Tehditkar “süper parlamalar”
Güneş fırtınaları: Araştırmacılar mega patlamalar konusunda uyarıyor
14 Aralık 2024 – 16:22Okuma süresi: 2 dakika
Güneş aktif: Soldaki girdap bir güneş fırtınasıdır. (Kaynak: IMAGO/Manuel Romano/imago)
Araştırmacılar, daha önce bilinen güneş patlamalarından önemli ölçüde daha güçlü olan tehlikeli “süper parlamalara” dair kanıtlar keşfettiler. Dünya üzerinde büyük bir bozulmaya neden olabilirler.
Bu yıl yıldızlı gökyüzünde gözlemlenecek muhteşem bir şey vardı: Kuzey Işıkları. Ve bu, etkileyici kutup ışıklarını neredeyse hiç göremediğiniz enlemlerde. Almanya'nın bazı bölgelerinde de görülebilirler.
Bu fenomen güneş fırtınaları tarafından tetiklendi. Güneş bu yıl son derece aktifti ve bu da çok sayıda patlamaya yansıdı. Kuzey ışıkları güneş fırtınalarının etkileyici bir yan etkisi olsa da salgınlar aynı zamanda tehlikeli de olabiliyor.
Şiddetli güneş fırtınaları elektrik şebekelerinin çökmesine ve uyduların bozulmasına neden olabilir. Bunun bir örneği, 2022'de neredeyse 40 Starlink uydusunun arızalanmasına neden olan güneş fırtınasıdır. Avrupa Uzay Ajansı'na (Esa) göre, aşırı bir güneş fırtınasının Avrupa'da yaratacağı zarar 15 milyar avro civarında olabilir.
Göttingen'deki Max Planck Güneş Sistemi Araştırma Enstitüsü'ndeki (MPS) araştırmacılar, şu ana kadar yalnızca diğer yıldızlardan bilinen son derece güçlü radyasyon patlamaları olan süper parlamaları incelediler. Bu olaylar şimdiye kadar kaydedilen en büyük güneş patlamalarından on bin kat daha güçlü olabilir. Güneşimizin geçmişte de bu tür “süper parlamalar” aralığına ulaşabilecek enerjiler saldığına dair kanıtlar var.
Ekip 56.450 güneş benzeri yıldızı analiz etti ve 2.889 “süper parlamayı” belgeledi. Ortalama olarak, böyle bir mega patlama bir yıldızda yaklaşık yüzyılda bir kez meydana gelir; bu da önceden düşünülenden çok daha sıktır. Veriler, artık devre dışı bırakılan ve 2009 ile 2013 yılları arasında yıldızların parlaklığını kaydeden NASA'nın Kepler uzay teleskopunun gözlemlerinden geliyor.
“Süper parlamalar” trilyonlarca hidrojen bombasıyla karşılaştırılabilecek enerjiler açığa çıkarıyor. Ortak yazar Sami Solanki bir röportajda “Spiegel”e şöyle açıklıyor: “Parçacıkların 'süper parlama' sırasında fırlatılıp atılmadığını bilmiyoruz. Ancak durum böyle olsaydı, o zaman parçacıkların patlamaya çarpması halinde büyük sonuçlar doğurmasından korkmak zorunda kalırdık. Toprak. “
1859'daki Carrington olayı gibi ılımlı bir güneş fırtınası bile telgraf ağlarında büyük kesintilere yol açtı. Kuzey ışıkları Roma ve Havana kadar uzakta görülebiliyordu.
Geçmiş güneş fırtınalarının izleri doğada tespit edilebilir: örneğin, yaşlı ağaçların odunlarındaki karbon izotopu C-14'ün artan miktarları veya buzul buzundaki berilyum ve klorun radyoaktif çeşitleri yoluyla. Bu tür analizler, son bin yılda en az beş olağanüstü radyasyon patlamasının meydana geldiğini gösteriyor.
Süper parlamalara ilişkin uzun vadeli tahminler hala zor. Erken uyarı sistemleri ancak güneşte bir patlamanın ani belirtilerini gösterdiğinde alarm verebiliyor. 2031'den itibaren güneşe yandan bakması planlanan ESA sondası “Vigil” burada önemli bir ipucu sunabilir. Uyduların zamanında enerji tasarrufu moduna alınmasını veya elektrik şebekelerinin daha iyi korunmasını mümkün kılmalıdır.
