Beykozlu
New member
Yeni Şafak gazetesi müellifi ilahiyatçı Hayrettin Karaman, “Yoksulluk ve işsizlik” başlıklı yazısında, “Devlete sıra gelmeden görevlerini ihmal eden öteki kaynakları da birebir biçimde eleştirmek ve uyarmak görevdir. Yalnız devleti ve iktidarı suçlayanların bir kısmının amacı üzüm yemek değildir.” görüşünü savundu.
Karaman yazısında, “Yoksulluk kederi neredeyse insanlıkla yaşıttır, dinler ve beşeri sistemler teorik ve amelî olarak bu sıkıntıya deva bulmaya çalışmış, biroldukca farklı formüllerden kelam etmişlerdir. İslâm’ın bu sıkıntıya deva olarak ileri sürdüğü ve belirli vakit içinderda uygulayarak müspet sonuçlar alınmış olan tahlili burada özetleyeceğim; zira bunu bugün, bu rejim ortasında de uygulamak mümkündür. Evvel yoksulluğun ne olduğunu konuşmamız gerekiyor. Zekât mükellefiyetini göz önüne alırsak Hanefî mezhebine göre temel muhtaçlıkları (havâic-i asliyyesi) haricinde Müslümanı zekât yükümlüsü kılacak kadar zekâtlık serveti olan (örneğin 85 gram altını olan) kimse güçlü, buna malik olmayan kimse fakir sayılır ve bu şahsa zekât verilebilir. Amaç her bir ferdin temel muhtaçlıklarını (sağlıklı ve kâfi beslenme, barınma, yaz ve kışa bakılırsa giyilecek iç ve dış giysiler, elbiseler, vaktin ve kuralların değişmesiyle temel muhtaçlıklar ortasına giren araçlar, gereçler ve ihtiyaçlarını) sağlamış olarak yaşamasıdır; İslâm toplumu bunu sağlamakla yükümlüdür.” tabirini kullandı.
Karaman şunları kaydetti:
“Genel kural şudur: Fazlası olan, gereksinimi olana verecek; herkes eşit derecede fakir yahut varlıklı olmayacak, fakat zenginlerin yanında temel gereksinimlerini karşılayamamış bir fakir kalmayacak. Bu hedefi gerçekleştirmek için öngörülmüş kaynaklar geniş aile, sivil toplum ve devlettir. Geniş aile ortasında sıra kendine geldiğinde güçlü (fazlası) olan, olmayana verecek (mecburi nafaka). Farz ve beyhude ibadet olan ve/veya ceza olan kaynaklar: Zekât, fitre, kurban, keffaret, fidye, sadaka, hayır, karz-ı hasen (faizsiz ve menfaatsiz ödünç vermek)… Bunlar amacı hâsıl etmeyince devlet devreye girecek ve bütçesi yettiği kadar yoksulluk sorununu çözecektir (mecburi). Tahlilden amacımız, temel gereksinimlerin sağlanmasıdır. Sıra devlete gelmiş de devlet bunu ihmal etmiş ise onu tenkit etmek, uyarmak, istenmeyen neticelerindan haberdar etmek aklı, lisanı, kalemi eren her Müslümanın görevidir. Lakin devlete sıra gelmeden görevlerini ihmal eden öbür kaynakları da birebir biçimde eleştirmek ve uyarmak görevdir. Yalnız devleti ve iktidarı suçlayanların bir kısmının amacı üzüm yemek değildir.
İşsizlik konusuna gelelim: Temel muhtaçlıklarını kendi imkânlarıyla sağlamış olup maddi üretime katkı yapmasına da toplumun muhtaç olmadığı bir kimse maddi üretim yahut güçlü olmak için çalışmaya mecbur değildir. Çalışma imkânı bulunduğu biçimde devlete ve topluma yük olan kimse en azından geçimini sağlayacak kadar çalışmaya mecburdur. Deva devletin ve sivil toplumun her şeye karşın ülkede aç ve açık bir kimse kalmayıncaya kadar, neye mal olursa olsun görevlerini yapmalarıdır; zira bunu ihmal etmenin maliyetine denk bir maliyet yoktur.”
