarak sunuldu.
Çalışkan, Dünya’dan Mehmet Kaya’ya şu açıklamaları yaptı:
Son günlerde yazdığınız bir bilgi notu tartışma yarattı. Öncelikle, kendinizden kelam eder misiniz? Ne iş yapıyorsunuz, bu bilgi notunu hangi koşullar altında, kimin için ürettiniz?
“Asıl işim şirket doktorluğu. Bankacılıkta birfazlaca kademe ve özel dalda üst seviye yöneticilik deneyimlerim var. Lakin yıllardır yaptığım iş, hasta olan şirketleri düzgünleştirmek. En hayli imalat alanındaki şirketlerle ilgileniyorum.
Öte yandan iktisattaki gelişmeleri sistemli olarak takip edip periyodik raporlar hazırlayıp iş, idare ve siyaset dünyasındaki her görüşten beşerlerle yıllardır paylaşmaktayım.
Bir tabibin önüne gelen hastalarda ortak yanlar gorerek, hastalığın kişisel olmaktan epey etraf kurallarıyla ilgili olduğunu keşfetmesine misal bir olguyu yıllardır yaşıyorum. Bizim imalatçı firmalarımız yıllardır parasının pahasını düşük tutan ülkelerden yapılan ithal eserlerle rekabet edemeyip batıp gitmekte. Haydi birkaç firma berbat idare yüzünden batsın lakin gördüğüm onlarca ve hatta yüzlerce firma yalnızca bu niçinden dolayı batıp gitmekte.
Bu bahisteki görüşümü de 25 yıldır herkesle paylaşmaktayım. Alanda yüz yüze yaşadığım olaylar, takip ettiğim iktisat siyasetiyle ilgili yerli ve yabancı literatür, bu husustaki fikirlerimi bir çerçeve içerisinde toparlamaya imkân verdi. Vardığım sonuç şudur: Ülkemizde üretim yapılan alanlarda yabancı ülkelerin ihracatlarını destekleme gayeli yüksek kur siyasetlerini dikkate almazsanız, yerli üretimi ayakta tutamazsınız. Kendi üreticisini yüksek kur siyaseti uygulayan ülkelere ezdiren bir ülke, ucuz ithalatçılıktan batakçılığa uzanan bir ülke olmaktan kurtulamaz.
bu biçimde sizin saha deneyimlerinizle makro iktisat konusundaki çalışmalarınızı bir bütün halinde yürüttüğünüzü söyleyebilir miyiz?
Evet. Tam olarak yapmaya çalıştığım budur. Banka müfettişliği yaptığım birinci senelerda, sorunlu şirketlerin çoklukla âlâ yönetilmediğini düşünürdüm. Lakin vakit ortasında, bu sorunlu şirketlerin birçoklarında birebir yanlışları gözlemlemeye başlayınca ortada idare yanılgılarından fazla makro ekonomik sorunlar olduğunu fark ettim ve çalışmalarımı/okumalarımı bu tarafta ağırlaştırdım. Yoksa bu kadar iş adamı/müteşebbis, anlaşmış üzere birebir yanılgıları yapıyor olamazdı.
“Para ve maliye siyaseti iş erkeklerinı batırmak, personelleri işsizliğe mahkum etmek için kurgulanmış”
Ulaştığım sonuç şuydu:
Ülkemizin para ve maliye siyaseti; iş adamlarımızı batırmak, emekçilerimizi işsizliğe mahkûm etmek ve devletimizi de vergisiz bırakmak için kurgulanmıştır. Ülkemizin atmosferi yani para siyaseti zehirli, ülkemizin toprağı yani maliye siyaseti ise bataklıktır. İnsanımız, ortasında bulunduğu atmosferi olağan zannediyor, tabanı ise “herbiçimde bu biçimde olur” diye düşünüyor. Gerçekte ise para ve maliye siyaseti, girişimcimizin kâr etmemesi, insanımızın işsiz kalması, devletimizin de daima borçlanması halinde şuurlu olarak kurgulanmıştır. Bu durum ülkemizi; siyasal olarak istikrarsız, toplumsal olarak huzursuz, ekonomik olarak geri, ruhsal olarak tansiyonlu yapmaktadır.
