Milyonlarca insan bir BT güvenlik şirketinin hatasından etkilendi. Ancak gerçek neden başka yerde yatıyor: güvenliğimizi tehdit eden ve piyasa ekonomisinin ilkeleriyle çelişen dijital monokültürlerde.
Havaalanları faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı, hastaneler faaliyetlerini erteledi, şehir idareleri ve bankalar faaliyet gösteremedi ve bazı TV istasyonlarının ekranları siyah kaldı. Sözde kritik altyapı etkilendi. Bir BT güvenlik şirketinin hatalı güncellemesi dünya çapında sistemlerin çökmesine yol açtı. Bu BT şirketi – Crowdstrike – Microsoft dahil binlerce müşteriye tedarik sağlıyor.
Her zamanki gibi, bir domino taşı diğerlerini devirmeye yeter. Ancak çöküşün teknik nedenlerinin ardında elbette başka bir neden daha var: güvenliğimizi, hayatlarımızı, planlarımızı çok az sayıda dijital oyuncunun eline bırakıyoruz. Bunlardan biri hata yaparsa, milyonlarca insan için dramatik sonuçlar doğurur. Dijital dünyamızın temeli çok az sütuna sahiptir.
Microsoft, Apple, Meta ve Amazon rekabetin artık neredeyse imkansız olduğu bir pazara hakim. Teknoloji devleri bunu kendi aralarında bölüştüler. İçeri girmek isteyen herkes zor zamanlar geçiriyor. En iyileri bir tedarikçi olarak – Crowdstrike'ın bir güvenlik şirketi olarak yaptığı gibi. Ve büyük oyuncuların gölgesinde yüzmelerine izin verilen bu daha küçük oyuncular arasında bile pek fazla rekabet yok.
Piyasa ekonomisinin kurucu babaları rekabetin işletmeleri canlandırdığını ve daha iyi ürünler ürettiğini zaten biliyorlardı. Ancak dijital altyapıyı yalnızca birkaç şirket kontrol ediyorsa, kritik sistemler üzerinde muazzam bir güce ve kontrole sahip olurlar. Bu şirketlere yönelik bir hata veya hedefli bir saldırının çok geniş kapsamlı sonuçları vardır. Şu anda deneyimlediğimiz sistemsel başarısızlık riski son derece yüksektir. Ve yalnızca birkaç şirket hakim olursa, teknik bir monokültür ortaya çıkar. Şüphe durumunda, emniyet ağı yoktur.
Büyük BT kesintisinin sebebinin teknik bir sorun olması bile muhtemelen şans eseriydi. Bir hacker saldırısı milyonlarca insanın verilerini suçluların eline verebilirdi. Daha bu bahar, Berlin'den Andreas Freund, Linux işletim sisteminde hayal edilemeyecek boyutlarda bir hacker saldırısını mümkün kılacak bir açık keşfetti. O zamanlar manşet “Bu Alman İnternet'i kurtardı” idi.
Yani dijital hata veya suçlu tehdidi kapımıza dayanmış durumda ve hatta bazen gerçekleşiyor bile.
Peki sonuç ne? Nasıl tepki vermeliyiz? Öncelikle, piyasanın tekrar devlet tarafından, yani kurumsal olarak düzenlenmesi gerekiyor. Bu, daha fazla oyuncu ve daha fazla seçenekle daha gerçek bir piyasa ekonomisi yaratmak anlamına geliyor. Bu, başarısızlık riskini azaltır. Ve eğer bir başarısızlık olursa, çok fazla insan etkilenmeyecektir.
Belki de gerektiğinde geçebileceğimiz analog bir dünyanın hala var olduğunun farkında olmalıyız. Ancak analog becerilerimizi unutmamalıyız. Hastaneler dijitalleşmeden önce bile operasyonlar gerçekleştiriyordu, uçaklar havalanabiliyor ve TV kanalları yayın yapabiliyordu. İşini tamamen dijital ellere bırakan herkes, güvenli tarafta olmak için analog zanaatta ustalaşabilmelidir.