Karaman yazısında, “Yoksulluk kederi neredeyse insanlıkla yaşıttır, dinler ve beşeri sistemler teorik ve amelî olarak bu sıkıntıya deva bulmaya çalışmış, biroldukca farklı formüllerden kelam etmişlerdir. İslâm’ın bu sıkıntıya deva olarak ileri sürdüğü ve belirli vakit içinderda uygulayarak müspet sonuçlar alınmış olan tahlili burada özetleyeceğim; zira bunu bugün, bu rejim ortasında de uygulamak mümkündür. Evvel yoksulluğun ne olduğunu konuşmamız gerekiyor. Zekât mükellefiyetini göz önüne alırsak Hanefî mezhebine göre temel muhtaçlıkları (havâic-i asliyyesi) haricinde Müslümanı zekât yükümlüsü kılacak kadar zekâtlık serveti olan (örneğin 85 gram altını olan) kimse güçlü, buna malik olmayan kimse fakir sayılır ve bu şahsa zekât verilebilir. Amaç her bir ferdin temel muhtaçlıklarını (sağlıklı ve kâfi beslenme, barınma, yaz ve kışa bakılırsa giyilecek iç ve dış giysiler, elbiseler, vaktin ve kuralların değişmesiyle temel muhtaçlıklar ortasına giren araçlar, gereçler ve ihtiyaçlarını) sağlamış olarak yaşamasıdır; İslâm toplumu bunu sağlamakla yükümlüdür.” tabirini kullandı.
Karaman şunları kaydetti:
“Genel kural şudur: Fazlası olan, gereksinimi olana verecek; herkes eşit derecede fakir yahut varlıklı olmayacak, fakat zenginlerin yanında temel gereksinimlerini karşılayamamış bir fakir kalmayacak. Bu hedefi gerçekleştirmek için öngörülmüş kaynaklar geniş aile, sivil toplum ve devlettir. Geniş aile ortasında sıra kendine geldiğinde güçlü (fazlası) olan, olmayana verecek (mecburi nafaka). Farz ve beyhude ibadet olan ve/veya ceza olan kaynaklar: Zekât, fitre, kurban, keffaret, fidye, sadaka, hayır, karz-ı hasen (faizsiz ve menfaatsiz ödünç vermek)… Bunlar amacı hâsıl etmeyince devlet devreye girecek ve bütçesi yettiği kadar yoksulluk sorununu çözecektir (mecburi). Tahlilden amacımız, temel gereksinimlerin sağlanmasıdır. Sıra devlete gelmiş de devlet bunu ihmal etmiş ise onu tenkit etmek, uyarmak, istenmeyen neticelerindan haberdar etmek aklı, lisanı, kalemi eren her Müslümanın görevidir. Lakin devlete sıra gelmeden görevlerini ihmal eden öbür kaynakları da birebir biçimde eleştirmek ve uyarmak görevdir. Yalnız devleti ve iktidarı suçlayanların bir kısmının amacı üzüm yemek değildir.
İşsizlik konusuna gelelim: Temel muhtaçlıklarını kendi imkânlarıyla sağlamış olup maddi üretime katkı yapmasına da toplumun muhtaç olmadığı bir kimse maddi üretim yahut güçlü olmak için çalışmaya mecbur değildir. Çalışma imkânı bulunduğu biçimde devlete ve topluma yük olan kimse en azından geçimini sağlayacak kadar çalışmaya mecburdur. Deva devletin ve sivil toplumun her şeye karşın ülkede aç ve açık bir kimse kalmayıncaya kadar, neye mal olursa olsun görevlerini yapmalarıdır; zira bunu ihmal etmenin maliyetine denk bir maliyet yoktur.”