“Ülkemizin kaynakları Avrupa’nın ayağa kalkması için stepne olarak kurgulanmıştır”
Ülkemize adeta mecnun gömleği giydirilen bu kurgunun başlangıcı 1947 Marshall yardımları ve Sovyetler’in baskısı üzerine Batı Blokuna demir atmamız ve nihayet 1952 NATO sürecidir. Bu tarihten daha sonra ülkemiz, askeri ve ekonomik bağımsızlığını kaybetmiştir. Ülkemiz iktisadı ve insan kaynakları, büsbütün 2. Dünya savaşında yıkılan Avrupa’nın ayağa kalkmasına yardımcı olacak halde, stepne olarak kurgulanmıştır. Avrupa’da besin açığını gidermek için ülkemize tarım makinaları verilirken, bu makinaların yerli üretimi için bırakın fabrika kurmayı, yedek kesim üretimine bile müsaade verilmemiştir. Avrupa besinde kâfi hale gelince, bu alanda dayanaklar kesilmiş, bu kere madencilik ve ham unsur alanında ülkemiz kaynakları kullanılmaya başlanmış fakat bir tane bile ileri sürece madencilik tesisi kurulmamıştır. Mevcut sanayi tesislerimiz işlemez hale getiriliyor, uçak ve araba üretim teşebbüslerimiz engellenmiştir. Avrupa maden işini de başka ülkelerle çözünce, bu sefer çalışacak insan kahrı çekmeye başlamış, Türkiye de Avrupa’nın mesleksiz, niteliksiz personel kaynağı olarak kurgulanmıştır.
Ülkemizin siyasi ve iktisat politiği, ABD tarafınca kendisinin siyasi mandası, askeri ve ticari pazarı; Avrupa’nın da evvel ham husus ve insan kaynağı, artık de sıcak para ve ticari pazarı olarak tasarlanmıştır. 1950’den bu yana siyasilerimizin Sovyet korkusu yüzünden ülke olarak ABD ve Avrupa’nın siyasi ve ekonomik zulmüne katlanmak zorunda kaldık. Her ne hikmetse ülkemizdeki tüm ağrı sanayi tesisleri de düşman biline Sovyetler tarafınca kurulmuştur!
Osmanlı devrinde de ekonomiyi yok eden ve 1918’de Mondros Muahedesine getiren sürecin alt yapısı, Mehmet Ali Paşa korkusu sebebi ile 1838’de imzalanan Balta Limanı muahedesidir. Bu muahede ile Osmanlı pazarı, İngiltere başta olmak üzere Avrupalı sömürgecilere teslim edilmiştir.
“Ülkemize giydirilen meczup gömleği ‘düşük kur yüksek faiz’ çıkmaz sokağına yalnızca ben dikkat çekmemişim”
Bugün iktisadımızı sömürgeleştiren, düşük kur yüksek faiz siyasetidir.
Bu siyaset kararında ülkemizde imalat endüstrisi çökmekte, ülkemiz ithalata boğulmakta, insanımız işsiz, iş adamımız kârsız, devletimiz de vergisiz kalmaktadır. Düşük kur yüksek faiz siyaseti, devletin borcunu artırarak talep enflasyonuna, cari açığı yükselterek maliyet enflasyonuna; milletin ve devletin gelirlerini yüksek faizle iç rantiyeye, sıcak parayla da dış rantiyeye akmasına niye olmaktadır. daha sonrasında da ülkemizdeki tüm toplumsal ve siyasal taraflar; sonu gelmez, deva üretmez bir kör dövüşün içine giriyorlar.
Bu kanaatlerimi ispatlayacak bir soru sorabilirim. Ülkemizdeki ağır sanayi, askeri teknoloji tesislerinin tamamı niye daima ABD ve Batılı ülkeler ile sorun yaşadıktan daha sonra kuruluyor? Zira bu çatışmalarla üzerimizdeki mecnun gömleğinden bir kesim elimizi kurtardığımız an, olması gerekeni yapıyoruz da ondan. 1994’ten beri olan biten karşısında “Durun kalabalıklar, bu cadde çıkmaz sokak!” diye bağırıyorum, lakin kimseye sesimi duyuramıyorum.