Güneş fırtınaları: Araştırmacılar mega patlamalar konusunda uyarıyor
14 Aralık 2024 – 16:22Okuma süresi: 2 dakika
Güneş aktif: Soldaki girdap bir güneş fırtınasıdır. (Kaynak: IMAGO/Manuel Romano/imago)
Araştırmacılar, daha önce bilinen güneş patlamalarından önemli ölçüde daha güçlü olan tehlikeli “süper parlamalara” dair kanıtlar keşfettiler. Dünya üzerinde büyük bir bozulmaya neden olabilirler.
Bu yıl yıldızlı gökyüzünde gözlemlenecek muhteşem bir şey vardı: Kuzey Işıkları. Ve bu, etkileyici kutup ışıklarını neredeyse hiç göremediğiniz enlemlerde. Almanya'nın bazı bölgelerinde de görülebilirler.
Bu fenomen güneş fırtınaları tarafından tetiklendi. Güneş bu yıl son derece aktifti ve bu da çok sayıda patlamaya yansıdı. Kuzey ışıkları güneş fırtınalarının etkileyici bir yan etkisi olsa da salgınlar aynı zamanda tehlikeli de olabiliyor.
Şiddetli güneş fırtınaları elektrik şebekelerinin çökmesine ve uyduların bozulmasına neden olabilir. Bunun bir örneği, 2022'de neredeyse 40 Starlink uydusunun arızalanmasına neden olan güneş fırtınasıdır. Avrupa Uzay Ajansı'na (Esa) göre, aşırı bir güneş fırtınasının Avrupa'da yaratacağı zarar 15 milyar avro civarında olabilir.
Göttingen'deki Max Planck Güneş Sistemi Araştırma Enstitüsü'ndeki (MPS) araştırmacılar, şu ana kadar yalnızca diğer yıldızlardan bilinen son derece güçlü radyasyon patlamaları olan süper parlamaları incelediler. Bu olaylar şimdiye kadar kaydedilen en büyük güneş patlamalarından on bin kat daha güçlü olabilir. Güneşimizin geçmişte de bu tür “süper parlamalar” aralığına ulaşabilecek enerjiler saldığına dair kanıtlar var.
Ekip 56.450 güneş benzeri yıldızı analiz etti ve 2.889 “süper parlamayı” belgeledi. Ortalama olarak, böyle bir mega patlama bir yıldızda yaklaşık yüzyılda bir kez meydana gelir; bu da önceden düşünülenden çok daha sıktır. Veriler, artık devre dışı bırakılan ve 2009 ile 2013 yılları arasında yıldızların parlaklığını kaydeden NASA'nın Kepler uzay teleskopunun gözlemlerinden geliyor.
“Süper parlamalar” trilyonlarca hidrojen bombasıyla karşılaştırılabilecek enerjiler açığa çıkarıyor. Ortak yazar Sami Solanki bir röportajda “Spiegel”e şöyle açıklıyor: “Parçacıkların 'süper parlama' sırasında fırlatılıp atılmadığını bilmiyoruz. Ancak durum böyle olsaydı, o zaman parçacıkların patlamaya çarpması halinde büyük sonuçlar doğurmasından korkmak zorunda kalırdık. Toprak. “
1859'daki Carrington olayı gibi ılımlı bir güneş fırtınası bile telgraf ağlarında büyük kesintilere yol açtı. Kuzey ışıkları Roma ve Havana kadar uzakta görülebiliyordu.
Geçmiş güneş fırtınalarının izleri doğada tespit edilebilir: örneğin, yaşlı ağaçların odunlarındaki karbon izotopu C-14'ün artan miktarları veya buzul buzundaki berilyum ve klorun radyoaktif çeşitleri yoluyla. Bu tür analizler, son bin yılda en az beş olağanüstü radyasyon patlamasının meydana geldiğini gösteriyor.
Süper parlamalara ilişkin uzun vadeli tahminler hala zor. Erken uyarı sistemleri ancak güneşte bir patlamanın ani belirtilerini gösterdiğinde alarm verebiliyor. 2031'den itibaren güneşe yandan bakması planlanan ESA sondası “Vigil” burada önemli bir ipucu sunabilir. Uyduların zamanında enerji tasarrufu moduna alınmasını veya elektrik şebekelerinin daha iyi korunmasını mümkün kılmalıdır.