Ülkemize giydirilen deliği gömleği, “Düşük kur yüksek faiz” çıkmaz sokağına yalnızca ben dikkat çekmemişim. Rahmete giden Kemal KURDAŞ, Oktay YENAL, Sadun AREN çıkmaz sokak hakkında nokta atışı yaparak alabildiğine çığlık atmışlar; fakat ne felç olmuş millet ne kavasa dönmüş siyaset ne de köleleşmiş iktisatçılarımız onları da duymamış. Bugün yaşayanlar içinde da Allah sağlıklı ve uzun ömür versin, Ege CANSEN çığlık atmaktadır.
Türkiye’nin gündemdeki tartışma konusu, üretime, bilhassa cari açık doğuran alanlarda üretime tartı vermek. Teşviklerden kaynak tahsisine, para siyasetinden maliye siyasetine kadar geniş bir müdahale alanı?
İktisadın yol haritasındaki bu stratejik değişiklik, birinci başta sistemi gereği kurları artıracak, bu da enflasyonu yükselterek halkın bir kısmının alım gücünü düşürecektir. Buradaki en çetrefil husus enflasyondur. Bütün literatür der ki; enflasyon fazla paranın az malın peşinde koşmasından kaynaklanır. Fazla para nereden çıkar? Bütçe açıklarından. Düzgün de, son 19 yılda bütçe açığı AB kriterlerinin altında, yüzde 2,7 olarak gerçekleşmiştir. Bu sayıdan dünya global krizleri çıktığımızda bütçe açıkları, AB kriterlerinin neredeyse yarsına gelmektedir. Öyleyse ülkemizdeki “enflasyonun sebebi nedir?” diye sormak gerekmiyor mu? Bunun bir niçini olabilir; o da ülkemizde bütçe nicelik olarak güzel durumdayken, nitelik olarak enflasyonda fonksiyonunu yerine getiremiyordur. Nitekim de bütçe gelirlerine baktığımızda, bilhassa ithalat ve tüketimden alınan vergilerin yüklü olduğunu görüyoruz. Bu da iktisat siyasetinde uygulanan yüksek faiz düşük kurdan kaynaklanmaktadır. Bu siyaset, ülkede katma bedel üretilmesinin önüne geçiyor ve vergi yükünü garip gurebanın üzerine bırakıyor.
Ülkemizde paranın fonksiyonunu nazarann iki araç bulunuyor, TL ve dolar. Bu asla göz gerisi edilmemelidir. Zira iktisat ilminde az da olsa mevcut olan determinizm bu biçimde zıt çalışmaktadır. Bu durum ülkemize ziyan vermektedir, fakat şu anda datalı bir durum ve cebri önlemlerle bunun önüne geçilemez, onun için üretilen siyasetlerde bu mevzuyu da yönetmek gerekecektir. Kurların artışındaki ivmelenmenin bir sebebi de dövizle tasarruf yapma isteğidir. Bu, ortasında bulunduğumuz ekonomik kurallarda çok olağan. Lakin bu olağana nazaran taktik üretmemiz lazım. Nedir o? Dövize dönen mevduatı büsbütün ihracatı desteklemek için kullanmalıyız. Swapla TL’ye dönüp içeride kullanmamalıyız. İhracatçı firmalar üzerinden nakit yaratmalıyız.
“Hedef, istihdamı artırmak ve enflasyonu kalıcı biçimde düşürmektir”
İktisatta strateji değişikliği ile düzenek şöyle çalışacaktır. Stratejik maksat, istihdamı artırmak ve enflasyonu kalıcı biçimde düşürmektir. Taktik maksat, bütçe ve dış borç için 200 milyar TL’lik faizi ödemek ve bunun kadar da döviz likitidesi üretmektir. Bütçe, aslına bakarsan faizlerin yüzde 50-60’ını ödeyecek biçimde faiz dışı fazla vermektedir. Talep taraflı enflasyona kesin ve kısa vakitte darbeyi vurmak için faiz dışı fazlanın artırılması gerekir. Bunun için bütçe gelirleri artırılırken sarfiyatların de kısılması stratejiye uygun bir taktik atak olacaktır. Lakin ülkemizde bütçe aslına bakarsan gereğince gitmesi gereken yere gitmiyor. Bu niçinle bütçe sarfiyatlarında kısma asgarî olurken, gelirlerinde artış suratı daha hayli olmalıdır.
“TL siyaset faizinin düşüşü ülkemizdeki yabancı sıcak paraları kovacaktır”
Ülkemizde enflasyonun ikinci sebebi verilen cari açıktır. Cari açık, dolar talebini yükseltmekte, bunun kararı da kurlar artmaktadır. İmalat endüstrimizin yüzde 42 oranında dışa bağımlı olması, bunun enflasyona süratle yansımasına niye olmaktadır.
TL siyaset faizlerinin düşürülmesi, ülkemizde yabancı sıcak paraları kovacaktır. Ama ülkemizde çift para olması ve dövizin paranın tüm işlevini yerine getirmesinden dolayı dolarizasyon artacaktır. Bu da TL kredilerde uzun vadeli faizleri artıracaktır. Bu, yeni stratejinin beklenen bir kararıdur. Kurların yükselmesi dolarizasyonu artırırken TL arzında kısma olur. TL borçlanarak tüketimi artırma ya da iç pazara dönük yatırım yapılmasının önüne geçer. Kur artışları, orta ve uzun vadeli TL faizleri artırdığı için yatırım fakat kur artışı, TL faizlerinin üzerinde ise gerçekleşir. Bu da iç talebi kısar ve ihracata dönük yatırımları artırarak programa katkı verir.
“Bu programdan ülkemizdeki tüm bölümler yararlanacak; 6 ay ortasında olumlu yansıdığı görülecek”
19 yıllık Ak parti devrinde 14 trilyon dolarlık GSYİH üretilmiştir ve bunun 3,5 trilyon doları yatırıma gitmiştir. Bu fiyatın da 1,5 trilyon doları makine ekipman yatırımıdır. Son 20 yılda nüfusuna 20 milyon artan bir ülkede inşaat yatırımı da zaruridir. Bugün ABD, eskiyen alt yapısını yenilemek için beş yılda harcayacakları sayısı 1,5 trilyon dolar olarak açıklamıştır. Ak Parti, 3,5 trilyon dolarlık yatırım yaparken ülke borcunu 318 milyar dolar artırmıştır. Bu oran da hayli yeterlidir. Bunu niçin söylüyorum, İMF programlarında olduğu üzere bu sefer ihracatımız saman alevi üzere yanım sönmeyecektir. Gerekli makine ekipman yatırımı yapılmış ve üretim için kapasite problemimiz bulunmamaktadır. Buradaki gelişmeler, ihracata dönük imalat ve turizm kesiminde emekçi sayısını ve gelirini de artıracaktır. bu biçimdece İMF programında her vakit en epey bedel ödeyen çalışanlarımız, ihracatçı şirketlerimiz birinci kazanan olacaktır. Buradaki gelir artışı, devletin de gelirini artıracaktır. Bu da devletin toplumsal harcamalarını borçlanmadan yapmasını sağlayacak ve bu gelişmeden de birinci yararlananların içinde memur ve emeklilerimiz olacaktır.
İMF programında en epey yararlanan sıcak paracıların yerini, onlar kadar olmasa da bu kere mevduatını dövizde tutan vatandaşlarımız alacaktır. Kurların artması ile bu vatandaşlarımız enflasyon karşısında kendilerini korumuş olacaklar, ancak hasılatları enflasyonla kur artışı içindeki fark kadar olacaktır. Bunların gelir artışlarını ithalata dönük değil de iç pazara dönük harcamalara yönlendirebilirsek; ülkemiz, epeyce daha kârlı çıkacaktır. Bunların tüketimi ithalata kayarsa, ÖTV daha da artırılarak harcanabilir gelirden vergiye daha hayli hisse ayrılmalıdır.
Mevzu daha da uzatılabilir lakin gerek görmüyorum. Özetle bu programdan ülkemizdeki tüm bölümler yararlanacaktır. Taktik ve politik önlemlerle strateji değişikliğinin 6 ay ortasında tüm kesitlere olumlu yansıdığı görülecektir.”